Nieuws

De ontwikkeling van het Utrechtse tolrecht

Dit jaar viert Utrecht dat het 900 jaar geleden stadsrecht heeft gekregen. Op 2 juni 1122 ontvingen de Utrechters echter nog een tweede oorkonde van de Duitse keizer. Deze bevatte de tarieven die kooplieden van elders in Utrecht moesten betalen aan de tollenaar van de bisschop.

Adrianus, de Nederlandse paus

Op eerste kerstdag zendt KRO-NCRV om 19.30 uur Adrianus, de Nederlandse paus uit. Deze documentaire van regisseur Bart Ruijs vertelt het spannende leven van de enige Nederlandse paus ooit, Adrianus VI. Het is dit jaar precies 500 jaar geleden dat hij gekozen werd.

Het verblijf van de Zwitserse wetenschapper Johann Heinrich Lambert in Utrecht

Midden achttiende eeuw woonde en werkte een geniale autodidact, een ‘uomo universale’, acht maanden in Utrecht: de Zwitserse wetenschapper en filosoof Johann Heinrich Lambert. Hij begeleidde twee adellijke jongemannen op hun Grand Tour door Europa.

De Bentvueghels in het Centraal Museum

Vanaf 11 februari 2023 tot en met 4 juni 2023 presenteert het Centraal Museum een tentoonstelling over de Bentvueghels, een berucht kunstgenootschap.

De klank van de stad

De geschiedenis van Utrecht ademt muziek. Ieder jaar verkent Camerata Trajectina een episode uit de muziekgeschiedenis van haar thuisstad. Deze editie duikt het ‘muzikale geheugen van Nederland’ in de Utrechtse liedboekjes uit de 17e eeuw. De uitvoering is op vrijdag 30 december.

Het Vredenburg in de jaren vijftig en zijn aantrekkingskracht voor Jaarbeursgangers

Het Vredenburg was in de jaren vijftig onderwerp van stedenbouwkundige studies en discussies. De Jaarbeurs wilde uitbreiden, de gemeente wilde een aantrekkelijk plein voor Utrechters én Jaarbeursklanten. Ze vroeg architect J.J.P. Oud een plan te maken voor het plein en als supervisor op te treden voor alle nieuwbouwplannen. Een daarvan betrof Hotel-café-restaurant ,,Smits”, bij de opening door burgemeester De Ranitz geroemd als exemplarisch voor de aantrekkingskracht van Utrecht en voor een mooi Vredenburg.
Door Bettina van Santen, architectuurhistoricus gemeente Utrecht en redactielid Tijdschrift Oud-Utrecht, het artikel verscheen eerder in Tijdschrift Oud-Utrecht 2017.

Wandelen over de Utrechtse stadswal met Herman Saftleven

Oud-Utrechtlid Laurens Schoemaker is conservator historische topografie bij het RKD - het Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis. Hij publiceerde in 2022 het boek Wandelen over de Utrechtse stadswal; tekeningen van toen en foto's van nu. Dit jaar neemt hij ons op 13 oktober tijdens het Historisch Café over de historische stadswaltekeningen van Hermans Saftleven mee langs de randen van de zeventiende-eeuwse stad.

Nieuwe website over Utrechts erfgoed

De Gemeente Utrecht lanceert een nieuwe website waarmee inwoners en bezoekers Utrechts erfgoed kunnen ontdekken. In de historische binnenstad, maar ook in de jonge wijken is veel bijzonder erfgoed bewaard. Via de website kunnen inwoners op zoek naar erfgoed in de buurt en meer te weten komen over de geschiedenis van hun stad.

Oscar wint schrijfwedstrijd met ‘De rat in de Domtoren’

Op 2 juni 2022, de dag dat Utrecht 900 jaar bestond, verscheen het kinderboek ‘De Spoken van het Stadhuis, en andere Utrechtse verhalen’. Het startsein van een schrijfwedstrijd voor 1.000 leerlingen groep 6 en 7 van 20 Utrechtse basisscholen. Donderdag 10 november was het slotfeest in Bibliotheek Neude. Met een prijsuitreiking voor het mooiste verhaal. 

'We zijn altijd op zoek naar mensen die een bijdrage kunnen leveren aan het Jaarboek'

Het Jaarboek van Oud-Utrecht heeft het afgelopen jaar drie nieuwe redactieleden gekregen. Een van de nieuwe redactieleden is Marijke Huisman, universitair docent Publieksgeschiedenis, Educatie & Burgerschap aan de Universiteit Utrecht. 'Ik zou graag wat meer aandacht willen zien voor vrouwen en nieuwkomers in het Jaarboek.'

Provinciale Staten van Utrecht willen 650 jaar democratie herdenken

In Provinciale Staten van Utrecht is door nagenoeg alle fracties samen een voorstel ingediend om in 2025 te herdenken dat de Stichtse Landbrief 650 jaar geleden getekend is. Een moment om niet alleen het 650-jarig bestaan van de Staten van Utrecht te vieren, maar ook aandacht te besteden aan hoe democratie vorm krijgt in de veranderende taken en rollen van provincies. De Commissaris van de Koning, Hans Oosters, nam de motie in ontvangst van VVD-Statenlid en initiatiefnemer Arthur Kocken. Voor de gelegenheid was de motie opgesteld in gelijkenis van het oorspronkelijke document.

75 jaar ruiterstandbeeld Willibrord

In 1939 was er een grote Willibrord (658-739) herdenking in Utrecht. 1200 jaar na zijn overlijden. De nationale herdenking ging gepaard met een tentoonstelling over vroeg middeleeuwse kunst en met plannen voor de plaatsing van een standbeeld. Door de Tweede Wereldoorlog werd dat uiteindelijk geplaatst op 7 november 1947, op het Janskerkhof. 

Cultureel erfgoed in het nieuws (22-11)

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

550 jaar Banklok Utrecht

60 kilo weegt de uit 1471 daterende klepel van de Banklok uit de Buurtoren en die is met klokkengieter Laudy mee. Gemeente Utrecht bericht dat het ijzer van de klepel na al die eeuwen te hard is geworden en nu wordt uitgegloeid om het weer zachter te maken.

Zonnefysicus Marcel Minnaert

Een bijzonder mens overleed op 26 oktober 1970, Marcel Minnaert. Hij vluchtte aan het eind van de Eerste Wereldoorlog met zijn moeder vanuit België naar Nederland, promoveerde voor de tweede keer, werd hoogleraar sterrenkunde (1937-1963) en directeur van sterrenwacht Sonnenborgh. Zijn grootste roem zou hij krijgen met zijn studie naar de zon, met de wereldberoemde Utrecht Atlas van het zonnespectrum, en zijn boek ‘The Solar Spectrum’. Bekend is hij ook van zijn driedelige boekenserie ‘De natuurkunde van ’t vrije veld’. Het Minnaertgebouw van Universiteit Utrecht op het Utrecht Science Park draagt zijn naam, het is een onderwijsgebouw voor de faculteiten Bèta- en Geowetenschappen. Hieronder een levensbeschrijving en enkele van de vele anekdotes over wetenschapper en didacticus Prof. dr. Marcel Minnaert.

Oud Amelisweerd: Then, now, and then

Het Centraal Museum strijkt neer in Landhuis Oud Amelisweerd. Deze prachtige, historische buitenplaats vormt vijf jaar lang, van de lente tot en met de herfst, het decor voor een solotentoonstelling van een gerenommeerde Nederlandse hedendaagse kunstenaar. Marijke van Warmerdam is de tweede kunstenaar in deze vijfjarige programmering. Haar werk is te zien van 10 september tot en met 13 november 2022.

Utrecht in de Koude Oorlog, themanummer Tijdschrift Oud-Utrecht

Het is Koude Oorlog weekend op 22 en 23 oktober, er zijn veel locaties open, zoals de commandobunker Lunet 1 en Park Vliegbasis Soesterberg. Historische Vereniging Oud-Utrecht maakte al eens een themanummer over Utrecht in de Koude Oorlog, met daarin een paar heel speciale artikelen die hieronder zijn te vinden. 

Symposium 350 jaar Rampjaar 1672 en de Domkerk

Stichting Vrienden van de Domkerk, Werkgroep ‘Rampjaar 1672 en de Domkerk’, en Educatieve Dienst Domkerk nodigen je van harte uit voor het symposium ter herdenking van 350 jaar Rampjaar 1672 en de Domkerk. De bijeenkomst sluit aan op de gelijknamige tentoonstelling die in de Domkerk te zien is van 13 augustus tot en met 30 oktober 2022.

Nationale Commandobunker BB op Lunet 1

Tijdens het eerste Koude Oorlog Weekend van 22 en 23 oktober a.s. is de Nationale Commandobunker voor de BB (Bescherming Bevolking) op Lunet 1 in Utrecht geopend voor publiek. De Nationale Commandobunker voor de BB, in 1955 gevestigd in de linker flankazemat van Lunet 1 in Utrecht, speelde in de Koude Oorlog een bijzondere rol.

Het Oranjepark in Wijk C

In de achtste bijdrage van Michiel Plomp over groen erfgoed in Utrecht bezoeken we het Oranjepark in Wijk C. Dat was bijna zestig jaar lang, van 1883 tot 1939, de groene long van Wijk C, waar kinderen veilig buitenspeelden en de lotsverbondenheid van de overwegend minder bedeelde bevolking van de wijk nieuwe uitingsvormen vond. Het park was niet groot, maar wel het enige openbare park ín de binnenstad, met bovendien een van de eerste kinderspeelplaatsen in ons land. Ook werd in dit park, onder de bezielende leiding van de vereniging ‘Het Oranjepark’, de eerste ‘Prinsessedag’ georganiseerd, die later als Koninginne- en nu Koningsdag landelijk ingevoerd zou worden. Helaas viel het park in 1939 ten prooi aan stadsvernieuwing.