Nieuws

Wijkentour Tolsteeg: markt en toevoerhaven

Het buitengerecht Tolsteeg was eeuwenlang het gonzend middelpunt van handel en nijverheid. Op 19 juli gingen de deelnemers van de wijkentour van Oud-Utrecht op nadere verkenning.

Een warme juli-zaterdag in Tolsteeg. Terwijl veel Utrechters de koffers pakken om een paar weken de stad uit te gaan, druppelen rond 10.30 uur de eerste bezoekers van de wijkentour Tolsteeg binnen bij Narwal Creative aan de Westerkade. De organisatie waar Oud-Utrecht voor een dag domicilie mag houden. Er is koffie, thee en water en de goed gevulde boekentafel met Oud-Utrecht-publicaties en leuke weggevertjes. Langs de kade het grote Oud-Utrecht spandoek.

De deelnemers aan deze wijkentour hebben gemeen dat ze geïnteresseerd zijn in geschiedenis en erfgoed van Utrecht en vandaag in het bijzonder in die van Tolsteeg, het gebied dat lang als voorstad van Utrecht gold. We zijn dan ook in de buurt van de plek waar in 2020 bij opgravingen restanten van de zestiende-eeuwse Tolsteegpoort werden gevonden. Zowel ’s morgens als ‘s middags gaan er drie groepen op pad onder leiding van de gidsen Tom, Peter en Mart. Alle drie nemen zij een ander stukje Tolsteeg onder hun hoede.

Mart vertrekt met de eerste groep in zuidelijke richting over de Boterkade, oftewel de Westerkade, waar hij woont en veel van weet. De Westerkade vormde de zuidelijke in- en uitvalsroute Utrecht – Jutphaas/Vreeswijk. Tot de jaren dertig reed er ook een tram op het traject. De routes over de weg en het water zorgden er voor de nodige bedrijvigheid.

De tweede groep steekt samen met Tom het Ledig Erf over naar de Twijnstraat, waar Toms vader een winkel had. Het is een van de oudste winkelstraten in Utrecht waar de waren die onder andere via Gansstraat en Vaartsche Rijn werden aangevoerd aan de man of vrouw konden worden gebracht. En nog altijd vind je er een grote diversiteit aan winkels die de Twijnstraat aantrekkelijk maken voor een breed publiek.

De derde groep gaat onder leiding van Peter naar de Gansstraat. Peter is actief in de historische kring Tolsteeg-Hoograven en publiceert over dit deel van Utrecht. De Gansstraat heette eeuwen geleden de Tolsteeg, later de Ganssteeg en sinds de negentiende eeuw de Gansstraat. Ook hier zie je dat het ging om een uitvalsweg naar gebieden ten zuid-oosten van de stad. In dit overgangsgebied tussen platteland en stad was ook veel economische activiteit. 

Als de middaggroepen zijn teruggekomen bij De Narwal (en de temperatuur de 30 graden aantikt) kunnen de deelnemers de opgedane kennis toetsen in de Tolsteeg-quiz, gepresenteerd onder de deskundige leiding van Peter. Een leerzame en goed bezochte wijkentour Tolsteeg. Het Oud-Utrecht spandoek kan de auto van Joost weer in. Het biertje lonkt.

Voor wie de wijkentour terug wil zien een korte impressie. Van de start bij Narwal, de rondleidingen, de Tolsteegquiz en een stichtelijke (maar passende) boodschap. De foto's zijn van Joeb Mulder.

1 Start bij Narwal

2 Langs de Vaartse Rijn

3 Richting Twijnstraat

4 Op een historische kaart

5 Richting Twijnstraat1

6 De historische Tolsteegpoort

8 De Westerkade met de Utrechtse Boekenbar

10 Met historische afbeelding

11 Rondleiding richting Gansstraat

13 Langs de route

12 Begraafplaats Soestbergen of Kovelswade

14 Tijdens de quiz