Tijdschrift april 2023

De Raadskelder en Dietsche Taveerne in en rond de Tweede Wereldoorlog

Publicist Arjan den Boer is (mede)auteur van Verdwenen horeca in Utrecht (2022). Historisch onderzoeker Jim Terlingen publiceerde De Joodse Raad van Utrecht (2022).

In 1946 werd horecaman Cornelis Vriens gearresteerd wegens collaboratie. Zijn café-restaurants onder het stadhuis en aan het Oudkerkhof waren tijdens de bezetting levendige trefpunten geweest voor NSB'ers, WA-mannen, SS'ers, SD'ers en Wehrmachtsoldaten. Vriens had er goed aan verdiend, maar er waren ook getuigenissen dat hij informatie doorspeelde aan het verzet. Waarom hadden fascisten zich eigenlijk zo thuis gevoeld in de Raadskelder en Dietsche Taveerne?

• Foto met namen van de 'doopvaders' van de Dietsche Taveerne bij de opening in 1931, onder wie Anton Mussert

De kernthema’s van een strijdbare historicus: Pieter Geyl (1887–1966)

Ton H.M. van Schaik is historicus, publicist en oud-redacteur van dit tijdschrift.

Pieter Geyl, hoogleraar Nieuwe Geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Utrecht, was geen historicus in een ivoren toren, maar een die zich mengde in de discussies van zijn tijd. Geschiedenis en politiek hadden elkaar iets te bieden, vond hij. De eenheid van de 'Nederlandse Stam', de aanvaringen tussen Orangisten en Staatsgezinden en de overmoed van historische systeembouwers als Jan Romein en Arnold Toynbee waren de drie grote thema’s waarover hij zich met verve liet horen.

Leidsche Rijn, de groeipijnen voorbij

Gerda Oskam is historica en voorzitter van de Historische Vereniging Vleuten De Meern Leidsche Rijn. Van 2006 tot 2012 was zij gemeenteraadslid.

Het is 25 jaar geleden dat de bewoners van het eerste opgeleverde huis in Leidsche Rijn, aan het Klifrakplantsoen in Langerak, de sleutel overhandigd kregen. Kort daarna werden de eerste huizen in Veldhuizen opgeleverd door de toenmalige gemeente Vleuten-De Meern. In dat jaar 1998 woonden er ten westen van het Amsterdam-Rijnkanaal iets meer dan 20.000 mensen. Anno 2023 zal het aantal inwoners de 100.000 bereiken. Het Masterplan Leidsche Rijn is daarmee een echt ‘Deltaplan wonen’ gebleken.

• Activiteiten 25 jaar Leidsche Rijn bij de Historische Vereniging Vleuten, De Meern, Haarzuilens en Leidsche Rijn

Boekbespreking: De Vechtstreek als frontgebied tijdens het Rampjaar

Floortje Tuinstra is coördinator acquisitie en inventarisatie bij Het Utrechts Archief en deed daar in 2019 inhoudelijk onderzoek voor de Rampjaar-tentoonstelling.

Het afgelopen jaar is landelijk en ook in Utrecht het Rampjaar 1672-1673 uitgebreid herdacht. Uiteraard vormde het gedenkjaar aanleiding voor het uitbrengen van meerdere boeken, waarvan een aantal zich toespitst op gebeurtenissen in de provincie Utrecht. Twee van deze publicaties betreffen de Vechtstreek. Auteurs Wouter van Dijk en Daan Wolfert beschrijven deels dezelfde gebeurtenissen, maar hebben ieder hun eigen aanpak.

Boekbespreking: Kanalen van Drusus in de Vecht?

Kim Cohen is als docent-onderzoeker verbonden aan de afdeling Fysische Geografie van de Universiteit Utrecht.

Dankzij klassieke teksten weten we van Romeinse waterwerken in de Rijndelta die werden aangelegd onder leiding van generaal Drusus, de adoptiefzoon van keizer Augustus. In Tussen de Dam van Drusus en de Zuilen van Hercules presenteert Jan Verhagen de resultaten van zijn onderzoek naar deze dammen en kanalen, op het snijvlak van archeologie en bodemkunde. Aan de hand van oude en nieuwe gegevens concludeert hij dat de Vecht tussen Overmeer en Nigtevegt de meest waarschijnlijke locatie is voor het Kanaal van Drusus. Houdt zijn stelling stand?

• Podcast met Jan Verhagen door Henk Kombrink, hoofdredacteur Netherlands Journal of Geosciences