Presentatie consoleboekje 'de lantaarn spreekt'

Op zaterdag 16 maart presenteert de historische vereniging Oud-Utrecht ter gelegenheid van haar 90-jarig bestaan de gids De lantaarn spreekt. Het is een boekje met vijf wandel- en vaarroutes langs alle lantaarnconsoles aan de Utrechtse grachten. Geïnteresseerden kunnen die dag tijdens een boottocht of wandeling onder leiding van een gids deze Utrechtse beeldhouwwerkjes bewonderen.

Vereniging Oud-Utrecht heeft zich in haar 90-jarig bestaan altijd sterk gemaakt voor het behoud en renovatie van de werven langs de Utrechtse grachten. In 1928, vijf jaar na haar oprichting, maakte de vereniging zich zorgen over de werven die de stad zo kenmerkten. De functie van de werven was verloren gegaan, zij werden niet meer onderhouden en op veel plaatsen stond de werfmuur op instorten. Dankzij de inspanningen van de Vereniging Oud-Utrecht werden de werven op de Gemeentelijke Monumentenlijst geplaatst.

Oorsprong van de consoles
In 1934 vonden de eerste incidentele restauraties plaats, maar vanaf 1949 werd de restauratie systematisch aangepakt onder leiding van Willem Stooker, hoofd van het Bureau Monumenten. Kunstenaar Pyke Koch kreeg opdracht om de oude gaslantaarns te voorzien van nieuwe koppen die geschikt waren voor elektriciteit. De lantaarns werden op een kraagsteen geplaatst, een blok steen dat over de werfmuur uitstak. Zo verlicht de lantaarn zowel de straat als de werf. De kraagstenen leenden zich uitstekend voor beeldhouwwerk. Stooker had een talentvolle steenhouwer in dienst, Cornelis Groeneveld, die de eerste lantaarnconsoles voor zijn rekening nam. Later werden ook andere beeldhouwers bij het project betrokken. Een van hen was Jeannot Bürgi, die 192 van de meer dan 300 consoles op zijn naam heeft staan.

Typisch Utrechts
De onderwerpen van de lantaarnconsoles zijn zeer gevarieerd. Typisch ‘Utregse’ verhalen en sagen, huisnamen, Bijbelverhalen, heiligenlegenden, mythen, deugden en ondeugden, de Utrechtse gilden en spreekwoorden. Het leven flitst voorbij in al zijn kleurrijke facetten, vormgegeven door Utrechtse kunstenaars. De gids De lantaarn spreekt geeft van iedere console een beschrijving en een foto. Ook de namen van de kunstenaars en de jaren van plaatsing zijn vermeld. De Oudegracht en de Nieuwegracht zijn opgedeeld in verschillende wandel- en vaarroutes. 

Feestelijke rondleidingen
Op zaterdag 16 maart, de dag van de presentatie, speelt beiaardier Arie Abbenes speciaal voor de Vereniging Oud-Utrecht van 11.00 tot 12.00 uur Utrechtse melodieën op de beiaard van de Domtoren. Vanaf 12.00 uur staan op de Jacobibrug, de Gaardbrug en de Smeebrug gidsen klaar om het publiek rond te leiden langs de lantaarnconsoles. Door de Nieuwegracht, Kromme Nieuwegracht, Drift en Plompetorengracht varen vier boten van Schuttevaer in pendeldienst met vier opstapplaatsen.

De gids De lantaarn spreekt is bij diverse Utrechtse boekhandels, de VVV en Het Utrechts Archief te koop en op zaterdag 16 maart bij de stand van de Vereniging Oud-Utrecht op de Stadhuisbrug te verkrijgen (verkoopprijs € 10,-). 

Dienstregeling boottochten
Opstapplaatsen vanaf 12.00 tot 17.00 uur, om de 20 minuten:

1. Nieuwegracht (onder nr. 82, hoogte Keukenstraat),
2. hoek Nieuwegracht/Pausdam (onder nr. 4),
3. Kromme Nieuwegracht (onder nr. 3-5, hoogte Ambachtstraat),
4. Stadsbuitengracht (Stadsschouwburg).

De vaart kost  € 10,- p.p. inclusief ‘De lantaarn spreekt’. (informatie 030 272 01 11).

Dienstregeling wandelingen
Startplaatsen vanaf 12.00 tot 16.00 uur,  ieder half uur (niet om 13.00 en 14.30 uur):

1. Jacobibrug (hoogte Jacobskerkhof),
2. Gaardbrug (einde Lijnmarkt),
3. Smeebrug (Smeestraat).

Er vinden in totaal 7 verschillende (gratis) wandelingen o.l.v. gidsen plaats.