Fort Honswijk
Er zijn twee nieuwe Waterliniefietsroutes, een initiatief van de drie waterschappen in het gebied van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en het Waterliniemuseum. Fietsend langs dijken, sluizen, wielen en waterbergingen komen verleden en heden bij elkaar. Want veel van de historische waterobjecten van de linie zijn nog steeds in gebruik bij de waterschappen. Niet meer voor de verdediging van land tegen de vijand, maar voor het aan- en afvoeren of tegenhouden van water. In de Kromme Rijnstreek onder Utrecht fiets je langs bekende forten als fort Vechten en fort Honswijk, de rivier de Kromme Rijn en vele sluizen. Hieronder lichten we Fort Honswijk uit.
De toren van Fort Honswijk, oorspronkelijk Fort Willem II geheten, gebouwd tussen 1842 en 1848. Samen met het Fort Everdingen aan de overkant van de Lek sloot het Fort de rivier af.
Toren met de later gebouwde contrescarp.
Kaart van Fort Honswijk uit 1876, door Hoogheemraadschap Lekdijk Bovendams.
De bomvrije geschutstoren van Fort Honswijk.
Honswijk
Fort Honswijk wordt door velen beschouwd als het icoon van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, dit vanwege zijn imposante opzet en bomvrije geschutstoren. Het fort werd gebouwd tussen 1842-1848 als onderdeel van de Nieuwe Hollandse waterlinie. Drie keer in haar bestaan werd het fort gemobiliseerd door Hollandse strijdkrachten. In 1951 verloor de Nieuwe Hollandse Waterlinie haar functie als verdedigingslinie. De rijksmonumentale gebouwen op het terrein van Fort Honswijk zijn ongeveer 150 jaar oud. De bomvrije geschutstoren is zelfs al ongeveer 175 jaar oud.
De belangrijkste functie van het Fort was de Lek afschermen zodat de vijand niet verder naar het westen kon. De ronde toren is de oudste en grootste in de waterlinie. Hij is in ringen gemaakt om hem steviger te maken. Uniek is dat de toren er nog zo staat als in 1844.
Door ontwikkelingen in het geschut kwam de gevechtsfunctie van de toren te vervallen en werd met met de eromheen gebouwde contrescarp een kazerne. Het langdurigste gebruik van het Fort was bij de mobilisatie van 1914-1915.
Mobilisatie in 1914.
Monument voor de bezetting 1914-1915.
Het feest der kameraadschap, de reunie op 10 mei 1934 van de bezetting van 1914-1915.
Een lindeboom is geplaatst als herdenking. In 1934 kwamen de ‘Honswijkers’ van 1914 nog een keer terug. Het is als feest der kameraadschap vastgelegd op film: http://in.beeldengeluid.nl/collectie/details/expressie/20009/false/true
De oud-gemobiliseerde bezetting heeft in mei 1936 een voorstel gedaan voor een nationaal gedenkteken in de vorm van een monumentaal poortgebouw.Het is er niet gekomen.
De Nieuwe Hollandse Waterlinie is een verdedigingslinie van 85 kilometer lang en loopt van Muiden tot aan de Biesbosch. Ze bestaat uit 45 forten, 6 vestingen, 2 kastelen, 85 mitrailleurkazematten, ruim 700 betonnen schuilplaatsen en kazematten en ruim 100 militaire sluizen en waterwerken.
Gemeente Houten kocht Fort Honswijk in 2016 en heeft nu een opdracht tot restauratie verstrekt om de gebouwen op te knappen. Tijdens de restauratie worden kapotte stenen en slechte voegen vervangen, worden ramen, deuren en luiken hersteld en schilderwerken uitgevoerd. De werkzaamheden lopen van september 2020 tot oktober 2021 maar het fort blijft toegankelijk.
De gracht om Fort Honsdijk.
Rivier de Lek.
Bezoeken
Het Fort is elke dag te bezoeken. Er is buiten een permanente foto expositie over de forten. Er zijn de komende (corona-) periode geen rondleidingen in de bovengrondse en ondergrondse gebouwen.
Fietsroute Utrecht Waterlinie Zuid start op Domplein.
Fietsroute langs Lek en Linie start in Nieuwegein.