Jubileum Wijkentour Kanaleneiland (met speurtocht)

Het programma voor Kanaleneiland is ontwikkeld in overleg met Hans-Peter Lassche. Hij woont in de wijk sinds 2013. Dit is zijn verhaal. 

'Ik begon als actieve vrijwilliger op Kanaleneiland tijdens de vluchtelingencrisis van 2015-2016. In het Krachtstation was toen een noodopvanglocatie en ik heb mij gemeld als vrijwilliger om taallessen te geven. Ik kwam toen in contact met andere vrijwilligers, maar ook met de sociaal makelaars van Doenja (tegenwoordig DOCK). Met een van deze sociaal makelaars bedacht ik toen het plan om periodiek een wijkwandeling te organiseren. 

In 2018 hoorde ik dat het Centraal Museum bezig was met de voorbereidingen van de tentoonstelling ‘Dromen in Beton’ over Kanaleneiland en Hoog Catharijne. Ik ben toen in contact gekomen met het museum en heb de verantwoordelijke conservators door de wijk mogen gidsen. Tijdens de tentoonstelling zelf heb ik voor het museum ook een aantal wijkwandelingen mogen verzorgen. Voor deze wandelingen ben ik me meer gaan verdiepen in de geschiedenis van Kanaleneiland en Transwijk. Normaliter zijn mijn wandelingen een tocht langs de ‘sociale kaart’ van de wijk, maar sinds de tentoonstelling probeer ik mensen ook wat mee te geven over de geschiedenis. Ook voor mijzelf een bonus, want ik ben historicus.

Op Kanaleneiland en in Transwijk zijn vrijwel alle straten vernoemd naar personen. Ik ben sinds een aantal jaar verslaggever voor U in de Wijk Kanaleneiland en voor dat programma maak ik geregeld filmpjes over de historische figuren naar wie de straten zijn vernoemd. Ik word regelmatig aangesproken door bewoners die het leuk vinden dat ik de naamgever van hun straat heb geduid.

Mijn favoriete erfgoed is niet zozeer één gebouw of locatie, maar zijn eerder de ideeën achter het ontwerp van de wijk. Tegenwoordig geloven we niet meer zo in de maakbaarheid van de samenleving. In de jaren ’50 was dat wel degelijk het geval. Als je er oog voor hebt, is dat nog wel terug te zien in de manier waarop de wijk is gebouwd. Als ik dan toch een interessant gebouw moet nemen, is dat de eerste vestiging van de bibliotheek, tegenwoordig de Eyüp Sultan Moskee; een rond gebouw uit het midden van de jaren ’60 in het kaarsrechte patroon van de wijk'. 

Kanaleneiland was de eerste grote naoorlogse wijk van Utrecht.
Utrecht had al sinds de jaren ’20 te kampen met grote woningnood, maar had veel te weinig ruimte voor grootschalige woningbouw. In 1954 verdubbelde de stad bijna in omvang: de hele gemeente Zuilen, delen van Jutphaas, Maartensdijk en Oudenrijn kwamen toen bij de gemeente Utrecht. Door de komst van het Amsterdam-Rijnkanaal was het gebied tussen dat kanaal en het Merwedekanaal vrijwel afgesloten van de rest van Oudenrijn en daarom lag het voor de hand dat het naar het grond hongerige Utrecht zou gaan. Het gebied was landbouwgebied en nadat de boeren aldaar waren uitgekocht, kon begonnen worden met de bouw van Kanaleneiland. Na Pendrecht in Rotterdam was Kanaleneiland de eerste wijk in Nederland die als geheel was ontworpen. Stedenbouwkundige ideeën zijn niet meer dezelfde als in de jaren ’50, maar de idealen van een maakbare samenleving zijn nog steeds terug te vinden. In oktober 1958 was het zover en trokken de eerste wijkbewoners in hun flat. En de rest is geschiedenis. 

Kijk voor de preciese gegevens (tijden en locaties) in de agenda op deze site. 

Luchtfoto van een gedeelte van de wijk Kanaleneiland te Utrecht, uit het oosten, met links de Churchilllaan, in het midden de Bernadottelaan en op de voorgrond het winkelcentrum Kanaleneiland (Hammarskjöldhof). Fotodienst HUA, 1999

Bijlage(n)
Kanaleneiland speurtocht (tekst)
Kanaleneiland speurtocht (kaart)