Tijdschrift augustus 2024
De onderstaande artikelen zijn verschenen in het zomernummer van Tijdschrift Oud-Utrecht. Losse tijdschriften zijn verkrijgbaar via de webwinkel en in boekhandels in stad en regio Utrecht. Lid worden van Oud-Utrecht kan ook.
Een succesvol archeologisch experiment
Tijn Pieren is historicus en directeur-bestuurder van stichting Ondergronds Domplein (DOMunder en Paleis Lofen). Herre Wynia is gemeentelijk archeoloog en redacteur van het onderzoeksrapport.
De historische attractie DOMunder is eigenlijk een onmogelijk project. Hoe ontvang je elke dag bezoekers in een archeologische opgraving zonder het erfgoed te beschadigen? Het experiment blijkt een succes en vierde op 2 juni 2024 zijn tienjarig bestaan. Om DOMunder te realiseren, werd er in 2011-2014 op het Domplein gegraven. De uitwerking van dat archeologische onderzoek heeft ook tien jaar gekost. Het resultaat is een vuistdik rapport met bijna 500 pagina's 'pure poezië', volgens kenners. Het onderzoeksverslag is tegelijk een poort naar verder onderzoek en voor stichting Ondergronds Domplein het startpunt voor de volgende stap: verder graven in DOMunder en Paleis Lofen. Eerst is het goed om stil staan bij wat er gevonden is. Wat betekent het rapport voor de archeologie van de toekomst?
Straatgroen in Utrecht: schaduwbomen, hanging baskets en tegelwippen
Michiel Plomp is kunsthistoricus en schrijft op de website van Oud-Utrecht over historisch groen. Deze bijdrages zullen in 2025 in boekvorm verschijnen bij SPOU.
De binnenstad van Utrecht wordt steeds groener. Dat komt niet alleen door het beleid van de gemeente, maar ook door de inzet van veel bewoners. Klinkers en stoeptegels worden gelicht en vervangen door een grote diversiteit aan vegetatie. Klimplanten bestormen de gevels en fraai gevulde potten sieren straten en stegen. Ook in vroeger eeuwen was Utrecht een groene stad. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen het straatgroen van toen en dat van tegenwoordig?
Tempeest Tastbaar
Eva van Loo studeert Geschiedenis en Actualiteit aan de Radboud Universiteit en is stagiair bij het Het Utrechts Archief.
Op 1 augustus 2024 is het precies 350 jaar geleden dat een storm met tornado's een spoor van vernieling trok door Utrecht. Niet alleen de Domkerk raakte zwaar beschadigd. Aan deze ramp wordt deze zomer op veel plekken aandacht besteed. Zo is er een zomerpresentatie te zien bij Het Utrechts Archief. Daar brengen acht verhalen de noodlottige woensdag 1 augustus 1674 en de nasleep ervan tot leven. En op het Domplein staan grote reproducties van de bekende tekeningen die Herman Saftleven kort na de ramp maakte van de ravage bij de Domkerk. In de Winkel van Utrecht (Domplein 9) is een speciale buitenspeurtocht verkrijgbaar voor kinderen. Tenslotte is er de stadswandeling met audiotour ‘Tempeest Tastbaar’.
Gastarbeiders in Utrecht 1960-1985
Ries Adriaansen werkte vanaf 1977 bij de Stichting Buitenlandse Werknemers Midden-Nederland en opvolgers. In 2010 initieerde hij de tentoonstelling en website '50 jaar gastarbeiders Utrecht'. Hij is voorzitter van de Klankbordgroep Kunstwerk Eerbetoon Gastarbeiders.
Op 23 juni is in het Majellapark het Eerbetoon Gastarbeiders onthuld. Dit kunstwerk van Aimée Zito Lima bestaat uit drie stalen panelen met afbeeldingen en teksten uit verleden en heden. Het materiaal is een verwijzing naar de gastarbeiders die in de staalindustrie werkten, zoals bij de nabijgelegen machinefabriek Jaffa. Vanaf 1960 kwamen arbeiders uit Italië, Spanje, Turkije, Marokko, Griekenland en Joegoslavië te werken in de Utrechtse industrie. Zij leverden een belangrijke bijdrage aan de wederopbouw en economische groei van de stad. In 25 jaar tijd groeide een kleine groep buitenlandse werknemers uit tot een aanzienlijk aantal nieuwe burgers. Rond 1985 werd duidelijk dat zij bleven en raakte de term gastarbeider achterhaald.
Vader en zoon Noyons, onderwijs en onderzoek in hart en nieren
Ton Hooft is lid van de Werkgroep Historisch Onderzoek van het Utrechts Monumentenfonds en publiceerde in SteenGoed over de Twijnstraat. Hij was 25 jaar actief bij het Utrechts Documentatiesysteem (UDS).
In 1872 werd in een bedrijfspand in de Twijnstraat de Sint-Martinusschool geopend, een van de eerste katholieke lagere scholen in Utrecht. De stichting door aartsbisschop Schaepman was onderdeel van de katholieke emancipatie in de tweede helft van de 19e eeuw. Eduard Christiaan Noyons werd aangesteld als onderwijzer en een jaar later als schoolhoofd. Noyons bleek een onderwijsman in hart en nieren. Een van zijn zoons, die ook op de Martinusschool zat, was Adriaan Karel Marie Noyons. Hij zou een vermaard medisch wetenschapper worden. Vader en zoon hebben zich hun hele leven met ziel en zaligheid ingezet voor onderwijs en onderzoek.