Presentatie Jaarboek 2012 en Utrechts Processionale
Tijdens de presentatie van het Jaarboek 2012 Oud-Utrecht werd een middeleeuws handschrift overhandigd aan de directeur van het Museum Catharijneconvent, Marieke van Schijndel. Het gaat om een zogenaamde ‘processionale’ die onlangs werd aangetroffen in een familiearchief in het Regionaal Historisch Centrum Zuidoost Utrecht te Wijk bij Duurstede. Het handschrift zal voortaan te zien zijn in de Utrechtzalen van het museum.
Oud-conservator van het Catharijneconvent, Casper Staal, deed eerder onderzoek naar dit 110-bladige handschrift. De processionale uit de eerste helft van de vijftiende eeuw is afkomstig uit een van de Utrechtse kapittelkerken. Het handschrift geeft de gebeden, gezangen en regieaanwijzingen voor een aantal processies in de stad. Dat blijken vooral de liturgisch voorgeschreven processies te zijn zoals die van Palmzondag en de drie zogenaamde Kruisdagen, de Rogationes. Het handschrift bevat verder een grote hoeveelheid gezangen op notenschrift en vormt daarmee ook een interessante bron voor musicologen.
Casper Staal hield al eerder een Van der Monde-lezing over het handschrift. Hij reconstrueerde toen op basis van de regieaanwijzingen in het boek de routes die op de kruisdagen door de stad gelopen werden. Hierdoor kon hij een beeld schetsen van de processies die het Utrechtse openbare leven in de middeleeuwen zo vaak domineerden.
Dat het handschrift in publieke handen komt, is bijzonder. Het handschrift is door het RHC Zuidoost zorgvuldig gerestaureerd en zal in de toekomst een plaats krijgen in de Utrechtzalen van het Catharijneconvent. Hierdoor is niet alleen belangrijk erfgoed toegankelijk gemaakt voor een breed publiek, maar ontstaan ook mogelijkheden voor verder onderzoek naar het handschrift.
In het Jaarboek Oud-Utrecht 2012 zijn de resultaten van het ‘verkennend onderzoek’ dat Staal naar het handschrift deed gepubliceerd. Tijdens de overdracht sprak hij de hoop uit dat deze voorzet zal leiden tot veel meer en diepgravender onderzoek en gaf hij toekomstig onderzoekers vast een aantal ideeën. Marieke van Schijndel sprak haar dank uit richting de erfgenamen van de vroegere eigenaar van het handschrift. Zij benadrukte dat een dergelijk handschrift thuishoort in Museum Catharijneconvent en dat het museum zijn taak om dit bijzondere erfgoed te behouden, te onderzoeken en te tonen zeer serieus neemt.