Nieuws

De Stichtse Landbrief in kasteel De Haar

In Tijdschrift Oud-Utrecht van februari een artikel over bisschop Arnold van Horne (1339-1389), die in 1375 met de uitgifte van de Stichtse Landbrief tegen wil en dank instemde met de rechten en plichten van de drie standen: de adel, de geestelijkheid en de steden. In kasteel De Haar is die voor Utrecht belangrijke gebeurtenis afgebeeld in een glas-in-loodraam.

Debat over het 'kolonialisme van goede bedoelingen'

Utrecht werd in de negentiende eeuw het centrum van de protestantse beweging voor de afschaffing van slavernij en het vervolg daarop. Daarbij speelden uiteenlopende motieven en belangen een rol. Op vrijdagmiddag 21 februari vindt in Het Utrechts Archief een publiek gesprek plaats over protestants idealisme, kolonialisme en slavernij.

Buys Ballot en de Nederlandse Noordpoolexpeditie van 1882-1883

Smeltende ijskappen, nieuwe vaarwegen en zeldzame grondstoffen die steeds beter bereikbaar worden. Het arctische gebied staat volop in de belangstelling. Een kleine 150 jaar geleden was dat ook al zo. Toen stond Christoph Buys Ballot aan de wieg van de Nederlandse Noordpoolexpeditie van 1882-1883. Onlangs verscheen diens biografie. Het volgende deel van een tweeluik. 

Mijn ambitie is de jongere generatie meer te binden aan de vereniging

Tijdens de nieuwjaarsreceptie van Oud-Utrecht maakte voorzitter Dick de Jong bekend dat Chantal Hakbijl zich kandidaat stelt voor het voorzitterschap van Oud-Utrecht. Een interview ter kennismaking.

De Nieuwe Caerte van de Provincie van Utrecht

Machthebbers hebben er een handje van landkaarten te gebruiken om hun visie op geografische kwesties weer te geven. Zo heet de Golf van Mexico op Google Maps inmiddels Golf van Amerika. Maar ook onze eigen Provinciale Staten lieten zich in het verleden niet onbetuigd. Een blik op de geschiedenis van misschien wel de mooiste kaart van onze provincie.

Bastion Sonnenborgh

Buys Ballot en de oprichting van het KNMI

De introductie van een gratis en advertentievrije weerapp van het KNMI zorgde de afgelopen weken voor onrust bij commerciële aanbieders. De geschiedenis leert echter dat het meteorologisch instituut al van oudsher weerberichten en stormwaarschuwingen publiceert. Het eerste deel van een tweeluik over de geschiedenis van het van oorsprong Utrechtse KNMI, naar aanleiding van een biografie van oprichter en eerste directeur Buys Ballot.

Cultureel erfgoed in het nieuws (25-02)

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht een actuele selectie. 

Grote muntvondst uit Romeinse tijd in Bunnik

In het najaar van 2023 zijn in de gemeente Bunnik 404 munten van zilver en goud gevonden, uit het begin van de jaartelling. Een bijzondere combinatie van Romeinse en Britse munten, begraven in de noordelijke grensregio van het Romeinse Rijk, die destijds dwars door Nederland liep. De munten zijn aangekocht door het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden en te zien op de vaste tentoonstelling Nederland in de Romeinse tijd. 

Nieuwe SteenGoed over Martinusschool Twijnstraat

In het Tijdschrift Oud-Utrecht van augustus 2024 verscheen het artikel 'Vader en zoon Noyons, onderwijs en onderzoek in hart en nieren', geschreven door Ton Hooft, kenner van de Twijnstraat. Onlangs publiceerde de werkgroep Historisch Onderzoek van het Utrechts Monumentenfond (UMF) een nieuwe editie van het periodiek SteenGoed die dieper op de Noyons ingaat en bovendien een bredere inhoud heeft.

Een gevelsteen voor kunstenaar Herman Saftleven

Op dinsdag 14 januari onthulden wethouder Cultuur Eva Oosters en Laurens Schoenmaker van het RKD, Nederlands instituut voor Kunstgeschiedenis, een gevelsteen ter herinnering aan de tekenaar en schilder Herman Saftleven (1609-1685) bij zijn voormalige woonhuis Achter Sint Pieter 7. Aan de onthulling ging een drukbezochte bijeenkomst vooraf.

Wijkentour Oog in Al: Samen eten verbindt

De laatste wijkentour van de reeks vindt plaats op zaterdag 11 januari in Oog in Al. Het wordt dit keer een heel bijzondere editie: een historische wandeling met gids gecombineerd met een gezamenlijke lunch met verschillende Midden-Oosterse gerechten bij restaurant A beautiful mess.

Ontdek de verborgen wereld van de werfkelders! 

Wist je dat de Utrechtse grachten meer dan 900 werfkelders hebben? In een nieuwe serie duiken we onder de stad en volgen we bijzondere restauraties. Van historische muren met kloostermoppen tot ondergrondse geheimen uit de Tweede Wereldoorlog. Hoe worden ze hersteld? En wie gaat dat betalen?

Denk mee over nieuwe straatnamen

Voor de eeuwigheid zal het wel niet zijn, maar het is toch de bedoeling dat ze een tijdje meegaan: de straatnamen voor de nieuw te bouwen wijk Papendorp/Groenewoud aan de westkant van de stad. De gemeente Utrecht vraagt daarom bij monde van de Commissie Straatnaamgeving leden van de vereniging Oud-Utrecht mee te denken.

Mocronado’s Talk: ontroerende verhalen van Marokkaanse migranten

Op 14 december 2024 werd in een volle Theaterzaal van Bibliotheek Utrecht stilgestaan bij ontroerende verhalen van migranten en hun bijdrage aan het Nederland van nu. Onder de titel Mocronado’s Talk werden beelden uit de documentaire Mocronado’s vertoond en waren er levendige gesprekken met vertelopa’s en oma’s van de Emigratiegeneratie. 

Utrechtse oriëntalist Willem de Famars Testas

Willem de Famars Testas (1834-1896) staat centraal op de tentoonstelling 'Yalla Yalla! Zie je in Egypte' in Teylers Museum, Haarlem. Deze Utrechtse schilder verbleef lang in Egypte en wordt gezien als vroegste Nederlandse vertegenwoordiger van het oriëntalisme, de verbeelding van het Oosten in de westerse kunst. Vorig jaar verscheen in Tijdschrift Oud-Utrecht een artikel (zie pdf hieronder) over de Utrechtse jaren van Testas. Hij legde ruiters en wedrennen vast aan de Maliebaan en was zeer actief bij Genootschap Kunstliefde.

Cultureel erfgoed in het nieuws (24-11)

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht een actuele selectie. 

Word Steunpilaar van het verborgen keizerlijk Paleis Lofen

Utrecht werd stad in Paleis Lofen. Sinds 2 juni 2022 - het 900-jarig bestaan van Utrecht - is het verhaal en de resten van dit verborgen keizerlijk paleis te beleven met een Tijdreis Paleis Lofen, ontwikkeld door de Paleis Lofen-community en stichting Ondergronds Domplein (DOMunder en Paleis Lofen). 

Bloemenmonument voor Dr Max

Op 22 november 2024 werd het bloemenmonument voor Dr Max ‘onthuld’. Dr Max is de schuilnaam van Marie Anne Tellegen (1893-1976). Deze verzetsvrouw heeft in de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol gehad in het verzet tegen de bezetter. Ze hielp vele Joodse kinderen aan een nieuw persoonsbewijs, was betrokken bij de verspreiding van Verzetskrant Vrij-Nederland en nam als lid van de leiding van het Nationaal Comité van Verzet, deel aan de organisatie van de Spoorwegstaking van 1944. Dr Max was als gemeenteambtenaar werkzaam voor burgemeester Ter Pelkwijk van Utrecht. Toen deze in 1942 ontslagen werd en werd opgevolgd door een NSB’er nam mevrouw Tellegen uit protest ontslag. 

De fantastische tekeningen van jonkheer Pieter van Loon

Jonkheer Pieter van Loon (1801-1873) was ingenieur, schilder en tekenaar. Hij kwam uit de adellijke familie Van Loon en werkte aanvankelijk bij de Waterstaat. Hij woonde in Utrecht en maakte veel werk geïnspireerd door zijn wandelingen en reizen, met duizenden stadsgezichten, portretten en karikaturen. Mensen, gebouwen, alledaagse straattaferelen en technische ontwikkelingen: niets ontsnapte aan zijn blik, hij gaf daarmee een humoristisch inkijkje in een voorbije 19e eeuw. Hij was lid en voorzitter van het Utrechtse Schilder- en Teekenkundig Genootschap Kunstliefde. Zijn werk is onder andere te vinden bij Het Utrechts Archief, Centraal Museum, Museum van Loon en het Rijksmuseum.