|
Het kan nog net! Je opgeven voor het historisch café van 1 maart met Vivian de Gier. Ze werkt aan de biografie van Thea Beckman, de Utrechtse schrijfster die bij zoveel kinderen de liefde voor geschiedenis heeft aangewakkerd. Niet te missen voor wie vroeger heeft meegeleefd met Rudolf Wega van Amstelveen, Marije Wartelsdochter, Hasse Simonsdochter en onze stadsgenoot Hans Stevenszoon Ortelius. Maar dat is natuurlijk niet het enige. De komende maanden staan weer bol van activiteiten van de vereniging Oud-Utrecht: de Van der Monde-lezing op 20 maart, ‘gewone’ lezingen, nog een historisch café en het uitkomen van diverse publicaties. In deze nieuwsbrief een vooruitblik.
|
|
Historisch cafés en lezingen
|
|
Jeugdboekenschrijfster Thea Beckman
Historisch café op vrijdag 1 maart met Vivian de Gier
Bijna iedereen kent de naam Thea Beckman, maar wie wás deze bekende jeugdboekenschrijfster eigenlijk? Beckman situeerde twee van haar bekendste boeken in Utrecht: Stad in de storm en De val van Vredenborch. Niet zonder reden: na de Tweede Wereldoorlog kwam de schrijfster in Utrecht wonen en zette in deze stad haar eerste schreden op het schrijverspad. Ook voltooide ze er, vele jaren later, haar studie.
In het najaar van 2024 verschijnt de biografie over Thea Beckman, geschreven door Vivian de Gier. In het historisch café vertelt de biografe meer over de bijzondere band van Beckman met Utrecht en omgeving.
NB: Dit historisch café eenmalig op de eerste vrijdag van de maand.
Het historisch café vindt plaats op vrijdag 1 maart 2024 in de Theaterzaal van Bibliotheek Neude. Zaal open 17.00 uur, aanvang 17.15 uur. Aanmelden via de website. Dit evenement is gratis te bezoeken.
Het historisch café is ook live te volgen via deze link.
|
|
Roma en Sinti in Utrecht
Lezing op woensdag 27 maart door Anita van der Hulst
Anita van der Hulst studeerde Nederlands, met als specialisatie Historische Letterkunde. Daarna werkte ze jarenlang als journalist, voor tv en later voor radio, als redacteur en verslaggever bij Radio 1. Samen met Paul Öfner maakte ze een groot aantal lange achtergrondreportages in Oost-Europa, onder meer over de slechte levensomstandigheden van Roma aldaar. Die interesse mondde in 2022 uit in het proefschrift Wegbereiders. Roma en Sinti in Nederland en Tsjechië over het profijt van onderwijs. In 2022-2023 deed ze, wederom samen met Paul Öfner, in Utrecht en Amersfoort in opdracht van beide gemeenten onderzoek naar ontrechting van Sinti en Roma in de jaren 1940-1945. Op woensdag 27 maart 2024 verzorgt Van der Hulst een lezing voor onze vereniging, deels gebaseerd op het artikel over dat onderzoek in oktober 2023 in het Tijdschrift Oud-Utrecht.
De lezing vindt plaats op woensdag 27 maart 2024 in de Smeezaal van het Bartholomeus Gasthuis. Zaal open 19.00 uur, aanvang 19.30 uur. Toegang €5.-. Vanaf 8 maart 10.00 uur zijn kaartjes te koop via de website.
|
|
De Utrechtse schilder Anthony Grolman
Historisch café op vrijdag 12 april met Paul Krijnen
De in Utrecht geboren, getogen, werkzame, overleden en begraven kunstschilder Anthony Grolman (1843-1926) was met hart en ziel met zijn stad verbonden. In de loop van zijn leven maakte deze ware ambassadeur honderden tekeningen ervan. In die tekeningen legde hij het snel veranderende Utrecht van rond 1900 vast. Zijn levendige aquarellen, gekenmerkt door vlotte penseelstreken en levendige kleuren, zijn niet alleen een schat voor de kunstwereld, maar ook voor geschiedenisliefhebbers. Om die redenen vonden en vinden deze schilderijen hun weg naar talloze historische publicaties over de stad.
In zijn bijdrage voor het historisch café zal Paul Krijnen, die samen met zijn vrouw Jetty twee boeken over de schilder maakte, een beeld geven van het Utrechtse werk van Grolman.
Het historisch café vindt plaats op vrijdag 12 april in de Theaterzaal van Bibliotheek Neude. Zaal open 17.00 uur, aanvang 17.15 uur. Aanmelden vanaf 29 maart 10.00 uur via de website. Dit evenement is gratis te bezoeken.
|
|
Patriottentijd en Bataafse omwenteling in Utrecht
Lezing op woensdag 24 april door Jurriaan Paulus van Pauwvliet
Enige tijd geleden opende in het Brabantse Oosterhout Centrum 1795. Een museum over de revolutionaire gebeurtenissen in Nederland aan het eind van de achttiende eeuw, meer in het bijzonder over de patriottentijd en Bataafse Omwenteling. In de expositie komen de stad en provincie Utrecht uitgebreid aan bod. Er worden meerdere historische gravures en objecten omtrent Utrecht tentoongesteld en wordt onder meer ingegaan op Utrecht als eerste (Europese) stad met een democratisch gekozen stadsregering, in 1786!
De lezing wordt verzorgd door Jurriaan Paulus van Pauwvliet. Hij is de oprichter van Centrum 1795 in Oosterhout.
De lezing vindt plaats op woensdag 24 april in de Smeezaal van het Bartholomeus Gasthuis. Zaal open 19.00 uur, aanvang 19.30 uur. Toegang €5.-. Vanaf 8 april 10.00 uur zijn kaartjes te koop via de website.
|
|
Terugblik: Utrecht Time Machine
Historisch café op vrijdag 12 januari met Toine Pieters en Rick Companje
In het historisch café van 12 januari gaven ontwikkelaars Toine Pieters (Universiteit Utrecht) en Rick Companje (Het Utrechts Archief) een kijkje achter de schermen van de Utrecht Time Machine, een app waarmee je virtueel terug kunt reizen in de Utrechtse geschiedenis tot tweeduizend jaar geleden.
Het historisch café is hier terug te zien.
|
|
Terugblik: Kunstschilder Dolf Zwerver
Historisch café op vrijdag 9 februari met Ingmar Heytze
Dichter Ingmar Heytze sprak over de kunstschilder Dolf Zwerver (1932 – 2010), die het grootste deel van zijn werkzame leven doorbracht in Utrecht en wiens werk wordt gebruikt voor de covers van Heytzes bundels.
Het historisch café is hier terug te zien.
|
|
Constructing the Limes
Van der Monde-lezing op woensdag 20 maart door Saskia Stevens
De van der Monde-lezing op 20 maart is uitverkocht. Het is nog wel mogelijk om op de wachtlijst te komen staan. Dit kan door een mailtje te sturen naar vandermonde@oud-utrecht.nl.
Mocht je je eerder hebben opgegeven voor 7 februari of 20 maart en toch niet blijken te kunnen, wil je je dan afmelden via vandermonde@oud-utrecht.nl.
Net als andere jaren wordt de lezing opgenomen. Mocht je geen kaartje hebben of niet kunnen, dan kun je de lezing altijd op een ander moment nog bekijken.
|
|
Excursies en rondleidingen
|
|
|
|
Legionair bij het kunstwerk Laurium bij Woerden (foto Nederlandse Limes Samenwerking)
|
|
Grote excursie 2024
De Vereniging Oud-Utrecht organiseert ook in 2024 de Grote excursie. Op 6 juli gaan wij op bezoek in Castellum Laurium oftewel Romeins Woerden. Het programma staat dit jaar grotendeels in het teken van de Limes en de Romeinse aanwezigheid in Woerden. Daarmee sluiten we aan bij de in Woerden geplande Romeinenweek en het Limes-thema van de Van der Monde-lezing door Saskia Stevens.
We beginnen om 10.30 uur in de bezienswaardige, laatgotische Petruskerk met koffie en een interessante inleidende lezing. Na een gemeenschappelijke lunch, verzorgd door grand café Plein 7, splitsen we op in kleinere groepen en start het middagprogramma bestaande uit drie onderdelen:
- Een rondvaart onder begeleiding van een gids van het Woerdens gilde
- Een rondwandeling met gildegids
- Een bezoek aan het stadsmuseum waar de historische vereniging van Woerden acteurs inzet, zodat wij ons extra kunnen inleven in de geschiedenis van Woerden. We sluiten omstreeks 16.30 uur de dag af met een gezellige borrel.
De Grote excursie is uitsluitend toegankelijk voor de (huisgenoot)leden van de vereniging. Inschrijving voor de excursie en betaling van de bijdrage is alleen mogelijk via de website.
De inschrijving begint op dinsdag 21 mei om 10.00 uur en eindigt op zaterdag 1 juni om 22.00 uur. Zie op een later tijdstip voor verdere details de agenda op de website.
|
|
|
|
Cornelis van Hardenbergh, Gezicht vanaf de wal met de Servaastoren en rechts daarachter de Fundatie van Renswoude, 1816 (Het Utrechts Archief)
|
|
Tijdschrift Oud-Utrecht
Het aprilnummer van het blad bevat twee artikelen rond de Tweede Wereldoorlog. Rob Hufen schrijft over de Maartensdijkse NSB-burgemeester Coenraad van der Voort van Zijp, naar wie nog altijd een straatnaam is vernoemd in Tuindorp. Lex Raat vertelt het verhaal van de bioloog Lourens Baas Becking, die vanuit zijn cel aan de Gansstraat zijn wetenschappelijk testament schreef met daarin een beklemmend appel aan de mensheid. Verder artikelen over 'tekenmeester' Cornelis van Hardenbergh, die het verdwijnende stadsbeeld vastlegde, en over jonkvrouw Carla de Jonge, ‘de best geklede vrouw van Utrecht’. Zij was modeconservator en directeur van het Centraal Museum.
|
|
|
Om de verzendkosten van het Tijdschrift Oud-Utrecht in toom te houden, zijn wij bij PostNL overgegaan tot een andere manier van versturen. Dat betekent dat het tijdschrift mogelijk een paar dagen later op de deurmat kan vallen dan nu gebruikelijk is.
|
|
|
|
|
Bart Rutten van het Centraal Museum
|
|
Podcast Oud-Utrecht
In een aantal podcasts spreekt Arjan den Boer met Utrechtse museumdirecteuren. Bart Rutten van het Centraal Museum leidt de luisteraars rond door de nieuwe vaste opstelling Collectie Centraal en licht toe hoe kunst en stadsgeschiedenis daar gecombineerd zijn. Geheel op de schop ging het Volksbuurtmuseum. Directeur Lysette Jansen laat zien hoe verhalen van gewone Utrechters een rode draad vormen in het heringerichte museum. De podcast met Bart Rutten is inmiddels via het podcastkanaal van de vereniging te beluisteren. Die met Lysette Jansen volgt binnenkort. Later dit voorjaar komt ook Wim van Scharenburg van het Museum van Zuilen aan het woord.
|
|
Kroniek 2023
De Kroniek over het jaar 2023, dit jaar wederom samengesteld door Frank Kaiser, staat online. Een vrijwel dagelijks verslag van wat er het afgelopen jaar in Utrecht is gebeurd. Van het verloop van de jaarwisseling op 1 januari - 12 arrestaties, 30 uitgebrande auto’s en 21 spoedritten met de ambulance, maar verder een relatief rustige nacht (sic) - tot een beschrijving van de totale oppervlakte van de gemeente Utrecht op 30 december. Voer voor toekomstige historici.
|
|
Lustrumpublicaties
Tijdens het lustrumjaar zijn twee publicaties uitgebracht: 100 jaar (Oud-)Utrecht in tien losse bladen en het Doeboek Oud-Utrecht.
100 jaar (Oud-)Utrecht in tien losse bladen is een map met afdrukken van de banieren die het striptekenaarscollectief De Inktpot maakte voor onze jubileumexpo. Ze zijn vorig jaar maart tentoongesteld in het stadhuis van Utrecht en daarna ‘op reis’ gegaan door de stad. Op verzoek van velen zijn er afdrukken op A3-formaat gemaakt. Elke banier is voorzien van een toelichting van de hand van de tekenaar.
Deze lustrumuitgave is (zo lang de voorraad strekt) via de webwinkel te koop voor € 7,50 voor leden en € 10,- voor niet-leden.
Het educatieve Doeboek Oud-Utrecht is voor kinderen uit de groepen 6, 7 en 8 van de basisschool. Het boek wil kinderen spelenderwijs (via vragen, opdrachten en aanwijzingen) in contact brengen met en hen bewust laten worden van erfgoed. Het is zowel gericht op het ‘bekende’ erfgoed in Utrecht, als op het erfgoed in de verschillende wijken van Utrecht en is verspreid onder de groepen 6, 7 en 8 van alle basisscholen van Utrecht.
Het Doeboek is nog te koop via de webwinkel voor € 5,- voor wie ook niet-Utrechtse kinderen van de Utrechtse geschiedenis wil laten genieten.
|
|
Gezocht
Stadskraan zoekt vrijwilligers
In mei 2022 vond de herbouwde Stadskraan een plek aan de Weerdsingel, aan de voet van de Monicabrug. De stichting die de kraan beheert is dringend op zoek naar hulp.
Nu de totstandkoming van de kraan achter de rug is, is het tijd voor een nieuwe fase. Veel bezoekers hebben de weg naar de Stadskraan al gevonden. Onder de Monicabrug is inmiddels een leuk plekje voor koffie en thee waar ook bijvoorbeeld lezingen kunnen worden gehouden.
Om hier meer schwung in te brengen, wordt naarstig naar extra hulpkrachten gezocht. We denken aan voorlichters of rondleiders met gevoel voor techniek, die de kraan met een enthousiast verhaal en demonstraties in historische context kunnen plaatsen. Want wat zou onze stad aan het water zonder kranen zijn geweest?
Belangstelling? Neem dan contact op met Henk Lugtmeijer of met Annemiek Roessen.
|
|
|
|
Fibula in de vorm van een cicade uit de tweede of derde eeuw, gevonden in Rijnenburg
|
|
Gezocht
Gemeente Utrecht zoekt metaalvondsten
De komende maanden laat de gemeente Utrecht diverse archeologische onderzoeken uitvoeren in Rijnenburg. Deze onderzoeken dienen als bouwsteen voor een visie op de toekomstige ontwikkeling van Rijnenburg. In Rijnenburg komt ruimte voor duurzame energie, natuurontwikkeling, nieuwe recreatieroutes en vanaf 2035 uiteindelijk ook grootschalige woningbouw.
De gemeente inventariseert op dit moment welke waardevolle elementen er in Rijnenburg zijn op het gebied van bijvoorbeeld bodem, landschap, natuur en recreatieve routes. Daartoe behoren natuurlijk ook cultureel erfgoed en archeologie. In het kader hiervan wordt gepoogd om zoveel mogelijk metaalvondsten van detectoramateurs uit het gebied in kaart te brengen.
Wie van onze lezers is of was met een metaaldetector actief in het gebied van Rijnenburg? En heeft nog niet gemelde vondsten? Laat dat dan weten aan de gemeente. Het kan ook anoniem. Meer informatie via onze website.
|
|
|
Schenken en nalaten
Wist je dat de historische vereniging Oud-Utrecht een culturele ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) is? Dat betekent dat je een gift aan Oud-Utrecht, boven op je contributie, voor 125% kan aftrekken van de belasting. Dus als je € 100 schenkt, kun je een bedrag van € 125 aftrekken van je inkomen. Er geldt wel een drempel en een maximum.
Doe je een periodieke schenking (dat wil zeggen dat je vastlegt dat je vijf jaar lang een vast bedrag per jaar schenkt boven op je contributie), dan geldt die drempel niet. Je mag dan alles aftrekken.
Het is ook mogelijk om Oud-Utrecht op te nemen in je nalatenschap.
Diverse mensen gingen je voor met het schenken of met het nalaten aan Oud-Utrecht. Meer weten? Wend je dan tot de penningmeester, penningmeester@oud-utrecht.nl of zoek contact met de Belastingdienst.
|
|
|
Ledenadministratie
De ledenadministratie wordt verzorgd door Adie en Chris Kreijns. Wijzigingen in je adres of email kun je doorgeven aan Ledenadministratie Oud-Utrecht, Zuiderstraat 18 A, 3434 BH Nieuwegein, ledenadministratie@oud-utrecht.nl. Je ontvangt dan altijd op het juiste adres het tijdschrift, jaarboek en deze nieuwsbrief.
Dank aan de vele leden die snel het lidmaatschap voor 2024 hebben betaald. Nog een klein deel van de leden moet het lidmaatschap voor 2024 voldoen, zij hebben inmiddels een herinnering per mail ontvangen. Controleer graag ook zelf even of de betaling is gedaan. Verschillende leden gaven een donatie bij hun betaling, heel veel dank daarvoor.
Veel leden hebben op ons verzoek bij de betaling het lidnummer gezet, helaas nog niet iedereen. Soms wordt het dan wel een zoektocht om wie het precies gaat, met als mogelijk gevolg foute boekingen. In onze mailingen gebruiken wij altijd het lidnummer (vier cijfers), dat ook op het etiket van het tijdschrift staat (boven de naam). Bij een automatische incasso staat het lidnummer altijd bij de afschrijving (ID****). Bij deze dus opnieuw de vraag om in het vervolg het lidnummer te vermelden. Het zou ons werk aanzienlijk lichter maken.
|
|
Tips
- De getekende stad! Mocht je niet hebben kunnen deelnemen aan een van de rondleiding die Oud-Utrecht aanbood in samenwerking met Het Utrechts Archief, ga dan beslist zelf een kijkje nemen bij de tentoonstelling De getekende stad. In het gelijknamige boek vind je een nog grotere selectie van ruim 400 tekeningen, voorzien van uitgebreide informatie.
- Wandeling door achttiende-eeuws Utrecht Of beter: ga op donderdag 4 april mee met de wandeling door achttiende-eeuws Utrecht. Op de tentoonstelling zijn dan nog net de tekeningen uit die periode te zien en kunsthistoricus Michiel Plomp geeft al wandelend een toelichting op het werk van Utrechtse meesters als Jan de Beijer en de broers Van Liender. Inclusief een ontmoeting met bekende (en minder bekende) inwoners van de stad: een opium-verslaafde VOC-bestuurder, een weggelopen weesmeisje, een tuinengek en een vrijgevochten, schrijvende freule.
- Wikikring Utrecht De Wikikring Utrecht werkt maandelijks Utrechtse lemma’s op Wikipedia bij: met verbeteringen, foto's, video, geluidsopnamen en zelfs helemaal nieuwe artikelen. Wie wil meewerken kan aanschuiven op iedere derde of vierde zaterdag van de maand in bibliotheek Neude, van 15.00 tot 18.00 uur in de Grote Hal, nis 4. De eerstvolgende keer is overigens op vrijdag: 29 maart. Wel zelf een laptop meenemen.
- Symposium interieur ‘Gastvrije gevangenis’ De ‘gastvrije gevangenis’ - het lijkt een contradictio in terminis. Maar toch is dat het streven bij de verbouw van de gevangenis Wolvenplein: een interieur waarbij historie voelbaar mag zijn, maar dat toch gastvrij overkomt. Wat daarbij komt kijken staat centraal tijdens een symposium op donderdagmiddag 28 maart. Aanmelden is noodzakelijk, deelname is gratis, inclusief een rondleiding vooraf. Meer informatie is hier te vinden.
- Utrechtse Erfgoeddag Op donderdag 23 mei organiseren Landschap Erfgoed Utrecht en Universiteit Utrecht de Utrechtse Erfgoeddag. Thema is dit jaar participatie, als vervolg op het Verdrag van Faro. Voor ons bekend terrein: erfgoedparticipatie stond immers centraal op ons lustrumsymposium Erfgoed verbindt! afgelopen oktober.
- De emigratie generatie viert vijfjarig bestaan De emigratie generatie verzamelt levensverhalen van mensen die in andere landen geboren werden, de meesten al lang geleden. Hoe was hun kindertijd op een andere plek in de wereld? Waarom, wanneer en hoe kwamen ze naar Utrecht? Op welke manier lukte het hun om hun draai hier te vinden? De organisatie bestaat inmiddels vijf jaar. Dat wordt gevierd met onder meer een college over het belang van familieverhalen. Ook al bekend van Erfgoed verbindt!
- Verhalen over de kracht van kansen In het prachtig vernieuwde Volksbuurtmuseum is tot 12 mei de expositie Levensloop - verhalen over de kracht van kansen te zien. In deze expositie vertellen drie Utrechtse families over hun kansen in het onderwijs, de arbeidsmarkt en de huizenmarkt, en welke invloed dat heeft gehad op hun verdere levensloop. Verhalen over uitsluiting en ongelijkheid, maar ook de kracht van kansen, die in de huidige samenleving nog steeds relevant zijn.
- Op pad met Oud-Utrecht Oud-Utrecht maakt voor De Utrechtse Internet Courant (DUIC) tweewekelijkse wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed - ook op onverwachte plekken. Je vindt de wandelingen op de website van DUIC. Op de site van Oud-Utrecht staat steeds aanvullende informatie.
- Actueel erfgoed nieuws op de site Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. Op onze site vind je regelmatig een actuele selectie.
- Living museum In het Stadsmuseum Woerden wordt de Woerdense geschiedenis letterlijk tot leven gewekt. Ieder kwartaal nemen historische figuren - storytellers van de Stichts-Hollandse Historische Vereniging - de bezoekers mee in de geschiedenis. Zo’n living museum is een trend onder musea om historische gebeurtenissen op een aantrekkelijke en vaak interactieve manier te doen herleven. Het geeft een extra dimensie aan de exposities - bij Stadsmuseum Woerden is dat de nieuwe vaste presentatie Verhaal van Woerden. De komende gelegenheid is op zondag 14 april. Maar je kunt natuurlijk ook gewoon meegaan met de Grote Excursie op zaterdag 6 juli.
|
|
|
|
Ook gratis deze nieuwsbrief ontvangen?
Deze nieuwsbrief is een gratis service van onze vereniging. Als je deze nieuwsbrief interessant vond, dan ken je vast wel iemand die dat ook vindt. Stuur deze nieuwsbrief eens aan haar of hem door.
|
|
Agenda
Oud-Utrecht
1/3 Historisch café: Thea Beckman
20/3 39e Van der Monde-Lezing: Constructing the Limes
27/3 Lezing: Roma en Sinti in Utrecht
12/4 Historisch café: Anthony Grolman als tekenaar en chroniqueur van Utrecht
24/4 Lezing: Patriottentijd en Bataafse omwenteling in Utrecht
14/6 Historisch café: het leven van Humphrey Mijnals
6/7 Grote Excursie naar Woerden
Aanmelden uitsluitend via de agenda op de website.
Overig
16/3 Cursus Leer mij Utrecht kennen
4/4 Wandeling door achttiende-eeuws Utrecht met Michiel Plomp
5/4 Start cursus Kijken in de buitenwijken
29/3 Wikikring Utrecht
20/4 Wikikring Utrecht
23/5 Utrechtse Erfgoeddag
|
|
|
|
Je kunt Oud-Utrecht ook volgen op:
|
|
Colofon
Wendy van der Steen (eindredactie), Jan Schrauwen (redactie), Jeroen Tirion (ontwerp, verzending).
Contact
redactie.nieuwsbrief@oud-utrecht.nl
Inzenden kopij volgende aflevering voor 20 april 2024
|
|
|
|
|
|
