Schröder & Rietveld Architecten Truus Schröder-Schräder (1889-1985) als interieurontwerper
Honderd jaar geleden prijkten de witte letters 'Schröder & Rietveld Architect'* op het raam boven de deur van het Rietveld Schröderhuis. Deze woning en de architect Gerrit Rietveld zouden wereldberoemd worden. Minder bekend is dat Truus Schröder-Schräder niet alleen opdrachtgever was, maar zelf een cruciale bijdrage leverde aan het ontwerp van het huis. Zij speelde ook een sleutelrol bij andere projecten, zowel binnen als buiten Utrecht. Nu het Rietveld Schröderhuis al een eeuw lang een baken is van moderniteit, wordt het hoog tijd om de vrouw die er zestig jaar woonde haar rechtmatige plek in de architectuurgeschiedenis te geven.

Kunsthistoricus Pieter Singelenberg en zijn band met Rietveld
Pieter Singelenberg (1918-2007) werd bekend als Berlage-deskundige en Rietveld-kenner. Hij was van 1946 tot 1978 werkzaam bij het Kunsthistorisch Instituut aan de Drift 25 in Utrecht. Daarna werd hij hoogleraar in Nijmegen, maar bleef maar wat graag in Utrecht wonen in zijn eigen Rietveldwoning in Oog in Al. Pieter Singelenberg zette zich in voor het behoud van Utrechts erfgoed zoals het Rietveld Schröderhuis en — met minder succes — de gebouwen van levensverzekeringsmaatschappij De Utrecht.

Stichtse gezichten: wie is de ‘heer met sigaar’?
De jonge kunsthandelaar Shayan Barjesteh van Waalwijk van Doorn uit Eijsden kwam op een veiling een anoniem portret uit de jaren dertig tegen dat hem fascineerde. Hij zocht uit wie de kunstenaar was: een autodidact die later burgemeester werd, maar destijds in Utrecht studeerde. De volgende stap was achterhalen wie er op het schilderij is afgebeeld en hoe het portret tot stand moet zijn gekomen. De geportretteerde blijkt een prominente Utrechtse advocaat te zijn die zeer actief was op maatschappelijk gebied.

Utrechtse wereldwandelaars en wereldfietsers
In de periode 1905-1935 was er sprake van globetrottermanie. Vele honderden, misschien wel duizenden jonge Nederlandse arbeiders gingen op stap. Ze begonnen wandelend of fietsend aan een wereldreis en bleven soms jarenlang weg. Onder de globetrotters waren ook de nodige Utrechters. De typograaf Anton Zonhoven en de marktkoopman Dirk van Dam zijn twee bijzondere voorbeelden.

Reuring en scheuring: Winand Kotte en zijn Willibrordgroep 1969-2009
In september 2024 verscheen het boek De Utrechtse Willibrordkerk. Deze monografie behandelt vooral de kunsthistorische aspecten van het neogotische gebouw, in 1875 ontworpen door Alfred Tepe en ingericht door leden van het Sint-Bernulphusgilde. Ook over de gemeenschap van de Willibrordkerk vallen echter veel verhalen te vertellen. Zo trok de geschiedenis rond pater Kotte vanaf 1967 diepe sporen onder de katholieken in de stad.

Van pomp naar waterleiding: de watertransitie in Utrecht
Tegenwoordig wordt er gepleit voor een 'watertransitie' om overbelasting van het drinkwatersysteem tegen te gaan door regenwater en grijs (gebruikt) water te benutten. Deze situatie vormt het spiegelbeeld van de transitie die eind 19e eeuw plaatsvond: de overstap van pompwater op leidingwater. Het aantal waterleidingaansluitingen nam vanaf de aanleg van de Utrechtse waterleiding in 1883 gestaag toe, maar er waren praktische, politieke en culturele weerstanden. Sociale ongelijkheid speelde een rol en ook de gemeenteraad hield nog lang vast aan drinkwater via stadspompen.

Boekbespreking: Katholieke overlevingsstrategieën in 17e-eeuws Utrecht
De Japanse onderzoeker Genji Yasuhira publiceerde onlangs een boek met de indrukwekkende titel Catholic Survival in the Dutch Republic. Agency in Coexistence and the Public Sphere in Utrecht, 1620-1672 (Katholieke overleving in de Republiek. Kracht in co-existentie en het publieke domein in Utrecht, 1620-1672). Eerder promoveerde hij op deze materie aan Tilburg University. Het boek, dat 20 september jongstleden gepresenteerd werd in de Gertrudiskapel, biedt interessante en belangwekkende inzichten over de positie van katholieken na de reformatie.