Nieuws

Op 11 september was het 100 jaar geleden dat de gemeenteraad van Zeist besloot tot aankoop van Slot Zeist. Dat eeuwfeest wordt op zondag 15 september uitgebreid gevierd. Het slot was na de Tweede Wereldoorlog totaal verwaarloosd was en deels afgebrand. Het is daarna gerenoveerd en van een nieuw, deels Utrechts interieur voorzien. Hier volgt een geschiedenis met hulp van eerdere publicaties van Oud-Utrecht.

De Domtoren is bijna helemaal uit de steigers na een restauratie van vijf jaar. Een bijzonder moment waar we lang naar hebben uitgekeken. Nu is er de kans om jouw speciale band met de Domtoren te vereeuwigen met een tattoo! Hoe? In een unieke pop-up tattoostudio ín de Dom op vrijdag 4 oktober in samenwerking met de Utrechtse studio Prik Tattoo. Heb je al een Domtorentattoo? Dan kun je gratis de Domtoren beklimmen. Klik hier voor meer info: https://www.domtoren.nl/pop-up-tattoostudio/ 

Op zaterdagavond 12 oktober aanstaande organiseert historische vereniging Oud-Utrecht met vele partners de Nacht van de Utrechtse Geschiedenis. Deelnemers kunnen op allerlei locaties in de binnenstad terecht voor exposities, rondleidingen, muziek, theater, mini-colleges en workshops rond het thema Echt Nep.

Bij binnenkomst in de stallen van het Centraal Museum zie je een kleurig meterslang werk zonder titel van Keith Haring uit 1980. Keith Haring was een wereldberoemd kunstenaar die een schakel vormde tussen allerlei kunstvormen met een boodschap. Hij begon ooit met graffitti.

Onlangs verscheen er een megagroot meesterstuk van De Strakke Hand, Eneco, de buurtbewoners én de 19e eeuwse schilder Van Wisselingh. Het is een 360 graden schildering van ruim 850 m2, zestig meter breed en zeventien meter hoog.

Bibliotheek Utrecht is gevestigd in het voormalige postkantoor aan de Neude 11. Dit jaar bestaat het monumentale bakstenen gebouw precies 100 jaar! Op 10 en 11 augustus wordt deze mijlpaal groots gevierd met een talkshow, speciale rondleidingen en een boeiende fototentoonstelling over de rijke geschiedenis van het gebouw. 

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht een actuele selectie. 

Na iets meer dan zes jaar als conservator Stadsgeschiedenis bij het Centraal Museum te hebben gewerkt, heeft René de Kam ervoor gekozen om conservator Middeleeuwen te worden bij Museum Catharijneconvent. Mario Gibbels interviewde hem.

Hét moment in de Utrechtse geschiedenis volgens de Utrechters is wel de storm die 350 jaar geleden over Utrecht trok. Deze storm kreeg zelfs een eigen naam: ’t Schrickelik Tempeest. Na het rampjaar van 1672 waarin de Fransen de macht overnamen was dit weer een enorme ramp voor de stad. De puinhopen bleven nog tot het begin van de 19^e eeuw liggen. De gevolgen zijn destijds vastgelegd in tekeningen van Herman Saftleven en later door Th. Haakma Wagenaar. Dominees wijdden er hun preek aan en meteorologen deden diepgravend onderzoek. Utrecht was zwaar getroffen, de gevolgen zijn nu nog te zien: het Domplein is de ruimte waar het middenschip van de Domkerk stond, er zijn geen torens meer op de Pieterskerk.

Op zaterdag 31 augustus was de Wijkentour Leidsche Rijn. De ingrediënten waren een historische fietstocht met gids Gerda Oskam en een rondleiding bij de Vrijstaat door artistiek leider Daphne de Bruin. De deelnemers - die uit verschillende Utrechtse wijken kwamen - waren aangenaam verrast door deze jonge wijk op oude grond. Sommigen waren er zelfs nog nooit geweest: “Ik vind het geweldig. Het voelt alsof ik op excursie ben in het buitenland”.

Op 1 augustus 2024 is het 350 jaar geleden dat het schip van de Domkerk instortte tijdens een ‘Schrickelik Tempeest’. Waar blijft de film gebaseerd op Thea Beckmans bekroonde boek Stad in de storm over de Franse bezetting van Utrecht en het instorten van het schip van de Domkerk? Met de huidige digitale technieken behoren dit soort historische films zeker tot de mogelijkheden, aldus Herman de Wit. Hij stelt ook: ‘Veel filmmakers doen hun uiterste best om de Utrechtse Domtoren niet in beeld te brengen, omdat Utrecht wordt gebruikt als historische achtergrond voor de film die ze willen maken.’

Het ‘Schrickelik Tempeest’, de storm van 1 augustus 1674, trok een spoor van vernieling door stad en land, dit jaar 350 jaar geleden. Het schip van de Domkerk stortte in. Het is één van de vele verhalen die voorkomen in een letterkundige wandeling door Utrecht. Gedichten geven een fraaie blik op ons Utrecht, en soms heel afschrikwekkend. Leo Vroman waarschuwde: Ook de Dom valt straks om! Lees maar eens mee.

Op zaterdag 29 juni 2024 was er weer een wijkentoer in Zuilen. Deze leidde tot mooie ontdekkingen, ontmoetingen, goede gesprekken en gezelligheid.

Vrijdag 28 juni was de opening van de tentoonstelling van het Museum Catharijneconvent over Christendom en slavernij. Er werd gezongen en gesproken bij de opening vanuit verschillende perspectieven van de kunst, de kerk, en het museum. Op 1 juli was de viering van Keti Koti, daarom was het museum extra geopend en gratis toegankelijk.

Op 23 juni is tijdens een feestelijke bijeenkomst in het Majellapark een kunstwerk onthuld dat dient als eerbetoon aan de Utrechtse gastarbeiders. 

Op zondagmiddag 23 juni wordt in het Majellapark een kunstwerk onthuld als eerbetoon aan de duizenden gastarbeiders die door de jaren heen een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan Utrecht. Ries Adriaansen was de voorzitter van de klankbordgroep die de totstandkoming van het kunstwerk de afgelopen drie jaar heeft begeleid. Deze klankbordgroep bestond uit 1e, 2e en 3e generatie gastarbeiders uit Marokko, Turkije, Italië, Spanje, Griekenland en voormalig Joegoslavië.

In het het dubbeldikke themanummer Verkeer en vervoer van Tijdschrift Oud-Utrecht is ook aandacht voor restanten die vervoermiddelen hebben achtergelaten in het straatbeeld. Een voorbeeld is de voormalige Directiekeet van de Spoorwegwerken aan de Schutstraat in Utrecht Noordwest.

Tijdens het Historisch Café op 14 juni gingen we met historicus Bert Poortman op pad naar de 2e Daalsedijk en de Cartesiusdriehoek.

In het Spoorwegmuseum is zaterdag 8 juni 2024 het dubbeldikke themanummer 'Verkeer en vervoer' van Tijdschrift Oud-Utrecht gepresenteerd. De eerste exemplaren werden uitgereikt aan Meta Beukelman en Jolanda Kompier, twee buschauffeuses van het GVU die voor het tijdschrift geïnterviewd zijn. De eerste vrouwelijke chauffeur verscheen pas in 1978 op de Utrechtse stadsbus.

Begin dit jaar kregen Corrie Huiding-Stomp en nog vier andere Utrechters, een cadeau-lidmaatschap van Oud-Utrecht aangeboden. Vanwege hun betrokkenheid bij de stad. Corrie hoefde niet lang na te denken. 'Ik was eigenlijk al heel lang van plan om lid te worden. Ik doe vrijwilligerswerk in het Bartholomeus Gasthuis en daar zijn ook vaak lezingen van Oud-Utrecht. Zo was een paar jaar geleden een lezing van Ton van den Berg over het plat Utrechts. Maar daar was zoveel animo voor, dat er geen plaats meer was. Een medewerker van Oud-Utrecht heeft me toen beloofd dat Ton de lezing nog een keer gaat houden.' 

De redactie van Tijdschrift Oud-Utrecht nodigt leden en betrokkenen graag uit voor de presentatie van het dubbeldikke themanummer 'Verkeer en vervoer' op zaterdagmiddag 8 juni in het Spoorwegmuseum. Het thema sluit aan bij de tentoonstelling 'Maliebaanstation 150 jaar'. 

Details en aanmelden via de Agenda.

Onlangs verscheen een nieuwe uitgave van SteenGoed, de publicatie van het Utrechts Monumentenfonds. In dit nummer onderzoekt Rolf de Veer de relatie tussen twee huizen aan de Nieuwegracht 34-36 en de Heren van Montfoort, de burggrafelijke familie die naam maakte in de (aanloop tot de) Hoekse en Kabeljauwse twisten (1350-1490) en die vereeuwigd werd op de Memorietafel van de Heren van Montfoort, het op een na oudste Nederlandse schilderij, te vinden in het Rijksmuseum.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht een actuele selectie. 

25 jaar geleden zette prins Claus de herbouwde houtzaagmolen De Ster in werking door de vang te lichten. Burgemeester Sharon Dijksma onthulde op zaterdag 25 mei 2024 een mooi zeil dat door kinderen was versierd om het 25-jarig herbouwjubileum te vieren. Ze zei erbij dat zoals Utrecht zijn Dom heeft, heeft Lombok zijn Molen De Ster. De molen draaide vol trots!

In 1948 werd het Martinusmonument aan de Oudegracht onthuld. Het was het tweede ruiterstandbeeld van Termote in Utrecht. Behalve als dank aan de stadspatroon voor de zichtbare bescherming van de stad Utrecht in 1940, de ontsnapping aan een genadeloos bombardement, was het ook een waarschuwing tegen het communisme. Een verhaal met veel bijzondere details: de klompenparochie, de grote Schaep, de Juinen kerk van Koot en Bie en ook 'De beeldhouwer heeft er met veel genoegen aan gewerkt en meent dat het nog beter is geworden dan het Willibrordusbeeld’. Nergens ter wereld zijn er voorbeelden van sint Maarten als drakendoder, maar wel in Utrecht.
Een artikel van Ton H. M. van Schaik historicus, publicist en oud-redacteur van Oud-Utrecht in Tijdschrift Oud-Utrecht 2006.

‘Volk en Vorstenhuis eerden de treffelijke sociale strijdster Mrs. Eleanor Roosevelt’. Met deze kop opende het Utrechtsch Nieuwsblad op 20 april 1948. Het avondblad vestigde zo de aandacht op een gewichtige gebeurtenis eerder die dag in de Domkerk. Eleanor Roosevelt (1884-1962), de weduwe van de in 1945 overleden Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt, ontving toen namelijk een eredoctoraat in de rechtswetenschap van de Utrechtse universiteit. Dit was een teken van de dankbaarheid van het Nederlandse volk voor de inspanning van de Verenigde Staten voor de bevrijding en de offers die daarmee gepaard gingen. Ook al stond het feit centraal dat Eleanor Roosevelt de weduwe was van Franklin D. Roosevelt, toch kwam zij ook persoonlijk zeker in aanmerking voor een eredoctoraat. Zij was voorzitter van de door de VN ingestelde mensenrechtencommissie en had een doorslaggevend aandeel in de opstelling van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, die de Algemene Vergadering op 10 december 1948 zou aanvaarden.
Een artikel uit Tijdschrift Oud-Utrecht 2021 van Frits Broeyer, hoofddocent kerkgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht en auteur van 'Het Utrechtse universitaire verzet 1940-1945' (2014)

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht een actuele selectie. 

In het Spoorwegmuseum is de tentoonstelling 150 jaar Maliebaanstation geopend. Conservatoren Arjan den Boer en Evelien Pieters vertelden over de Oosterspoorweg en de inrichting van de tentoonstelling: over wonen en werken op het station, het ontwerp en de bouw van de Oosterspoorweg en het station door de jaren heen. Van het station waar de trein naar Parijs vertrok, naar rangeer- en goederenstation. En van de zwarte bladzijde in de Tweede Wereldoorlog tot de huidige functie als museum.

Tot in de jaren zeventig was Finjé Stadskelder voor Utrechtse wijnliefhebbers een begrip. Begonnen eind 18^e eeuw zouden leden van de families Finjé, Huinck en Staffhorst tot 1974 op en rond de Oudegracht een bloeiende wijnhandel leiden. Terugblik met de laatste directeur, Wim Huinck.
Een artikel van Mariëlla Beukers, historicus en vinoloog, uit Tijdschrift Oud-Utrecht 2013.

Het Weekend van het Verdedigingserfgoed, 20 en 21 april 2024, was een nieuw landelijk evenement. Meer dan 100 historische locaties van forten, bunkers, vestingen en linies openden hun deuren voor publiek. Ook in Utrecht. Met een gids van Staatsbosheer kon je een rondleiding krijgen over, onder en in het grootste fort uit de Nieuwe Hollandse Waterlinie, Fort bij Rijnauwen. Hier een kijkje bij dit fort. Het ligt aan de Vossegatsedijk in Bunnik.

Op 20 april 2024 was de opening van het Trui van Lier Speelkwartier. Hier is een impressie.

Aan het Wilhelminapark wordt een grote renovatie uitgevoerd aan ‘een prettig-bewoonbaar, doch verder zeer eenvoudig huis’. Deze imposante villa staat er al meer dan een eeuw. Het is een ontwerp van een van de meest invloedrijke architecten van het eerste kwart van de 20e eeuw, Karel de Bazel. 
Een artikel van Rudo den Hartog in Tijdschrift Oud-Utrecht 2014.

Van Blitz was in Utrecht een bekende fotografen naam tussen 1859 en 1933. Emanuel Aron van Blitz startte in een toen nieuw beroep: fotograaf. Hij maakte veel portretten. Zoon Silva legde zich toe op het fotograferen van het werken aan het moderne Utrecht, met nu bijzondere documentatie van architectuur en techniek. En loepzuiver zodat details in het Utrecht van toen goed zijn te onderscheiden. Silva liet negatieven van de foto’s na aan gemeente Utrecht. Silva is geen dochter zoals vaak werd beschreven. Er zijn nu 2131 gedigitaliseerde foto’s te vinden bij Het Utrechts Archief. Ze geven een fascinerend beeld van driekwart eeuw Utrecht.

In de Culemborgse Courant van 26 maart jongstleden verscheen het overlijdensbericht van Wijnand Thoomes, een cruciale en markante grondlegger van het Utrechts Monumentenfonds en secretaris tot juli 1994, Wijnand werd 93 jaar. Het bericht luidt onder andere: ‘Drager van de Speld van de Stad Utrecht wegens zijn verdiensten voor het behoud van Utrechts oude stad. Publicist, vredesactivist, een strijdbaar mens.’ Het UMF werd direct na het verschijnen van het bericht via de familie van Wijnand van zijn overlijden op de hoogte gebracht.

In januari 1951 werd tijdens de verbreding van de verkeersweg van Utrecht naar Arnhem tijdens graafwerkzaamheden bij Rhenen een oude Frankische begraafplaats gevonden. Ambtenaren van de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) onderzochten de plek in 1951 en vonden diverse voorwerpen. In het laboratorium van de dienst in Amersfoort werden de vondsten schoongemaakt en gerestaureerd.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht een actuele selectie. 

Michiel Plomp verkent in zijn negentiende bijdrage over groen erfgoed in Utrecht opnieuw de Mariaplaats, maar nu de minder bekende, zuidelijke kant.

Gemeente Utrecht voegt 36 nieuwe monumenten toe aan de stad. Het gaat om woonhuizen en wooncomplexen, onderwijs- en kantoorgebouwen, religieuze gebouwen, bruggen, nutsvoorzieningen en een station.

Het is weer voorjaar en we hebben wat beelden bij het Utrechts Archief opgezocht die daarbij passen. In de header van onze website worden de volgende afbeeldingen in willekeurige volgorde getoond.

Op 15 maart is in het Volksbuurtmuseum een kennismaking met borrel geweest voor leden die lid zijn geworden vanaf april 2023 tot eind 2023. Hier is een impressie van deze bijeenkomst.

Peter Sprangers van de Stichting Historische Kring Tolsteeg-Hoograven (HKTH) heeft een overzicht samengesteld van de eerste vijftig jaar UMS PAS-TOE. Hij schreef ons: nu Pas-toe ons ontvallen is wenst de HKTH daar graag een 'ode' aan te wijden en deze te delen met de stadsgenoten. Wij bieden service en helpen mee bij deze ode aan UMS PAS-TOE.

Begin februari verscheen er een column van Babah Tarawally in Trouw. Hierin schrijft hij dat hij zich thuisvoelt bij zijn familie in Sierra Leone en in Utrecht. 'Mijn habitat', noemt hij het. Het gevoel van thuiskomen is volgens Tarawally verbonden aan de plaats waar je weinig of geen moeite hoeft te doen om geaccepteerd te worden.

Michiel Plomp verkent in zijn achttiende bijdrage over groen erfgoed in Utrecht opnieuw de omgeving van de Mariaplaats. 

Van 22 februari tot en met 2 juni is in Museum Catharijneconvent de tentoonstelling De schepping van de wetenschap te zien. Conservator Lieke Wijnia vertelt dat de tentoonstelling wil laten zien dat het religieuze en het wetenschappelijke denken door elkaar zijn beïnvloed. 'De tentoonstelling helpt om de hedendaagse samenleving, en de rol van wetenschap en religie daarbinnen, beter te begrijpen.'   

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht een actuele selectie. 

Pieter Saenredam (1597-1665) is een van de helden uit de Nederlandse 17de-eeuwse schilderkunst. Zijn schilderijen met ‘stille kerkportretten’ worden in ons land alom gewaardeerd en zijn de afgelopen 75 jaar ook uitvoerig bestudeerd en tentoongesteld. Een facet in zijn oeuvre dat nog amper aandacht heeft gekregen, is de weergave van bomen. Laat nou juist een aantal van zijn Utrechtse werken van de Mariaplaats zich lenen voor een verhaal hierover – een interessant, maar ook best een gecompliceerd verhaal. Michiel Plomp vertelt het in zijn zeventiende bijdrage over groen erfgoed in Utrecht.

Binnenkort opent het Vechtstreekmuseum in Maarssen de tentoonstelling ‘Willem van Leusden, veelzijdig kunstenaar’. En dat is een mooie plek, want de geboren Utrechter maakte in Maarssen een groot deel van zijn werk aan tekeningen, etsen en schilderijen en meer. In 2007 verscheen onderstaand artikel over Willem van Leusden in Tijdschrift Oud-Utrecht. Het is geschreven door kunsthistoricus Dick Adelaar in een Oud-Utrecht serie over 200 jaar Genootschap Kunstliefde.

Vanaf het jaar 1000 ontwikkelt Utrecht zich tot een bruisend handelscentrum en is de stad het religieus centrum van de Noordelijke Nederlanden, met een bisschop als landsheer. Kerken, kapellen en kloosters verrijzen, met als hoogtepunt de Dom. Utrecht wordt een stad van betekenis met eigen stadsrechten, drukbezochte markten en veel kunstnijverheid. Tussen 1430 en 1530 bloeide de Utrechtse beeldhouwkunst als nooit tevoren. Adriaen van Wesel, Jan van Schayk en de ‘Meester van de Utrechtse Stenen Vrouwenkop’ hadden in heel Europa invloed. Hieronder een artikel over een tentoonstelling in het Museum Catharijneconvent in 2012 over beelden die de strijd overleefden. Een artikel van kunsthistoricus en mediëvist Marieke van Vlierden in Tijdschrift Oud-Utrecht 2012

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht een actuele selectie. 

Wegens bijzondere omstandigheden wordt de van der Monde-lezing verplaatst van woensdag 7 februari naar woensdag 20 maart 2024 vanaf 19:30 in de Pieterskerk. Iedereen die zich tot nu toe heeft aangemeld, heeft hierover apart bericht ontvangen. Vanaf 30 januari 2024 om 10:00 wordt de inschrijving weer geopend totdat het maximale aantal deelnemers is bereikt. 

Bij veilinghuis Sotheby’s komt donderdag 1 februari een zeegezicht van de Utrechtse zee- en kustschilder Adam Willaerts  (Londen 1577 – 1664 Utrecht) onder de hamer. Het is een veiling van ‘Master Paintings’. De geschatte verkoopprijs van het schilderij was 200.000-300.000 dollar. Er is afgehamerd op 260.000 dollar. Hier gaan we dit schilderij én de schilder Adam Willaerts eens nader bekijken, met hulp van een artikel van L. Otto Nelemans uit Jaarboek Oud-Utrecht 2001.

Erfgoed gemeente Utrecht verhuist en ruimt haar boeken op. Tijdens Culturele Zondag op 18 februari en de week daarna geven we deze weg tijdens een gratis boekenmarkt.

Utrecht heeft geweldige fotografen gekend die het stadsleven in hun tijd vastlegden. Om er een paar te noemen: Sylva van Blitz, Frans Ferdinand van der Werf, Nico Jesse, Gilles Lauwers, Henk Hofland, Joh. A. Moesman. En zo heeft Amsterdam Jacob Olie. Hij is bekend om zijn foto's van Amsterdam in de 19e eeuw, maar trok ook de stad uit, langs het water van Gein, Angstel en Vecht op weg naar Utrecht! Minder bekend is dat zijn zoon, scheikundige Jacob Jacob Olie junior ook foto’s maakte, de eerste kleurenfoto’s in Utrecht. In Tijdschrift Oud-Utrecht van februari 2023 stond een uitgebreid artikel van Jantine Bloemhof met de kleurenfoto’s van Jacob Olie junior. Het staat onderaan als pdf.

Tien maal tien jaar Oud-Utrecht in tekeningen – dat is te vinden in de map die de vereniging op 20 januari tijdens de jaarlijkse borrel voor vrijwilligers ten doop hield. Een reis langs honderd jaar betekenisvolle momenten, unieke personen, Utrechtse kunsten en maatschappelijke en stedenbouwkundige ontwikkelingen. De tekeningen werden oorspronkelijk gemaakt door leden van het Utrechtse stripcollectief De Inktpot voor de expositie 100 jaar (Oud-)Utrecht 1923 – 2023.

Het is begonnen! De komende maanden laat de gemeente Utrecht diverse archeologische onderzoeken uitvoeren in Rijnenburg. In het gebied rond en tussen de Nedereindseweg en de Ringkade zullen onder meer droneopnamen worden gemaakt en metingen met grondradar worden verricht. Begin volgend jaar volgt ook een eerste waarderend onderzoek door middel van proefsleuven. Doel is om de aanwezige archeologische resten beter in kaart te brengen. Deze onderzoeken dienen als bouwsteen voor een visie op de toekomstige ontwikkeling van Rijnenburg. In Rijnenburg is straks namelijk ruimte voor duurzame energie, natuurontwikkeling, nieuwe recreatieroutes en vanaf 2035 ook woningbouw.

De vier imposante platanen op het plein aan de Hamburgerstraat horen bij de oude, beeldbepalende bomen van de Utrechtse binnenstad. Twee van deze bomen maakten in de 19^de eeuw deel uit van een plantsoen voor het nieuwe Paleis van Justitie. Utrecht was toen nog zo landelijk en rustig dat (bijna) niemand ervan opkeek dat in dat plantsoen, midden in de stad, vrolijk kippen liepen te scharrelen. Michiel Plomp vertelt erover in zijn zestiende bijdrage over groen erfgoed.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht een actuele selectie.

Voor een documentaire over de Nationale Commandobunker voor de BB (Bescherming Bevolking) is Menno Heling op zoek naar mensen die daar gewerkt hebben. 'We hebben al enkele oud-BBers geïnterviewd maar nog geen mensen die in de Commandobunker zelf hebben gewerkt.'

In zijn vijftiende bijdrage over groen erfgoed in Utrecht schrijft Michiel Plomp over een van de mooiste en tegelijkertijd minst bekende groene plekken in de Utrechtse binnenstad, de tuin van Grand Hotel Karel V, het voormalige ‘Duitse Huis’. Prachtige oude bomen, een grote fontein met beelden van historische figuren, een ‘coepelkamer’, loofgangen van vruchtbomen en af en toe een heuse ridder strijden hier om de aandacht. Deze groene oase tussen Springweg en Geertebolwerk ligt er al sinds 1345 en is in 1999 grotendeels openbaar toegankelijk geworden. 

Edwin Kruger had zich nog maar net aangemeld als nieuw lid van Oud-Utrecht of hij werd al gelijk gebeld door voorzitter Dick de Jong. Dick feliciteerde hem, hij was het 2500ste lid van de vereniging.

Hier weer eens aandacht voor Bernard Martens van Vliet (1938-2011), journalist en schrijver over het Stad-Utrechts. In 1996 bracht Van Vliet samen met Harrie Scholtmeijer een werk uit over het Utrechtse stadsdialect onder de titel De vollekstaol van de stad Uterech. Een uitgave van Oud-Utrecht, de 6^e druk alweer verscheen in 2021. In Maandblad Oud-Utrecht 1995 stond onderstaande taalles van de hand van Bernard Martens van Vliet, over voorzetsels voor straatnamen in de binnenstad. Voor Uterechse fijnproevers!

In Leiden is het Rijksmuseum van Oudheden aan het Rapenburg te vinden. En daar is veel uit Utrecht te bekijken. Zoals op de schitterende tentoonstelling Het jaar 1000. Er is ook een kleinere tentoonstelling met Romeinse vondsten uit Fort Vechten. Het bestuur van Oud-Utrecht bracht een bezoek. Kijk en lees maar eens mee.

Op zaterdagmorgen 2 december werd aan de Nieuwegracht, ter hoogte van de Keukenstraat, de lantaarnconsole voor Anna Maria van Schurman onthuld door locoburgemeester Lot van Hooijdonk. We kunnen volgens Van Hooijdonk Anna Maria van Schurman zien als de moeder van de Nederlandse studentes.

Op 2 december 2023 wordt een lantaarnconsole onthuld over Anna Maria van Schurman, gemaakt door beeldhouwer Laura Kok. Een idee van de 100-jarige Historische Vereniging Oud-Utrecht om het eeuwfeest te vieren, aangeboden door de werkgroep directe voorzieningen van gemeente Utrecht. Tijd voor een achtergrond bij de meer dan 330 lantaarnconsoles.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht een actuele selectie. 

De presentatie van het Jaarboek Oud-Utrecht 2023 vond plaats op 26 november tijdens het slotfeest van het Jubileumjaar 100 jaar Oud-Utrecht. Een jubileum nodigt uit tot terugkijken en zeker een eeuwfeest is daarvoor een mooie aanleiding. Het Jaarboek 2023 sluit daarbij aan met de keuze voor het thema Historische cultuur in Utrecht.

In zijn veertiende bijdrage over groen erfgoed in Utrecht schrijft Michiel Plomp over Nieuwegracht 56. 'Een keurige familie die klaarzit voor de ochtendkoffie: dat was mijn associatie toen ik het schilderij van Alexander Metelerkamp met vrouw en zoon in hun tuin aan de Nieuwegracht voor het eerst zag. Ondertussen weet ik beter; het schilderij heeft een boodschap.'

De runensteen op het Domplein is een kopie van een runensteen in de Jutlandse plaats Jelling. Het is een geschenk van de Vrienden van Nederland in Denemarken aan de Rijksuniversiteit van Utrecht, ter gelegenheid van het 300-jarig bestaan van de universiteit. De Runensteen werd onthuld op 22 juni 1936.

Hij is zichtbaar op de windwijzer van de Utrechtse Domtoren, in het stadswapen en het straatbeeld, vaak teruggebracht tot dat ene beeld: Martinus, die als soldaat bij het Romeinse leger bij de stadspoort van Amiens zijn mantel doorsnijdt en de helft ervan aan een bedelaar geeft. Het is echter maar een van de vele gebeurtenissen op een levensweg die langs vele wonderen leidt. Op 9 november verscheen het boek 'De levensloop van Martinus van Tours'. Het eerste exemplaar van dit boek, ingeleid en vertaald door Ton Meijers is overhandigd aan Dick de Jong, voorzitter van Oud-Utrecht ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Oud-Utrecht.

Naar aanleiding van het 100-jarig bestaan van Oud-Utrecht en de verkiezing van Anna Maria van Schurman tot meest betekenisvolle Utrechter zal er op 2 december een lantaarnconsole worden onthuld op de Nieuwegracht, naast de trap bij de Keukenstraat. Beeldhouwer van de lantaarnconsole is Laura Kok.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie. 

Op 28 september 2023 overleed in zijn woonplaats Asperen prof. dr. Hans Renes, kort voor zijn 69^e verjaardag. Tijdens de afscheidsceremonie in de oude Catharinakerk van het stadje aan de Linge waren alle banken gevuld met familie, vrienden, oud-collega’s, oud-studenten en mensen uit de erfgoedwereld, waaronder de Utrechtse. Hans was gewaardeerd en geliefd als groot kenner van het erfgoed, met name van het historische cultuurlandschap. Dat brachten de diverse sprekers naar voren: zijn indrukwekkende kennis, maar vooral zijn innemende persoonlijkheid, altijd tot hulp bereid en uiterst bescheiden.

Alle registers op het orgel in de Aula van het Academiegebouw gingen open terwijl de deelnemers binnenstroomden bij het symposium over erfgoedparticipatie, dat Oud-Utrecht op zaterdag 14 oktober organiseerde onder de naam Erfgoed verbindt! De vereniging vierde daarmee haar honderdjarig bestaan.

Op 14 oktober, direct voorafgaand aan de Nacht van de Utrechtse Geschiedenis, organiseerde Oud-Utrecht een symposium over erfgoedparticipatie. Saskia Derks, projectleider van De emigratie generatie, liet samen met enkele 'verhalenvertellers' zien wat De emigratie generatie inhoudt.

Op 14 oktober, direct voorafgaand aan de Nacht van de Utrechtse Geschiedenis, organiseerde Oud-Utrecht een symposium over erfgoedparticipatie. Fred Vogelzang - historicus, publicist en onderzoeker - verzorgde een korte inleiding en stelde aan de orde wat de verschillen zijn tussen erfgoed en geschiedenis en wie bepaalt wat erfgoed is.

Op 13 oktober verschijnt De getekende stad. Utrecht in oude tekeningen 1550-1900 bij Uitgeverij Matrijs, met bijbehorende tentoonstelling in Het Utrechts Archief.

Op 14 oktober, direct voorafgaand aan de Nacht van de Utrechtse Geschiedenis, organiseerde Oud-Utrecht een symposium over erfgoedparticipatie. Anton Cruysheer, archeoloog en manager erfgoed bij Landschap Erfgoed Utrecht, vertelde over publieksarcheologie en wat er zoal gebeurt in de provincie Utrecht.

Oud-Utrecht ontving foto’s van Simon Laudy van Klokkengieterij Reiderland in Finsterwolde. Ze tonen de restauratie van het uurwerk, de wijzerplaat en de wijzers van de Domtoren. Die zijn straks weer te zien als de steigers weg zijn. Half november moet de restauratie klaar zijn, de steigers zijn dan zover gezakt tot 60 meter. Met een kraan worden de wijzerplaten dan gemonteerd. Voor veel Utrechters een moment om naar uit te kijken!

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht een actuele selectie. 

Nu het Universiteitsmuseum Utrecht (UMU) op 6 september is heropend, is ook de Oude Hortus weer te bezoeken. Er liggen nog wat mooie nazomerdagen in het verschiet. Een goede gelegenheid om weer eens door de weelderige tuinen en prachtige kassen te dwalen. Om in de sfeer te komen een herplaatsing van het artikel 'Licht en schaduw in de geschiedenis van de Oude Hortus' van de hand van J.W.E. Kipp-Brinkman uit Tijdschrift Oud-Utrecht 1994. Met als toegift onder aan de pagina een bijlage over de restauratie van de kassen uit 2007.

Sinds 6 september kunnen we weer een bezoek brengen aan het Universiteitsmuseum Utrecht (UMU), een ‘museum voor nieuwsgierige mensen’ en ook aan de oude Hortus met de gerestaureerde kassen. Het is heel mooi om dit historische stukje Utrecht te verkennen. Ingericht als familiemuseum is er in het UMU van alles te zien, te beleven én te onderzoeken.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie. 

Zaterdagochtend 26 augustus om 11.15 uur werd op het Joke Smitplein in Utrecht een herdenkingssteen voor Joke Smit(1933-1981) onthuld door burgemeester Sharon Dijksma en Joke Smits medestrijdster van het eerste uur, Hedy d'Ancona. Het initiatief tot het realiseren van deze steen werd genomen door het Utrechts Geveltekenfonds. De steen kon worden gerealiseerd dankzij een crowdfundingsactie en een gift van de Wilhelmina Drucker Fundatie. Naast familie van Joke Smit waren ook vele donateurs aanwezig bij de onthulling, die door de bewonersvereniging van het Joke Smitplein in samenwerking met het UGTF georganiseerd was.

In de tentoonstelling Ode aan Antwerpen in Museum Catharijneconvent zijn ruim tachtig Vlaamse en Hollandse topstukken uit de zestiende en zeventiende eeuw over de grote invloed van Vlaamse schilders op de Hollandse schilderkunst. Het geeft een inkijk in de blijvende artistieke wisselwerking tussen de Zuidelijke en Noordelijke Nederlanden. Koning Willem Alexander noemde de wisselwerking bij zijn recente bezoek aan het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen.
In Utrecht waren ook banden met Antwerpen. Met Vlaamse schilders als Jan Gossaert, Roelant Savery en Adam Willaerts in Utrecht en de Utrechtse Anthonis Mor van Dashorst in Antwerpen. Het belangrijkste logement van Utrecht, een Heerenlogement, heette zelfs Het Casteel van Antwerpen. Het was van 1593 tot 1950 als hotel aan de Oudegracht gevestigd. Kaj van Vliet gaat in op de invloed van protestantse Antwerpenaren in Utrecht bij zijn lezing voor Museum Catharijneconvent op dinsdag 29 augustus.

Vrijdag 15 september is het Historisch Café van Oud-Utrecht gewijd aan de Utrechtse Canon van de LHBTI+-geschiedenis. Hier alvast een kijkje in de wereld van het COC Utrecht, op basis van een artikel van Maurice van Lieshout onder de titel Cultuur, Ontspanning en Confrontatie, de eerste dertig jaar van het Utrechtse COC, in het Tijdschrift Oud-Utrecht 2019.

Op een zomerse zaterdagochtend over de bloemenmarkt op het Janskerkhof lopen, is voor veel Utrechters grote ontspanning. Het carillon speelt, de lindebomen filteren het zonlicht en overal waar je kijkt zijn bloemen! Niet alleen boeketten, ook planten in potten, zelfs ver uitlopende klimplanten, tot hele struiken aan toe, alles prachtig in bloei en vaak ook nog uitgestald met gevoel voor theater: een feestje! Michiel Plomp schrijft erover in zijn dertiende bijdrage over groen erfgoed in Utrecht.

Van 1933 tot 1980 was Natuurbad De Biltsche Duinen een begrip voor een dagje uit voor veel Utrechters. Makkelijk bereikbaar per fiets, en lopend of met de bus vanaf station Bilthoven.

De beiaard is hét muziekinstrument voor de Lage Landen. Al vanaf het begin van de 16e eeuw spelen beiaardiers op gestemde klokkenreeksen. Meestal hangen die klokken in kerk- of stadhuistorens. Een andere naam voor beiaard is klokkenspel of carillon.
Utrecht is in augustus 2023 het toneel van het Wereld Beiaard Congres. Een initiatief van de Utrechtse Klokkenspel Vereniging en stadsbeiaardier Malgosia Fiebig. Beiaardiers van over de hele wereld komen naar Utrecht om elkaar te ontmoeten en te genieten van prachtige beiaardconcerten. Naast het Festival Oude Muziek, dat zoals altijd diverse beiaardconcerten in zijn programmering heeft, belooft dit een uniek aanbod van schitterende beiaardconcerten.

Ziehier een artikel van Maurice van Lieshout uit Tijdschrift Oud-Utrecht 2008. Het kwam tot stand in samenwerking met Arie Abbenes en Dick van Dijk.

Zonder de Unie van Utrecht, een belangrijk bondgenootschap in de strijd tegen Spanje, zag het Nederland van vandaag er heel anders uit. Daar hebben een woedende vrouw met een pikhouweel, een stiekeme protestantse dominee en een groep opstandige edelen wel voor gezorgd. Godsdienstvrijheid en onafhankelijkheid, dat waren hun idealen. 

In het jubileum-themanummer van het tijdschrift ‘100 jaar passie voor Utrecht’ staat een artikel van Maarten Brinkman over Joachimus Pieter Fockema Andreae. Daar staat een afbeelding bij van een Romeinse scherf uit 1929, gevonden bij een opgraving op het Domplein in 1993 (pagina 11). We kregen een reactie van Bert Barten die opheldering geeft over deze Romeinse scherf met een groet van Julius Caesar. Hier is zijn reactie.

Het Utrechts Archief heeft in nauwe samenwerking met Oud-Utrecht een schat aan geschiedschrijving door Oud-Utrecht gedigitaliseerd. Het is een mooie bijdrage aan de viering van het eeuwfeest van Historische vereniging Oud-Utrecht. Alle publicaties in Maandbladen, Tijdschriften en Jaarboeken vanaf 1924 tot 2021 zijn nu digitaal beschikbaar en volledig op tekst te doorzoeken. De artikelen gaan over geschiedenis, archeologie en monumenten van stad en regio Utrecht. Ze zijn te vinden via Het Utrechts Archief als online publicaties van Oud-Utrecht. 

Vrijdag 30 juni was de herdenking van het einde van de slavernij in het Utrechtse Griftpark. Joeb Mulder maakte namens Oud-Utrecht fraaie foto's om dit indrukwekkende moment vast te leggen. Bij de herdenking was ook de onthulling van het monument Vlucht en Verzet naar ontwerp van patricia kaersenhout.

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vind je een actuele selectie.

Het Utrechts Archief pakt in oktober uit met een schitterende expositie én een bijbehorend boek De getekende stad. Utrecht in tekeningen (1550 – 1900), met topstukken uit de tekeningencollectie. Het boek is een compleet herziene uitgave van de publicatie van bijna twintig jaar geleden. Om de druk mogelijk te maken is een crowdfundingsactie gestart.

Na zijn lezing over Verdwenen Groen op 29 maart 2023 schreef Michiel Plomp zijn twaalfde bijdrage over groen erfgoed in Utrecht.

Het dikste nummer van Tijdschrift Oud-Utrecht ooit verscheen op 7 juni met als titel '100 jaar passie voor Utrecht'. Na de overhandiging van het eerste exemplaar door de voorzitter van Oud-Utrecht Dick de Jong aan burgemeester Sharon Dijksma volgde een kleine 'talkshow' van hoofredacteur Arjan den Boer met auteurs, geportretteerden en andere betrokkenen.

Belangrijke en unieke voorstudie voor het Evangelistenraam in de Domkerk uit december 1925 van Prof. R.N. Roland Holst verworven.

We hebben bij het Utrechts Archief gezocht naar beelden uit het slavernijverleden in de stad Utrecht. Van de gevonden beelden hebben we er een aantal in de kop van onze website geplaatst, iedere klik door onze website levert een nieuw beeld.

Het dikste nummer van Tijdschrift Oud-Utrecht ooit verschijnt op 7 juni a.s. met als titel '100 jaar passie voor Utrecht'. Leden van Oud-Utrecht zijn die middag van harte welkom bij de presentatie in het Stadhuis. Na overhandiging van het eerste exemplaar aan een prominente Utrechter volgt een kleine 'talkshow' met auteurs, geportretteerden en andere betrokkenen.