Nieuws

In de 17^e eeuw werd een groot deel van het gebied ten westen van de Stadsbuitengracht aan de huidige Catharijnesingelkant ontwikkeld tot het tuinbouwgebied voor de stad Utrecht. Hier woonden de Utrechtse groenten- en fruitkwekers. Het was ontsloten door een stelsel van grachten, die de moesgrachten werden genoemd. Deze dienden om de waterstand van de landerijen te beheersen en om de aanvoer van groenten en fruit die in dit gebied werden gekweekt naar de stad mogelijk te maken. Let wel, wegen buiten de stadspoort waren vaak slecht begaanbaar en het meeste transport liep van oudsher over water.

In 1786, drie jaar voor de bestorming van de Bastille in Parijs, was Utrecht het toneel van een succesvolle burgerrevolutie. Het is een belangrijke episode uit de Utrechtse geschiedenis waarin de patriot Pieter Quint Ondaatje een hoofdrol speelde. In het Historisch Café van 8 oktober vertelt Rietje de Bruijn over Ondaatje en de totstandkoming van een revolutionaire, democratische bestuursvorm in het Utrecht van 1786. In de bibliotheek is vanaf 7 oktober ook een kleine tentoonstelling over Quint Ondaatje.

De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor de DUIC Krant tweewekelijkse wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Want dat is overal in Utrecht te vinden. Als eerste is de Dichterswijk rond de Croeselaan aan de beurt. We komen er groen, water en industrieel erfgoed tegen, zoals een oude spoorhefbrug.

Over 700 jaar Domtoren zijn vele verhalen te vertellen. Er is ook het een en ander vergeten. Wie weet bijvoorbeeld dat er kosters met hun gezin woonden in de Domtoren? En dat er dus kinderen opgroeiden. En dat een van die kosters ook kunstschilder was?

In het Centraal Museum is van 3 juli tot 20 oktober een fraaie tentoonstelling van ontwerper Joost van Bleiswijk (1967) met de titel Reconnect. Hij scheurt, snijbrandt, last, schetst en schuift onderdelen in en uit elkaar. Alles op een fysieke en intense manier, waarbij subtiliteit en voorzichtigheid ver te zoeken zijn. Het oeuvre van Joost wordt getoond aan de hand van vier thema’s in zijn werk: No Screw No Glue, Sketch, Ripped and Teared en Proto-Punk. Zijn werk wordt gecombineerd met moderne en hedendaagse kunst die hij zelf uit de collectie van het Centraal Museum selecteerde, waaronder werk van Charley Toorop, Theo van Doesburg, Dick Bruna, Jan Schoonhoven en Dick van Luijn. In de ruimtes treedt je in de wereld van Joost, met kunst, iconische objecten als klokken en muziek.

Museum Catharijneconvent maakt plannen voor een grote verbouwing en nodigt leden Oud-Utrecht uit om mee te denken op 16 september. De afgelopen jaren is het rijksmuseum voor christelijke kunst en cultuur in het hart van Utrecht in bezoekersaantallen zoveel gegroeid dat het niet meer in het huidige gebouw past. Met de verbouwing kan het museum dromen gaan realiseren.

De 35^e Open Monumentendag op 11 september 2021 heeft de titel ‘Erfgoed voor iedereen’. Hier lichten we alvast een monument uit dat die dag is te bezichtigen. Manenburg was één van de bastions die rond 1550 in opdracht van keizer Karel V werden gebouwd. In de loop der tijd verloor het zijn militaire functie en bij de aanleg van het Zocherplantsoen in de 19e eeuw werd een groot deel gesloopt. De binnenplaats met de kazematten (de plek waar de kanonnen stonden opgesteld) is goed bewaard gebleven en werd vanaf 1940 gebruikt als atelier van beeldhouwer Pieter d’Hont. Uit die tijd stamt ook de glazen overkapping. Nog steeds is Manenburg in gebruikt als atelier.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

900 jaar stad! Daarom brengt de Historische vereniging Oud-Utrecht voor 2022 een historische scheurkalender uit met het thema 900 jaar stad. Een jaar lang elke dag een feit uit de rijke geschiedenis van onze jarige stad. Vanaf het moment dat Utrecht stadsrechten heeft zijn de geschiedenisboeken doorgespit om niet te vergeten historische momenten op die dag te vatten in een kort artikel. Dagelijks even stilstaan bij de stad waar je woont, werkt of een stad die je bezoekt en liefhebt.

De twaalfde eeuw is een periode geweest waarin zich op politiek-kerkelijk, algemeen maatschappelijk en monastiek vlak aanzienlijke veranderingen voordeden en onderlinge verhoudingen zich sterk hebben gewijzigd. Dat gold voor het bisdom, Sticht en de stad Utrecht en haar omgeving. Aan de oostkant van de stad werd in 1135 door de Utrechtse burggravin Mechteld een religieuze vrouwengemeenschap gesticht, die later bekend zou staan als de benedictijner abdij van Sint-Steven in Oudwijk, maar aanvankelijk georganiseerd bleek als wereldlijk stift. 

Op vrijdag 30 juli is Bart Klück op 76-jarige leeftijd overleden. Hij heeft als bouwhistoricus meer dan 40 jaar een belangrijke bijdrage geleverd aan onze kennis over de stad Utrecht. Bart was één van de ‘founding fathers’ van de bouwhistorie in Nederland: een discipline waarin onderzoek en documentatie plaatsvindt van de bouwgeschiedenis van panden aan de hand van de bouwsporen. Honderden onderzoeken heeft hij uitgevoerd in de Utrechtse binnenstad en daarbuiten. Dankzij dit onderzoek weten we nu dat achter de vele 19e-eeuwse gevels in de Utrechtse binnenstad nog een bijna complete middeleeuwse stad aanwezig is. 

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

De Olympische Spelen zijn nu in Tokio, 57 jaar nadat de Utrechtse Anton Geesink in Budokan tot Olympisch kampioen werd. Met 1,98 meter en 120 kilo zorgde deze reus en judoka uit Wijk C voor een ongekende lijst aan successen: hij werd 21 keer Europees kampioen, drie keer wereldkampioen, eenmaal olympisch kampioen, vier keer Sportman van het jaar, drie keer Nederlands kampioen in het Grieks-Romeins worstelen.

Bewoners van de stad weten het al: in Utrecht ligt de geschiedenis voor het oprapen! Utrecht Time Machine brengt met nieuwe technieken oude tijden tot leven en plaatst ze midden in onze wereld.

Op 2 juni 1122 kreeg Utrecht stadsrechten van keizer Hendrik V in zijn paleis genaamd 'Lofen’. Volgend jaar is dit 900 jaar geleden en dat wordt gevierd. Op 2 juni 2022 wordt deze 'geboorteplek van Utrecht' voor het eerst in 900 jaar toegankelijk voor iedereen als nieuwe historische attractie 'Paleis Lofen'.

Utrecht is al meer dan duizend jaar een echte marktstad dankzij een goede verbinding over het water van de Rijn en de Vecht naar de haven aan de Oudegracht. In 1122 waren er al vier internationale markten. Het marktgebied breidde in de dertiende en veertiende eeuw steeds verder uit. Eerst waren er markten langs de Oudegracht, later ook op de Neude en op het Catharijneveld, waar nu Vredenburg is.

Piet van Dijck, lid van de activiteitencommissie, heeft een speurtocht ondernomen naar een schilderij 'Madonna met kind’. Deskundigen zijn het er niet over eens of dat schilderij van Jan van Scorel is of van een volger. Maar het belangrijkste is dat onbekend is waar het schilderij nu is. Piet zegt: 'Ik ben inmiddels verliefd geworden op het schilderij’. Hij doet een oproep aan de lezers van dit verhaal: 'mocht u informatie hebben over waar het schilderij zich heden ten dage bevindt dan willen wij dat ook graag weten’. 

In 2022 vinden er verkiezingen voor de Gemeenteraad plaats. Dat gebeurt na de pandemie waarin veel burgers hun eigen woonomgeving meer dan ooit hebben weten te waarderen. Juist in deze periode bleek een goede leefomgeving van essentieel belang voor het welzijn van mensen. De unieke planologie of bijzondere gebouwen, kunst en parken geven elke wijk van de stad een eigen karakter.

Het dubbeldikke themanummer van Tijdschrift Oud-Utrecht De groene stad is gewijd aan tuinen, parken en groene stadswijken. Ziehier een van de zes artikelen door Tolien Wilmer over verdwenen tuinen in Utrecht.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

Camerata Trajectina zou oorspronkelijk langskomen in het Historisch Café van juni om een aantal nummers te spelen en te vertellen over hun voorstelling Belle vertel!. Helaas kon dat niet doorgaan. Daarom nam de Activiteitencommissie van Oud Utrecht een kijkje bij de repetities van de voorstelling.

Bij de 36e Nicolaas van der Monde-lezing vanuit de Pieterskerk is bouwhistoricus Frans Kipp onderscheiden als erelid van Historische Vereniging Oud-Utrecht. Deze onderscheiding is door het bestuur van Oud-Utrecht toegekend voor de buitengewone wijze waarop Frans Kipp zich heeft ingezet voor de vereniging en de stad. Frans is 50 jaar lid van Oud-Utrecht, was 10 jaar bestuurslid, en is auteur van vele publicaties in Jaarboek en Tijdschrift Oud-Utrecht.

Aanstaande zaterdag is het 700 jaar geleden dat de eerste steen van de Utrechtse Domtoren werd gelegd. Daarom is er deze week een herziene druk van het boek ‘De Utrechtse Domtoren. Trots van de stad’ verschenen.

Honderd jaar geleden, op 22 juni 1921, werd op het Janskerkhof een monument ter ere van Franciscus Cornelis Donders onthuld. Het monument werd onthuld door een achterkleindochter van professor Donders. In het tijdschrift Oud-Utrecht van april 2019 staat een artikel 'Donderse Donders' over wat we van F.C. Donders kunnen leren. Dat nummer is in digitale vorm toegevoegd onder aan deze pagina. 

Jacobus Henricus (Henri) van ’t Hoff werd geboren in Rotterdam op 30 augustus 1852 en overleed op 1 maart 1911 in Berlijn. Hij was een Nederlands scheikundige en winnaar van de eerste Nobelprijs voor Scheikunde in 1901. Momenteel wordt er gewerkt aan een muurschildering op een zijgevel  van het Ubica-pand (in de Telingstraat) die over hem gaat.

Vanaf 17 juni is de tentoonstelling ‘Heel Utrecht loopt uit!’ te zien in Het Utrechts Archief. Het is een samenwerking met Universiteit Utrecht en het Utrechts Studenten Corps en gaat over de lustrumvieringen in de stad tussen 1901 en 1961. Hier hebben we één lustrum uitgelicht, het Egyptische lustrum van 1926: Ichnaton.

Het dubbeldikke themanummer 2021 van Tijdschrift Oud-Utrecht is op donderdag 10 juni verschenen. Het werd live gepresenteerd vanuit de tuin van het Centraal Museum. Vanwege corona was de bijeenkomst voor een kleine groep (zoals auteurs en redactieleden), maar iedereen kon meekijken via YouTube of de presentatie achteraf terugzien.

Er is weer een Saenredam in de maak.
Op de muur van restaurant El Quatarijne aan de Mariaplaats wordt momenteel gewerkt door De Strakke Hand aan een muurschildering. Als basis wordt een tekening gebruikt van het interieur van de Mariakerk naar het westen door Pieter Saenredam.
In de steeg naast deze schildering, de vroegere hoofdingang van de Mariakerk, komt een andere muurschildering.

Vandaag is het de verjaardag van stad Utrecht. Nog een jaar te gaan tot de viering van Utrecht 900 stad. 2 juni 2022 vieren we dat Utrecht 900 jaar stadsrechten heeft.
Het kinderboek ter ere van het 900-jarig bestaan van Utrecht krijgt steeds meer vorm. Twintig schrijvers gaan ieder een spannend en leerzaam verhaal schrijven over een bekende Utrechtse locatie. Het is de bedoeling dat 1.000 Utrechtse schoolkinderen die het minder breed hebben thuis het boek cadeau krijgen. Naast het boek komt er ook een speciale app om te gebruiken bij een wandeling of fietstocht door de stad. Daarnaast worden er diverse activiteiten rondom het boek georganiseerd met de scholen in het kader van Utrecht 900.

Wat als je van alles wilt, maar van alles niet mag? Beperkingen zijn van alle tijden. Stap maar eens in de wereld van Belle van Zuylen. Haar brieven, haar muziek, haar kasteel getuigen van een eigengereide, vrijzinnige dame vol levenslust en ambitie. Maar het adellijke korset van de 18e eeuw knelt! Haar bewegingsruimte is letterlijk en figuurlijk beperkt.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie. 

In november 1944 begon kapelaan Theo. W. Egberts (1906-1975) van de Utrechtse Sint Gertrudisparochie met het bijhouden van een dagboek. Egberts was in de Rivieren- en Dichterswijk kapelaan van 1939 tot 1949. Eind augustus wordt zijn dagboek gepubliceerd: “Kapelaan in oorlogstijd | Dagboek van Theo Egberts”. Auteur is Christa van Hees-Koot, geboren in de Dichterswijk en opgegroeid in de Rivierenwijk. Leden van Oud-Utrecht kunnen het dagboek met een speciale kortingscode via voorintekening nu voor € 17,50 bestellen. 

Op 2 juni 2021 viert Utrecht haar 899ste verjaardag en is DOMunder 7 jaar 'open'. Om dit te vieren, organiseert DOMunder op woensdag 2 juni een livestream van 20u00 tot 21u00 over het zoeken naar Paleis Lofen. Het vormt tevens de start van het project 'Vind Paleis Lofen', samen bouwen aan de nieuwste historische attractie van Utrecht. Paleis Lofen opent op 2 juni 2022 als bijdrage aan de viering van Utrecht 900 Jaar stadsrechten. 

Op dinsdag 29 juni 2021 vond - met enige vertraging - de 36e Van der Monde-lezing plaats in de Pieterskerk in Utrecht: 'Van natio tot corps - Studentenorganisaties in de vroegmoderne tijd'. Deze lezing werd verzorgd door Leen Dorsman, hoogleraar Universiteitsgeschiedenis en jarenlang een gewaardeerd lid van de redactie van het tijdschrift Oud-Utrecht.

Eind 2019 bracht de historische vereniging Oud-Utrecht Het Stegenboek van Utrecht uit. Het boek werd heel goed ontvangen en al snel ontstond het plan om een tweede druk uit te geven. “De coronatijd gaf mij de gelegenheid om een versie 2.0 te maken. Daardoor is de tweede druk nieuw in tekst, formaat, aantal stegen, afbeeldingen, pagina’s en meer”, aldus schrijver Bert Poortman. 

Heeft Utrecht het geluk gekend zonder Duitse verdediging of geallieerde aanval bevrijd te zijn, geheel ongeschonden is het toch in de oorlogsjaren niet gebleven, al tellen zijn wonden nauwelijks bij de verwoeste steden in Nederland. Twee bomaanvallen, gericht op een Duitse munitietrein, hebben op 13 oktober 1944 een aantal gebouwen vernield of beschadigd.

76 jaar geleden, op 7 mei 1945 werd Utrecht bevrijd door de Britten en Canadezen. Dit beeld van een Polar Bear werd geplaatst namens de Utrechtse burgers, ter herinnering aan de bevrijding en als dank aan de bevrijders.

Het Utrechts Nieuwsblad van 4 mei 1949 berichtte over de onthulling van het verzetsmonument op het Domplein. Na een herdenkingsdienst in de Domkerk gingen op de orgeltonen van het Wilhelmus de deuren open. Mensen verspreidden zich over verschillende vakken op het plein. De erewacht nam zijn plaats in, het was stil, en vijf voor vier klonk gezang van het koor ‘Euterpe’. Om vier uur klonken de klokken van de Domtoren, waarna motorengeronk de aankomst van Z.K.H. prins Bernhard aankondigden. De heer Boellaard sprak namens het Comité tot oprichting van een monument voor de Gevallenen in het Verzet en nodigde prins Bernhard uit om het monument te onthullen. Na de onthulling en overdracht van het monument aan het gemeentebestuur sprak burgemeester De Ranitz. Hij kondigde aan dat er vanaf die avond elk jaar op 4 mei een herdenking zou zijn op het Domplein. 

Nergens op de wereld zijn grachten met hun werven te vinden zoals in Utrecht. Om de werven voor de toekomst te behouden, moeten we goed voor ze zorgen. De gemeente Utrecht start met een nieuwe aanpak hiervoor. Een programma voor de komende circa dertig jaar met een uitvoeringsplan voor de komende drie jaar.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

Prof. dr. C. (Kees) de Jager. Wereldberoemd astronoom. Pionier van het Nederlandse ruimteonderzoek. Oud-directeur van sterrenwacht Sonnenborgh en ruimte-onderzoeksinstituut SRON. Groot popularisator van wetenschap. Een greep uit de vele pieken in zijn lange en breed georiënteerde loopbaan. Op 29 april wordt hij 100 jaar. Kees de Jager woont sinds 2003 op Texel, waar hij ook is geboren. Op zijn 100^e verjaardag wordt door burgemeester Sharon Dijksma een plaquette met zijn beeltenis onthuld op Sonnenborgh. En er is een online wetenschappelijk programma waaraan Kees de Jager vanaf Texel hoopt deel te nemen.

In 2020 hebben we 75 jaar bevrijding gevierd. In onze nieuwsbrief van mei en op onze website hebben we daar ruime aandacht aan besteed. De afgelopen periode is Piet van Dijck in het ‘Jaarboekje Oud-Utrecht 1945-1946’ gedoken. Hij citeert hier een aantal berichten uit de kroniek van Utrecht over 1945 opgemaakt door G. Brinkhuis typerend voor deze woelige tijd. 

Vandaag zijn drie Koninklijke onderscheidingen uitgereikt aan leden Oud-Utrecht voor hun bijdrage om de kennis en belangstelling voor geschiedenis van Utrecht te bevorderen!  Nieuwe boeken, tijdschriften en vele samenwerkingen over erfgoed Utrecht zagen het licht dankzij het drietal Renger de Bruin, Maurice van Lieshout en Heins Willemsen. De waardering voor maatschappelijke verdiensten spreekt uit deze Koninklijke onderscheidingen, ze waren actief voor Oud-Utrecht en meer.

Op 2 juni 2022 is de stad Utrecht jarig. Het is dan precies 900 jaar geleden dat het stadsrechten verwierf. Om dat te vieren wil Kiwanis Utrecht een boek uitgeven voor alle kinderen van acht tot twaalf jaar. Een boek dat verbindt, informeert en amuseert. Dat het verleden koppelt aan het heden en de toekomst. Het is de bedoeling dat Utrechtse kinderen die minder kansen hebben dan hun leeftijdgenootjes het boek gratis ontvangen. Helpt u mee om dit mogelijk te maken?

Een bijzonder mens is heengegaan: hoogleraar sociologie dr. Gerrit Jansen (1929-2021), gepromoveerd op De Eeuwige Kroeg. Een van zijn schitterende boeken is Prettige Feestdagen, over de Utrechtse feesten in heden en verleden. Dit was naar aanleiding van een idee van conservator stadsgeschiedenis Renger de Bruin van het Centraal Museum om de Utrechtse feesten te beschrijven. Professor Jansen had een ander idee: hij bezocht in het millenniumjaar de Utrechtse feesten, vergezeld van fotograaf Ton van Dongen. De foto’s en teksten geven een mooi tijdsbeeld, inclusief professor Jansen in een polonaise bij het carnaval.

In het buitenland zijn beroemde begraafplaatsen die het bezoeken waard zijn, zoals Cimetière du Père-Lachaise in Parijs, maar wij hebben ook zulke bijzondere plekken. De begraafplaats Soestbergen van 1830 staat bekend om zijn slingerende paden en de bijzondere rotonde van grafkelders: de ‘Ring van Zocher’. Soestbergen, de eerste algemene begraafplaats van Utrecht en de ernaast gelegen tweede begraafplaats Kovelswade zijn beiden sinds 2001 een rijksmonument.

Cultuurhistoricus Nancy Jouwe doet in opdracht van de Gemeente Utrecht onderzoek naar Utrecht en het slavernijverleden. Joyce Pennings van Het Utrechts Archief ondersteunt de onderzoekers daarbij. Beiden vertellen in een lezing over dit onderzoek. De lezing wordt opgenomen in de Bibiliotheek Neude en is te volgen via een livestream. 

Een kort bericht via Facebook bracht Oud-Utrecht afgelopen maand in contact met een kleindochter en achterkleindochter van Gerrit Albert Evers die begin 20^e eeuw conservator was van de Universiteitsbibliotheek. Evers, een van de oprichters en ereleden van Oud-Utrecht, was lange tijd secretaris en schreef veel in Maandblad en Jaarboek. Een van zijn onderwerpen was Utrecht als koninklijke residentie en het optreden van koning Lodewijk Napoleon. Hier volgt een verhaal uit zijn koker.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

Simon Vestdijk (1898-1971) was een getalenteerde veelschrijver, van wel 52 romans. Bekend van De koperen tuin, Pastorale 1943, de Anton Wachter romans en heel veel meer. Hij overleed op 23 maart 1971, vijftig jaar geleden. Een typerend beeld van Vestdijk als schrijver staat op de Utrechtse Heuvelrug, midden in Doorn. Hier een artikel over zijn Utrechtse jaren.

Op uitnodiging van De Helling neemt historicus en stadsgids Bart van Mierlo je mee door Rotsoord en omgeving, langs een aantal historische plekken die de buurt te bieden heeft. Door gebruik van de gratis app izi.TRAVEL worden mensen al wandelend meegenomen door de historie van het gebied aan de oostoever van de Vaartsche Rijn. Gedurende de ruim 60 minuten durende wandeling, die ondersteund wordt door een playlist vol Utrechtse artiesten, hoor je spraakmakende feiten over bijzondere locaties in onze buurt.

Voor een van de leden van Oud-Utrecht hebben we een bijzonder aanbod van jaargangen van Tijdschrift Monumenten en Bulletin KNOB. Ze zijn afkomstig uit een nalatenschap.

Tijdens de corona pandemie is gemeentelijk archeoloog Herre Wynia foto's en filmpjes gaan maken met een drone. Hij heeft onder meer foto's gemaakt van het Domplein en de Inktpot vanuit vogelperspectief.

Op 13 maart 1903 overleed Nicolaas Beets. Hij was en is vooral bekend van zijn boek de Camera Obscura dat hij in 1839 onder het pseudoniem Hildebrand schreef. Het boek was een instant succes en er zouden vele drukken en vertalingen van volgen. Bij elke nieuwe druk voegde Beets nieuwe verhalen toe.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

Wie kent hem niet? Zijn naam mag dan misschien niet bij iedereen bekend in de oren klinken, toch wordt iedere Utrechter regelmatig met zijn werk geconfronteerd. Er zijn weinig kunstenaars van wie een tekening levensgroot werd nagebouwd. De 18^e-eeuwse tekenaar Jan de Beijer is dit postuum overkomen. Op een van de meest gefotografeerde locaties in stad Utrecht vlak voor de Domtoren. Bij de restauratie van bijna de gehele gevelwand van de Lichte Gaard bij de Oudegracht is een van de bekendste tekeningen van Jan de Beijer als voorbeeld gebruikt. 

Op 18 februari overleed Ubbo Hylkema. Van 1981 tot 1987 was hij voorzitter van de Vereniging Oud-Utrecht. Met hem kreeg Oud-Utrecht een markante persoon. Hij was de opvolger van Fred Hoogezand, die zakelijk en keurig Oud-Utrecht zeven jaar geleid had. Hij had een zaak voor meubelinrichting aan het Oudkerkhof. Met Ubbo trad een jonge voorzitter aan, 35 jaar telde hij pas. Hij was betrokken, weldra als directeur bij de Academie van Bouwkunst te Amsterdam.

De historische vereniging Oud-Utrecht heeft een peiling gehouden onder haar leden. Wij danken iedereen die de tijd heeft genomen om de vragenlijst in te vullen. Wij benutten uw antwoorden en opmerkingen om onze activiteiten en publicaties nog interessanter te maken. Hier volgt een opsomming van de resultaten.

In de laatste twee weken van de opgraving van het massagraf in Vianen zijn steeds meer aanwijzingen gevonden voor de datering. Er zijn sterke aanwijzingen gevonden dat dat het massagraf gekoppeld kan worden aan de Eerste Coalitieoorlog (1792-1797) en dat sprake is van omgekomen Britse soldaten. Zowel sporen op de skeletten als onderzoek in krantenarchieven maakt deze context steeds meer aannemelijk.

De film The Dig op Netflix vertoont overeenkomsten met het verhaal over baron F.E. van Heerdt en archeoloog A.E. van Giffen, dat Leo Verhart schreef in Jaarboek Oud-Utrecht 2020.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

De stad Utrecht was vroeger omgeven door bolwerken. Eerder gaf Bert Poortman een lezing over de bolwerken. We zijn nu in het archief gedoken en hebben een aantal afbeeldingen van de bolwerken in de header van onze site opgenomen. Hier een korte opsomming van wat er te zien is.

In 1853 verscheen de nieuwbouw van de sterrenwacht boven op het Utrechtse bastion Sonnenborgh, in 1854 gevolgd door het KNMI. Het KNMI vertrok in 1897 naar De Bilt, de sterrenwacht groeide uit tot een wereldberoemd wetenschapsinstituut van Universiteit Utrecht. Het was dé plek voor kennis over het heelal, de zon, en over stenen die uit de lucht vallen!

Aan de Adelaarstraat in de Vogelenbuurt staat de 18 meter hoge korenmolen Rijn en Zon. Het is een van de twee laatste molens in stad Utrecht, samen met houtzaagmolen De Ster in Lombok. 

Deze mysterieuze en inspirerende vrouw houdt de gemoederen al eeuwenlang bezig. Ze krijgt nu haar eigen tentoonstelling in het Museum Catharijneconvent, vol bijzondere topstukken die voor de gelegenheid naar Utrecht komen.

De ontwikkeling van de luchtvaart begon in Utrecht met ballonvluchten vanaf het suikerterrein aan de Leidseweg en kreeg een vervolg met vliegkamp Soesterberg. Lees hier meer over de razendsnelle ontwikkeling van de luchtvaart en de rol van de Utrechtse luchtvaartpionier Henk Walaardt Sacré.

De Utrechtse natuurkundige Martinus (Tini) Veltman is op 4 januari op 89-jarige leeftijd overleden, zo heeft de Universiteit Utrecht bekendgemaakt. Veltman ontving in 1999 samen met Gerard 't Hooft de Nobelprijs voor natuurkunde. In het Tijdschrift Oud-Utrecht van oktober 2019 schreef universiteitshistoricus Armand Heijnen het artikel 'Nobelprijzen in Utrecht' over deze Utrechtse natuurkundigen van wereldniveau. Vanwege het overlijden van Veltman is het complete artikel hieronder te downloaden als PDF.

Er zijn veel mensen opgenomen in ziekenhuizen maar we zijn begonnen met vaccineren tegen covid-19. Een goed moment om eens in het Utrechts Archief te kijken wat voor beelden er zijn over de ziekenhuizen en het omgaan met zaken zoals TBC, pokken en polio in ons verleden.
In de header van onze website zie je momenteel een selectie van afbeeldingen die we daar vonden.

Wij wensen u een gezond 2021 toe en graag tot ziens! In plaats van een nieuwjaarbijeenkomst hier een woord vanuit het bestuur: 2020 was een jaar om nooit te vergeten en ook 2021 wordt weer bijzonder.

Helaas kon de lezing over de Napolitaanse kerststal door Anite Haverkamp niet doorgaan. Deze verschuiven we naar december 2021. We hebben een tip om de kerst toch in huis te halen.

Met de verschijning van hét overzicht van alle Utrechtse lantaarnconsoles in een tweede herziene druk van De Lantaarn Spreekt mag het licht wel weer eens schijnen op: Willem Stooker.

Gisteren bent u geïnstalleerd als onze 332^e burgemeester, van harte welkom en gefeliciteerd! En u heeft al laten weten ook in deze coronatijd met grote aandacht te kijken naar de groeiende stad én de historie omdat ‘je alleen weet waar je naartoe gaat, als je ook weet waar je vandaan komt’.

KRO-NCRV presenteert op donderdag 24 december 2020 een bijzondere kerstviering vanuit de Domkerk in Utrecht: De Nationale Kerstavond. Met Johnny de Mol, verschillende bekende artiesten en de Utrechtse Domcantorij.

Camerata Trajectina is een Utrechts muziekensemble, dat opgenomen is in het Kunstenplan van de stad Utrecht. Dat geeft mogelijkheden om de Utrechtse muziekgeschiedenis te belichten. Samen met het Internationaal Kamermuziek Festival Utrecht komt er elk jaar een evenement met als titel: de klank van de stad. Op 29 december 2020 zou de aftrap zijn voor deze serie met het programma 'Utrechtse schoonheden' van Camerata Trajectina en Ingmar Heytze. De noodzakelijke lockdown treft ook dit festival. De organisatie, het bestuur, de musici en alle betrokkenen bij het festival beraden zich over diverse mogelijke scenario’s, waaronder het aanbieden van een selectie van de concerten via livestreams. 

De activiteitencommissie van Oud-Utrecht en Stadswandelingen Utrecht bieden u een filmpje aan over Sinterklaas in Utrecht.

De Wageningse cultuurtechnicus Henk Nobbe hield op 25 november 2020 in Zalencentrum Utrecht-Zuid een lezing over de waterstaatkundige geschiedenis van de Gelderse Vallei. Een lezing over wateroverlast, waterschappen en dijken.

100 jaar lang vierde Utrecht haar vrijheid op 28 november. Op die dag in 1813 werd Utrecht namelijk bevrijd, van de Fransen, en door de Russen!

Het Jaarboek Oud-Utrecht 2020 verschijnt op 29 november. Dit jaar telt het maar liefst 288 bladzijden en bevat het elf bijdragen over verrassende onderwerpen uit verschillende tijden. Zo is het jaarboek een mooi naslagwerk voor elke liefhebber van de Utrechtse geschiedenis. 

Het Jaarboek 2020 van Oud-Utrecht komt met een verhaal over de Maliebaan. Daarin worden de straatnaam en het maliespel toegelicht. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren in de statige panden veel nazi-organisaties gevestigd. Wij kregen van Gerrit-Jan van Wijhe een verhaal met zijn herinneringen aan die tijd.

Eind november verschijnt het Jaarboek Oud-Utrecht 2020. In december valt het bij alle leden van de Vereniging Oud-Utrecht op de mat. Dit jaar bevat het elf bijdragen over zeer uiteenlopende onderwerpen. We lichten alvast een tipje van de sluier voor u op. 

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

Op 25 november houdt Henk Nobbe voor Oud-Utrecht een lezing over de waterstaatkundige geschiedenis van de Gelderse Vallei. Hier alvast een verhaal uit Tijdschrift Oud-Utrecht over de watersnood van 1855 in Veenendaal en de opvang van vluchtelingen in de Geertekerk in Utrecht.

Eind november verschijnt het Jaarboek Oud-Utrecht 2020. In december valt het bij alle leden van de Vereniging Oud-Utrecht op de mat. Dit jaar bevat het elf bijdragen over zeer uiteenlopende onderwerpen. We lichten alvast een tipje van de sluier voor u op. 

Op vrijdag 11 december schetst Jessica van Geel een dubbelportret van Truus Schröder en Truus van Lier.

De lezing over de Waterstaatkundige geschiedenis van de Gelderse Vallei op 25 november kan doorgaan. Niet in het Bartholomeusgasthuis maar in Zalencentrum Utrecht Zuid. In de agenda op deze site kunt u zich aanmelden.

Het Vechtstreekmuseum bestaat in 2020 alweer 25 jaar. Daarom is dit jaar de gehele benedenverdieping ingericht voor de speciale tentoonstelling ‘De Vecht – Nieuwe Parels blootgelegd’. Vanaf donderdag 19 november weer geopend en te zien tot 3 januari 2021.

Omdat het zo leuk is, hier een rondje straatpoëzie met Kila van der Starre van Universiteit Utrecht. Zij is promovendus en schreef een van de interessante artikelen in het Jaarboek Oud-Utrecht 2020 dat eind november verschijnt. In december valt het bij alle leden van de Vereniging Oud-Utrecht op de mat. Dit jaar bevat het elf bijdragen over zeer uiteenlopende onderwerpen.

Eind november verschijnt het Jaarboek Oud-Utrecht 2020. In december valt het bij alle leden van de Vereniging Oud-Utrecht op de mat. Dit jaar bevat het elf bijdragen over zeer uiteenlopende onderwerpen. We lichten alvast een tipje van de sluier voor u op. 

Elf november is het Sint Maarten, een feest van licht en barmhartigheid. In vroeger tijden werd dat in Utrecht gevierd met een feestelijke Jaarmarkt, uitdelen van brood en een processie door de stad. Er werden op die dag grote Maartensvuren gestookt en in de lantaarn van de Domtoren hing aan het begin van de zestiende eeuw een speciaal voor die avond gemaakte lantaarn met 30 kaarsen. De sinds 10 jaar gehouden Sint Maarten Parade met lampionnen door de stad gaat in verband met corona dit jaar niet door. Wat wel?  De Sint Maarten Parade @home, te zien op RTV Utrecht om 19.00 en 21.00 uur. De Martinusklok luidt op de Domtoren, en we kunnen Sint Maarten op veel plekken vinden..

Op de ledenvergadering van 4 november 2020 is Annemiek Roessen door het bestuur benoemd als Lid van Verdienste van Historische Vereniging Oud-Utrecht. Het bestuur prijst de wijze waarop Annemiek zich jarenlang heeft ingezet voor verschillende commissies, als vicevoorzitter van het bestuur van historische vereniging Oud-Utrecht, en voor het cultureel erfgoed van Utrecht, met het maximum van drie termijnen van drie jaar als bestuurder.

In de tentoonstelling De ommuurde stad in het Centraal Museum hangen werken van schilder en tekenaar Joost Cornelisz Droochsloot, waaronder vier heel fraaie ijsgezichten van Utrecht, met stadsmuren, torens en poorten. Ook het schilderij van het beleg van kasteel Vredenburg in 1577 is door hem gemaakt. Andere werken die er te zien zijn: de afdanking van de Waardgelders op de Neude van 1618, de Plundering en het Gezicht op de stad Utrecht van 1665.

Volgers en leden van Oud-Utrecht hebben conservator stadsgeschiedenis René de Kam er al over horen vertellen. Na wat coronavertraging is het zover: de tentoonstelling De ommuurde stad is tot 17 januari 2021 geopend in het Centraal Museum. Gaat dat zien!

Het najaarsprogramma van Gilde Utrecht omvat themawandelingen (en een enkele fietstocht) in vele soorten en smaken. Gezond en veilig. Er kunnen slechts 6 personen per rondleider mee, drukke plekken worden vermeden of het wandelen is op rustige tijdstippen.

Op 2 oktober opent in Museum Huis Doorn ‘De keizer en het Derde Rijk’, een tentoonstelling over de familie Hohenzollern en het nationaalsocialisme. Tegen de achtergrond van de twee wereldoorlogen die de 20ste eeuw hebben getekend wordt het verhaal verteld van de voormalige keizerlijke familie van Duitsland en hun contacten met de ‘nieuwe’ nationaalsocialistische machthebbers.

Wie van jullie had iemand in Kamp Amersfoort? Met die vraag opende Edie Brouwer en meteen gingen er een aantal handen omhoog. Een kwart van de bezoekers had een vader of een opa in het kamp. We voelden de anderhalve meter afstand niet meer, wat was er gebeurd met ‘onze’ mensen daar?

Van wonden in de vorm van vagina’s en wandelende heiligen zonder hoofd tot Jezus die als een druif wordt uitgeperst. Welkom in de intrigerende belevingswereld van de middeleeuwer. In Body Language. Het lichaam in de middeleeuwse kunst  (25 september 2020 t/m 17 januari 2021) toont Museum Catharijneconvent de meest fascinerende verbeeldingen van het lichaam uit het tijdvak 1300-1500. Het lichamelijke werd in die periode namelijk op een totaal nieuwe manier afgebeeld. Wat zat hier achter? En tot welke – in hedendaagse ogen – merkwaardige kunst leidde dit? Kruip in de huid van de middeleeuwer en ervaar een nooit eerder tentoongesteld fenomeen!

De Utrechtse singel is weer rond. Je kunt dus weer een rondje varen en dat is prachtig. De Stadsbuitengracht zit vol water, net als eeuwen geleden, maar de functie ervan is gewijzigd. En Utrecht heeft er een long en een stuk leefbaarheid bij gekregen. Omsingeld. Niet om de vijand buiten te houden, maar om de leefbaarheid binnen te halen.

In 2003 zit er weer water in het gedempte stuk singel tussen de Bemuurde Weerd en het Paardenveld. Het is voor Hans Zijlstra, historicus, aanleiding om in datzelfde jaar voor Oud-Utrecht een artikel te schrijven over de geschiedenis van de Utrechtse singels.

Op 12 september opent in het Centraal Museum de tentoonstelling De ommuurde stad. Geschiedenis van een stadsverdediging. Volgens René de Kam, conservator Stadsgeschiedenis van het Centraal Museum, gaat de tentoonstelling niet alleen over de ommuring van de stad. 'De tentoonstelling gaat over de zoektocht van de mens naar veiligheid.'