Terug van weggewaaid, 750 jaar Domkerk

In 1254 legde de Utrechtse bisschop Hendrik van Vianden de eerste steen van de gotische Domkerk. Het transept en het schip van de Domkerk werden in de 16^e eeuw als laatste gebouwd. Het schip stortte in bij de storm van 1674. In 2004 vierde Utrecht het 750 jarig bestaan van de Domkerk. En dat was goed zichtbaar. Een van de grote gebeurtenissen uit die 750 jaar, het instorten van het middenschip werd tijdelijk hersteld. Het middenschip van de Domkerk herrees met hulp van steigerpijpen. Het bedrijf Travhydro toonde zo dat de steigerbranche veilig kan bouwen. Het bijzondere steigerbouwwerk was decor voor de activiteiten ter viering van 750 jaar Domkerk. Tussen 6 mei en 26 juni 2004 verscheen de constructie, vijftig meter lang, dertig meter breed, vierenenveertig meter hoog. Twintig kilometer aan buizen, met een gewicht van 260.000 kilo. In 30 werkdagen werden Domkerk en Domtoren weer herenigd, na 330 jaar gescheiden te zijn geweest. 70 watercans van elk 1000 liter dienden als ballast. Beelden van dit technische hoogstandje bij de eeuwenoude Domkerk gingen de wereld over. 

‘t Schrickelik Tempeest
Op 1 augustus 1674 overkwam Utrecht een enorme ramp in een storm met valwinden die vanuit het zuiden aan kwam zetten. Een ooggetuigenverslag uit De Oprechte Haerlemse Saterdaegse Coutrant van 4 augustus 1674: ‘Uytrecht den 2 Augusti. Gisteren avont ten half achten ontstont hier een schrickelik onweer, dat tot half negen duurde; doch het slimste was gedaen in een quartier-uurs: Den hemel stont gedurigh in licht en vlam, en ’t was schrickelik den donder en vreesselycke winden te hooren, dat verselt wierdt met het nederstorten van schoorsteenen, daecken, gevels ende toornen, dat ieder een ongemeene verbaestheyt aebracht, en dat heeft veele van een aertbevingh doen spreecken: de kerck van den Dom tot het choor toe lagh met pylaren en al ten half achten al onder de voet als een puynhoop, sonder dat de Domtoorn eenigsints beschadigt is.’ Na het rampjaar van 1672 waarin de Fransen de macht overnamen was dit weer een enorme ramp voor de stad. De puinhopen bleven nog tot het begin van de 19^e eeuw liggen.

Openingsspektakel op Domplein
Het jubileumjaar 750 jaar Domkerk was aanleiding voor een stadsbreed feest van herdenkingen en activiteiten, onder leiding van burgemeester Annie Brouwer en een comité 750 jaar Domkerk met vertegenwoordigers van Domkerk, Universiteit, Hogeschool, Gemeente en bedrijfsleven. Er was een openlucht spektakel van theatergroep The Lunatics onder de naam ‘Tempeest-Storm tussen de steigers’, met muziek, toneel en een nagespeelde storm met veel water. De première op 23 juni ging wegens storm niet door, de constructie bleek gelukkig stabieler dan in 1674. Kardinaal Simonis gaf zijn zegen aan het project. Op zaterdagavond 24 juni begon het toch later dan gedacht: eerst was er nog de verlengde EK kwartfinale Nederland-Zweden met een onbesliste strafschoppen serie en een ‘sudden death’, de beslissende winnende strafschop door Arjen Robben. Vlak daarna startte het grote spektakel: minister-president Balkenende opende een ophaalbrug waarna Romeinse soldaten bezit namen van het Domplein en zich verspreidden rondom de verzamelde menigte. Claudia de Breij wist gelukkig als beschermengel de Domkerk en Domtoren te beschermen voor ondergang in een nieuwe storm. De Domtoren roerde voor één keer zijn mond over de geschiedenis van de stad, met de stem van Herman van Veen. Het eindigde met ‘Als ik boven op de Dom sta’ dat door alle aanwezigen uit volle borst werd meegezongen. De voorstellingen waren op 24, 25 en 26 juni, 18 t/m 21 augustus en 3 en 4 september.

Impressie opening Schip

’t Domplein was decor voor theater.
De toren vormde het grootste
projectiescherm van de stad.
Onze lieve Heer leek afgedaald vanuit de hemel.
Hoewel de geest van Koning Voetbal heerste,
trok toch het Tempeest over het plein.
Vlammen vlogen uit de toren.
De blusmachine van Van der Heyden
bleek opnieuw uitgevonden te zijn.
De brandweer moest z’n werk nog doen
Jan van Nassau viel bijna van zijn stuk.
Van Domplein tot Hanengeschrei
klonken schrale kreten.
Het licht van de maan viel scherp
Op de kerk en de toren.
Een zomeravond in juni zette de kerk van
Sint Maarten weer even op de kaart.

W.P.C. van Willigenburg, vice voorzitter Comité 750 jaar Domkerk

Utrecht viert feest
Meer dan 70.000 mensen bezochten de vele activiteiten die met name in de zomermaanden op en rond het Domplein plaatsvonden. Donderdag 11 november heeft burgemeester mr. A.H. Brouwer-Korf de festiviteiten rond 750 jaar Domkerk officieel afgesloten. Dit gebeurde tijdens het St. Maartenssymposium in de Domkerk. Bestaande en nieuwe evenementen sloten aan op de viering van 750 jaar Domkerk. Een greep uit de hoogtepunten van het feestjaar: De Nicolaas van der Mondelezing van Oud-Utrecht, met professor Wim Vroom over de Domkerk als kathedraal. De Culturele Zondag met een Domfeest van 4 juli, de filmvoorstelling Domzien in verwondering, de opera Orfeo, een speurtocht voor kinderen over het boek ‘Stad in de storm’ van Thea Beckman, de openluchtfilmvoorstellingen Beeldenstorm, de voorstellingen van het Schiller Theater Place Royal, de Domcantate door componist Laurens van Rooyen, de Museumnacht Lof der Domheid in 16 Utrechtse cultuurtempels, het speciaal gebrouwen bier het Brouwertje, vijf speciaal geslagen Dommetjes munten en diverse tentoonstellingen en publicaties.

700 jaar Domtoren
In 1321, dit jaar 700 jaar geleden, begint de bouw van de Domtoren.  De toren is volop in restauratie en in coronatijd kunnen we geen grote evenementen vieren.  De viering van 700 jaar Domtoren zal dus niet zo’n feest worden als hierboven beschreven. Maar de Domtoren speelt vast en zeker een rol in de aandacht voor Utrecht 900 in 2022 en bij de start van de Vuelta.

Bronnen: 750 jaar Domkerk, Terug van weggewaaid, impressie van een stadsfeest 2004, Het schrickelik tempeest belicht, Jaarboek Oud-Utrecht 2016