Agenda De Gemeenschap 100 jaar

Agenda De Gemeenschap 100 jaar. Hieronder staat een lijst met activiteiten in het hele land. 

Een aantal organisaties neemt het initiatief bij de herdenking van 100 jaar De Gemeenschap:

dinsdag 7 januari 2025 tot en met 30 januari, Stadhuis Utrecht. Vereniging Oud-Utrecht
Tentoonstelling 100 jaar De Gemeenschap
In samenwerking van Lex van de Haterd en Oud-Utrecht is de hele maand januari 2025 een tentoonstelling te zien in de hal van het stadhuis van Utrecht. 
In de tentoonstelling ‘100 jaar De Gemeenschap’ is De Gemeenschap te zien als interessant voorbeeld van een tijdschrift dat de modernistische stromingen in de kunst en in de literatuur van de jaren twintig en dertig een gezicht wilde geven. De Gemeenschap is, naast de tijdschriften De Stijl en Wendingen, van groot belang geweest voor het modernisme in Nederland in de periode 1925-1934. De medewerkers werden daarbij in de periode 1925-1930 vooral geïnspireerd door het expressionisme en het constructivisme en in de periode 1930-1934 met name door de Nieuwe Zakelijkheid (de nieuwe typografie en de nieuwe fotografie). 

zaterdag 11 januari 2025, 14.00 uur Dorpshuis Et Legien, Zuideinde 26a, Fochteloo. Stichting Nobilis Fochteloo
Opening van twee tentoonstellingen: 100 jaar De Gemeenschap en Prentkunstenaar HAP Grieshaber door Dr. Lex van de Haterd  met aandacht voor de schenkingen van Hans Rikken uit Loenen. 

vrijdag 17 januari 2025 (16.30 inloop, 17.00 uur start lezing, 18.00 uur borrel en 18.30 einde). Stadhuis Utrecht. Vereniging Oud-Utrecht
Dr. Lex van de Haterd is neerlandicus, onderzoeker en publicist en is de initiatiefnemer voor het themajaar over 100 jaar De Gemeenschap. In 2008 promoveerde hij op het proefschrift ‘De waarheid hooger dan de leus. Over de beeldvorming rondom tijdschrift en uitgeverij De Gemeenschap 1925-1941’.
Hij vertelt in deze lezing over de oprichters van tijdschrift en uitgeverij De Gemeenschap, over het redactionele beleid en de blad- en fondsformule en over de belangrijkste vormgevers en beeldende kunstenaars ervan. 

zaterdag 18 januari 2025, 15.00 uur. Museum De Wieger, Deurne
Opening van de tentoonstelling Hendrik Wiegersma & De Gemeenschap door Lex van de Haterd”

zondag 19 januari tot 15 juni 2025: Tentoonstelling Hendrik Wiegersma & De Gemeenschap

woensdag 22 januari  -  zaterdag 22 februari 2025. De Toonkamer, Oudegracht 341, Utrecht. Salon Saffier
Expositie Getekend: Jan Engelman - Openingstijden: woensdag t/m vrijdag  10.00 – 18.00 uur  |  zaterdag  11.00 – 17.00 uur
Onder de titel Getekend: Jan Engelman zal een kleine presentatie te zien zijn van gesigneerde opdrachtexemplaren van publicaties van Jan Engelman (1900-1972), een van de oprichters van De Gemeenschap en van 1925-1930 en van 1934-1941 redactielid. De opdrachten zijn geschreven voor vrienden, familieleden, journalisten, kunstenaars en literatoren en geven een indruk van Engelmans culturele netwerk in en buiten Utrecht. De tentoonstelling vindt plaats in De Toonkamer, op de begane grond van Oudegracht 341, de plek waar Engelman tussen 1932 en 1937 heeft gewoond en gewerkt. Hier schreef hij grotendeels zijn bekende dichtbundel Tuin van Eros (1932) die toen slechts in 100 exemplaren verscheen. Over de totstandkoming daarvan correspondeerde hij met meesterdrukker Charles Nypels (1895-1952); die brieven zullen ook te zien zijn evenals andere Engelmania, documenten door de jaren heen die betrekking hebben op het leven en werk van de journalist-criticus-dichter. Samenstelling kunsthistoricus Hans Ebbink. 

vrijdag 24 januari 2025, (16.30 inloop, 17.00 uur start lezing, 18.00 uur borrel en 18.30 einde), . Stadhuis Utrecht. Vereniging Oud-Utrecht
In deze lezing wordt De gemeenschap (1925-1941) geplaatst in het landschap van literaire tijdschriften en culturele bewegingen van na de Eerste Wereldoorlog. De Gemeenschap was het literaire gezicht van de katholieke zuil in het interbellum. Het combineerde twee in die tijd opmerkelijke eigenschappen: diepe gelovigheid en een neus voor de avant garde. Het tijdschrift verdedigde het katholieke uitgangspunt fel, maar stond tegelijkertijd zeer kritisch tegenover de pompa van Het Rijke Roomse Leven, dat toen op haar hoogtepunt was. Hoe verweerde de redactie zich tegen de moderne, naar nihilisme neigende cultuur van die tijd. En heeft het blad literair gezien iets opgeleverd, dat wij nu nog de moeite waard vinden?
Wilbert Smulders was universitair hoofddocent Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Utrecht. Hij schreef boeken en artikelen over schrijvers als Hermans, Bordewijk, Van Schendel en Grunberg en over het verband tussen literatuur en moderniteit.

woensdag 29 januari 2025, 14.00 uur Stichting Nobilis Fochteloo
Lezing Pieter Jonker met PowerPoint over de prentkunstenaars die meewerkten aan De Gemeenschap 

donderdag 6 februari 2025, 10.30 uur Stichting Nobilis Fochteloo
Lezing Peter Kooij met PowerPoint over de graficus Frans Masereel met rondleiding over de tentoonstelling 100 jaar De Gemeenschap. 

woensdag 12 februari 2015, 14.00 Stichting Nobilis Fochteloo
Lezing Pieter Jonker met Powerpoint over prentkunstenaar Jozef Cantré, die veelvuldig meewerkte aan het tijdschrift en de boeken van De Gemeenschap. 

21 februari tot 15 juni 2025. Museum Catharijneconvent, Lange Nieuwstraat 38, Utrecht
Tentoonstelling Tussen hemel en oorlog

vrijdag 21 februari en zaterdag 22 februari 2025, 10.00 – 17.00 uur Stichting Nobilis Fochteloo
Workshop prentkunstenaar Antje Veldstra uit Groningen. Deelnemers maken een houtdruk in meerkleuren in de reductiehoutsnede bij geselecteerde teksten uit De Gemeenschap, die Veldstra in lood gezet en gedrukt heeft. Samen vormen ze een boekje in een Japanse binding. Iedere deelnemer krijgt een exemplaar. Maximaal 6 deelnemers. Prijs workshop op aanvraag. 

woensdag 5 maart 2025, 14.00 uur Stichting Nobilis Fochteloo
Lezing Pieter Jonker met PowerPoint over prentkunstenaar Jozef Cantré, die veelvuldig meewerkte aan het tijdschrift en de boeken van De Gemeenschap. 

donderdag 13 maart 2025, 11.00 uur Stichting Nobilis Fochteloo
Lezing Pieter Jonker over Johannes Mulders en het interbellum tijdschrift De Holder in Friesland. 

woensdag 19 maart 2025, 10.00 – 16.00 uur Stichting Nobilis Fochteloo
Workshop Een lino maken onder leiding van Peter Kooij. De bedoeling is een lino te maken in de sfeer van het expressionistische werk van De Vijf. Peter Kooij werkt als prentkunstenaar zelf ook in hoofdzaak in lino. Maximaal 6 deelnemers. 

zondagochtend 23 maart 2025, 11.00 uur  -  13.00 uur. Salon Saffier - Toegang: € 16,00 incl. koffie/thee na afloop
Wandeling De Gemeenschap in Utrecht
Minstens dertig adressen in de stad Utrecht hebben ooit iets met De Gemeenschap te maken gehad. Met verhalen daarover zal filosofie-en cultuurhistoricus Niels Bokhove langs een selectie van met name woningen, ateliers en kantoren lopen, mogelijk in twee wandelingen, de een gewijd aan de literatuur en de ander aan de beeldende kunst. Want  De Gemeenschap was nadrukkelijk aan beide kunstdisciplines gewijd. Meer informatie over de concrete inhoud van de wandeling volgt.

woensdag 2 april 2025, 14.00 uur Stichting Nobilis Fochteloo
Pieter Jonker lezing over de schenkingen van Hans Rikken met een rondleiding over de beide tentoonstellingen. De tentoonstellingen zijn het resultaat van schenkingen van Hans Rikken. Mocht de schenker aanwezig zijn, dan wordt hij natuurlijk geïnterviewd. 

zaterdag 12 april 2025, 11.00 uur Stichting Nobilis Fochteloo
Peter Kooij lezing met PowerPoint over De Vijf (Jan Frans Cantré, Jozef Cantré, Henri van Straten, Joris Minne en Frans Masereel). 

zondag 13 april 2025, 14.30 uur. Werfkelder onder Nieuwegracht 38, Utrecht. Salon Saffier Toegang: € 18,00 
Lezing De Gemeenschap internationaal      
Ook al startte De Gemeenschap in 1925 in Utrecht en was ook de redactie lange tijd hier gevestigd, toch was het een landelijk tijdschrift met bijdragen uit alle windstreken. Interessant is de vraag hoe internationaal – met name Europees – het blad en ook de gelijknamige uitgeverij georiënteerd waren en hoe in Europa tegen De Gemeenschap aangekeken werd. Filosofie-en literatuurhistoricus Niels Bokhove zal op die vragen ingaan en daarbij onder andere aandacht schenken aan de rol van de Oostenrijkse schrijver Joseph Roth en Anton van Duinkerken.  Met voordracht acteur en beeldmateriaal.

woensdag 16 april 2025, 14.00 uur Stichting Nobilis Fochteloo
Pieter Jonker lezing over prentkunstenaar HAP Grieshaber met een rondleiding over de tentoonstelling. 

woensdag 30 april 2025, 14.00 uur lezing Stichting Nobilis Fochteloo
Pieter Jonker met PowerPoint over de prentkunstenaars die meewerkten aan De Gemeenschap. 

donderdag 8 mei 2025, 11.00 uur Stichting Nobilis Fochteloo
Lezing Pieter Jonker met PowerPoint over prentkunstenaar Jozef Cantré. 

woensdag 14 mei 2025, 14.00 uur Stichting Nobilis Fochteloo
Lezing Peter Kooij met PowerPoint over prentkunstenaar Frans Masereel. 

zaterdag 17 mei 2025, Stichting Nobilis Fochteloo
Culturele busreis 100 jaar De Gemeenschap. Vertrek vanaf het centrum voor prentkunst in Fochteloo met bezoek aan de tentoonstelling In Museum Catharijne Convent in Utrecht als het past een bezoek aan Pygmalion in Maarssen en Museum De Wieger in Deurne. Opgeven info@stichtingnobilis.nl Max. aantal deelnemers: 50. 

zondag 18 mei 2025, 14.30 uur. Werfkelder onder Nieuwegracht 38, Utrecht, Salon Saffier, Toegang: € 18,00 
Lezing Albert Kuyle en De Gemeenschap      
Albert Kuyle (ps. van Louis Maria Albert Kuitenbrouwer (1904-1958) stuurde mede het tijdschrift De Gemeenschap aan, richtte de gelijknamige uitgeverij op en was auteur van modernistische gedichten en verhalen. Na zijn conflictueuze vertrek uit De Gemeenschap richtte hij het politiek controversiële tijdschrift De Nieuwe Gemeenschap op. Mathijs Sanders, hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde universiteit Groningen en onder andere auteur van Het spiegelend venster: Katholieken in de Nederlandse literatuur 1870-1940, gaat nader in op leven en werk van Albert Kuyle en zijn rol in De Gemeenschap. Met voordracht acteur en beeldmateriaal.

vrijdag 23 mei 2025 en zaterdag 24 mei 2025, 10.00 – 17.00 uur Stichting Nobilis Fochteloo
Workshop prentkunstenaar Antje Veldstra uit Groningen. Deelnemers maken een houtdruk in meerkleuren in de reductiehoutsnede bij geselecteerde teksten uit De Gemeenschap, die Veldstra in lood gezet en gedrukt heeft. Samen vormen de prenten en de teksten een boekje in een Japanse binding. Iedere deelnemer krijgt een exemplaar. Maximaal 6 deelnemers. Prijs workshop op aanvraag. 

zondag 1 juni 2025, 15.00 uur Stichting Nobilis Fochteloo
Feestelijke afsluiting van het programma in Fochteloo rond 100 jaar De Gemeenschap. 

juni 2025, Vereniging Oud-Utrecht
Presentatie Themanummer Tijdschift De Gemeenschap over 100 jaar De Gemeenschap