Start van het initiatief ‘100 jaar De Gemeenschap’

Tentoonstelling 100 jaar De Gemeenschap: van dinsdag 7 januari tot en met donderdag 30 januari 2025, Stadhuis Utrecht
In samenwerking van Lex van de Haterd en Vereniging Oud-Utrecht is de hele maand januari 2025 een tentoonstelling te zien in de hal van het stadhuis van Utrecht. In deze tentoonstelling is De Gemeenschap te zien als interessant voorbeeld van een tijdschrift dat de modernistische stromingen in de kunst en in de literatuur van de jaren twintig en dertig een gezicht wilde geven. De Gemeenschap is, naast de tijdschriften De Stijl en Wendingen, van groot belang geweest voor het modernisme in Nederland in de periode 1925-1934. De medewerkers werden daarbij in de periode 1925-1930 vooral geïnspireerd door het expressionisme en het constructivisme en in de periode 1930-1934 met name door de Nieuwe Zakelijkheid (de nieuwe typografie en de nieuwe fotografie). 

Lezing Lex van de Haterd - vrijdag 17 januari, Stadhuis Utrecht
Dr. Lex van de Haterd is neerlandicus, onderzoeker en publicist en is de initiatiefnemer voor het themajaar over 100 jaar De Gemeenschap. In 2008 promoveerde hij op het proefschrift ‘De waarheid hooger dan de leus. Over de beeldvorming rondom tijdschrift en uitgeverij De Gemeenschap 1925-1941’.
Hij vertelt in deze lezing over de oprichters van tijdschrift en uitgeverij De Gemeenschap, over het redactionele beleid en de blad- en fondsformule en over de belangrijkste vormgevers en beeldende kunstenaars ervan. 

Lezing Wilbert Smulders-vrijdag 24 januari, Stadhuis Utrecht
Wilbert Smulders was universitair hoofddocent Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Utrecht. Hij schreef boeken en artikelen over schrijvers als Hermans, Bordewijk, Van Schendel en Grunberg en over het verband tussen literatuur en moderniteit.
In deze lezing wordt De gemeenschap (1925-1941) geplaatst in het landschap van literaire tijdschriften en culturele bewegingen van na de Eerste Wereldoorlog. De Gemeenschap was het literaire gezicht van de katholieke zuil in het interbellum. Het combineerde twee in die tijd opmerkelijke eigenschappen: diepe gelovigheid en een neus voor de avant garde. Het tijdschrift verdedigde het katholieke uitgangspunt fel, maar stond tegelijkertijd zeer kritisch tegenover de pompa van Het Rijke Roomse Leven, dat toen op haar hoogtepunt was.
Hoe verweerde de redactie zich tegen de moderne, naar nihilisme neigende cultuur van die tijd. En heeft het blad literair gezien iets opgeleverd, dat wij nu nog de moeite waard vinden?

Over Oud-Utrecht

De vereniging Oud-Utrecht is opgericht in 1923 als de historische vereniging voor stad en provincie Utrecht. In de loop der jaren is Oud-Utrecht uitgegroeid tot een gerenommeerde club met bijna 2500 leden. Oud-Utrecht is een historische vereniging die 'tracht de kennis en belangstelling te bevorderen van de geschiedenis, archeologie en monumentenzorg van stad en omgeving Utrecht en te waken over het behoud van het cultureel erfgoed'.

Voor leden en andere belangstellenden organiseert de vereniging vele activiteiten en geeft zij een tijdschrift en een jaarboek uit. Daarnaast stimuleert ze onderzoek naar de geschiedenis van Utrecht. De binnen de vereniging aanwezige kennis en expertise worden indien nodig ingezet voor het behoud van ons cultureel erfgoed. Vanwege het respect dat Oud-Utrecht geniet wordt een mening of advies op dit gebied over het algemeen zeer serieus genomen. Oud-Utrecht heeft aan de wieg gestaan van diverse activiteiten en instellingen op cultuurhistorisch gebied, zoals het Utrechts Monumenten Fonds, de Utrechtse Maatschappij voor Stadsherstel en het Utrechts Gevelteken Fonds.