Tijdschrift oktober 2022
De onderstaande artikelen zijn verschenen in het oktobernummer van Tijdschrift Oud-Utrecht. Losse tijdschriften zijn verkrijgbaar via de webwinkel.
Kunst contra ketterij
Aart van Bruggen is kunsthistoricus en werkzaam als projectleider in het hoger onderwijs.
De katholieke schuilkerken in Utrecht werden in de 17e eeuw rijkelijk voorzien van schilderijen door gerenommeerde kunstenaars. Aan de onderwerpskeuze van deze kunstwerken lag een doordacht iconografisch programma ten grondslag dat voortvloeide uit de Contrareformatie. De kerken waren ingericht als Theatrum Sacrum, een heilig theater waarin de sacramenten werden opgevoerd.
Jacob Das, veelzijdige grutter uit de Twijnstraat
Ton Hooft is lid van de Werkgroep Historisch Onderzoek van het Utrechts Monumentenfonds en publiceerde in SteenGoed over de Twijnstraat.
In de 19e en 20e eeuw was de familie Das uit de Twijnstraat bekend van de Oranjegrutterij — een grutterswinkel met meerdere filialen — en om hun vele maatschappelijke activiteiten. Het meest spraakmakende lid van de familie was Jacob Das Dzn. (1865-1931). Behalve grutter was hij antirevolutionair politicus, voorzitter van ondernemersverenigingen, brandweerman, zwemmer en ‘buurtvader’. Op zijn initiatief werd het Gedenkteken 1813-1913 opgericht, nog altijd te vinden aan het einde van de Twijnstraat. De grutterswinkel werd in 1935 vervangen, maar het pakhuis aan de Wijde Doelen staat er nog.
De gelaagde historie van de Dom in penningen
Theo Kralt is voorzitter van de Commissie Restauratie en Fondsenwerving Domkerk 2017-2022.
Zie ook de lange versie als PDF. Ter gelegenheid van de voltooiing van de restauratie van de Domkerk in de jaren 2017-2022 heeft de Amsterdamse kunstenares Da van Daalen (1956) een serie eigentijdse penningen ontworpen. Ze verbeelden een aantal belangrijke thema’s uit de geschiedenis van de Domkerk. De penningen uit 2022 maken deel uit van een veel langere traditie.
Een 'Chinees theehuis' in Huis ter Heide
Rob Hufen Hzn. is stadsgids in Utrecht. Hij schreef diverse artikelen over lokale historie en boeken over de wijk Tuindorp en de kunstenaarsfamilie Brom.
‘Het enige, zeer merkwaardige overblijfsel van de Chinese stijl in de tuinkunst der 18de en 19de eeuw.’ Zo omschreef de Rijksdienst voor de Monumentenzorg het theehuis dat tot 1958 aan de Amersfoortseweg stond in Huis ter Heide (gemeente Zeist). Auteur Rob Hufen heeft nog jeugdherinneringen aan dit exotische bouwsel en vroeg zich af wat er mee gebeurd is. Het paviljoen blijkt vele omzwervingen te hebben gemaakt. Het stond in Sassenheim, Groningen en Huis ter Heide en diende als theehuis, dokterspraktijk, noodwoning en bouwkeet.
Onze Lieve Vrouw van Eiteren: van IJsselstein naar Utrecht en terug
Ton H.M. van Schaik is historicus, publicist en oud-redacteur van dit tijdschrift.
Op 24 juni 1936 maakte het middeleeuwse beeldje van Maria van Eiteren een glorieuze herintrede in IJsselstein, het stadje van herkomst. Een voorwerp dat in het Aartsbisschoppelijk Museum was terechtgekomen en daarna jarenlang in de kapel van de Zusters van Liefde aan de Springweg in Utrecht had gestaan, werd het middelpunt van een hernieuwde bedevaarttraditie.