Lezing: Cultuurhistorische schatten in de polder: Eendenkooien in de provincie Utrecht
Afbeelding van een Vangpijp uit 'Book of Duck Decoys' van Sir Ralph Payne-Gallwey (1886)
Vroeger waren er geen grote veestapels die grote aantallen mensenmonden konden vullen. Voor een stukje vlees op het bord waren onze voorouders aangewezen op eendenbout. Dit werd gevangen in eendenkooien. Het was een vijver of een rechthoekige plas met vaak meerdere zijsloten (vangpijpen) die in een bocht steeds smaller het land inliepen en uitmonden in een vanghokje. Eromheen stond een bos: dat gaf de eenden het bedrieglijke gevoel van rust en veiligheid.
Utrecht heeft een zeer rijke geschiedenis waar het eendenkooien betreft. In de provincie zijn tenminste 100 eendenkooien in gebruik geweest. Enkelen zijn bewaard gebleven: de eendenkooien bij Haarzuilens en Het Beloken Land te Montfoort kunnen we nog bezoeken. Anderen zijn verdwenen en herontdekt: op het terrein van een oude cope-ontginning ten oosten van de recreatieplas Strijkviertel is recent een eendenkooi opgegraven. Waar nu het AC Restaurant De Meen gesitueerd is, was in de zeventiende eeuw een boerderij met een eendenkooi. Inwoners van de stad Utrecht waren soms eigenaars van kooien in de omliggende polders.
De eendenkooien die nog bestaan zijn een onderdeel van ons nationale erfgoed. Vanuit ecologisch perspectief zijn ze waardevol en ook voor genealogen is het interessant om onze kennis van kooiker-families te vergroten. Tegelijk is het een mysterieus fenomeen en bij het grote publiek is er weinig over bekend. Wat weten we van de regionale eendenkooien en/of kooikers? Waar in de omgeving van de stad Utrecht waren eendenkooien te vinden? Hoe werkte een eendenkooi? Deze vragen lopen als een rode draad door de lezing van historicus Sander Wassing.
Sander Wassing studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn studie specialiseerde hij zich in de geschiedenis van de Nederlanden gedurende de zestiende en zeventiende eeuw. Zijn scriptie schreef hij over de Beeldenstorm (1566) en Alva’s Raad van Beroerten. Sinds augustus 2013 is hij afgestudeerd en werkzaam als freelance historicus. Daarnaast is hij werkzaam bij DOCFactory, een bedrijf dat gespecialiseerd is in informatie- en archiefmanagement.
De lezing vindt plaats op woensdag 29 januari 2025 in de Smeezaal van het Bartholomeus Gasthuis.
Zaal open 19:00, aanvang 19:30.
Toegang €5.-. Vanaf 8 januari 2025 om 10:00 kunt u een kaartje kopen via de knop 'Deelnemen' onderaan deze pagina.