Nieuws

Afscheidscollege Leen Dorsman

Ons symposium Erfgoedparticipatie: Erfgoedt Verbindt op 14 oktober werd geleid door Leen Dorsman. Wie is hij? Als kennismaking hieronder het verslag van zijn afscheid als hoogleraar Universiteitsgeschiedenis op 17 februari, waarmee een einde kwam aan zijn decennialange inzet voor het departement Geschiedenis en Kunstgeschiedenis van de Universiteit Utrecht. 

Historische winkelpuien Twijnstraat

Onlangs verscheen de SteenGoed-editie 'Historische winkelpuien Twijnstraat - puien, ondernemers erachter en hun overig nagelaten erfgoed’ van Ton Hooft. Het gaat om zo'n 20 nog oorspronkelijke of zo goed als oorspronkelijke winkelpuien uit de periode 1850-1909. Naast vooral 'beschrijvingen' van de puien met veel afbeeldingen gaat het ook over de ondernemer/winkeliers die er, figuurlijk en letterlijk, achter zaten en het brengt diverse nieuwtjes. In zijn inleiding beschrijft Ton Hooft wat hij ons biedt.

Cultureel erfgoed in het nieuws (23-02)

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

100 jaar geleden: Utrecht was DADA!

Oud-Utrecht dateert van 1923, hetzelfde jaar waarin er een onvergetelijke avond in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen plaatsvond. De tussen gotiek en neoclassicisme ingedommelde burgerij van Utrecht kreeg op 29 januari 1923 hoog avant-gardistisch bezoek: Dada! Het zou de meest legendarische slag van de hele Nederlandse Dada-veldtocht worden. De avond liep volledig uit de hand, het publiek misdroeg zich, er was schandaal, de hoofdrolspelers publiceerden achteraf tegenstrijdige verhalen.
Hieronder een artikel van kunsthistoricus Mark van Gend uit Tijdschrift Oud-Utrecht 2011. Het zou tot een heropvoering van de Dada soirée komen in 2013 bij het 90-jarig bestaan van Oud-Utrecht; een verslag daarvan en het boek Dada Utrecht van Niels Bokhove en Mark van Gend zijn hieronder te vinden.

Een koninklijke voorhof?

Het plein voor de ingang van de Universiteitsbibliotheek aan de Wittevrouwenstraat was ooit de voorhof van het paleis van Lodewijk Napoleon, de eerste koning van Nederland. Op deze basse-cour stond de paleiswacht en op gezette tijden klonk er een militaire kapel en exerceerden er legeronderdelen. In de loop van de 19de eeuw maakte de geplaveide voorhof echter plaats voor een fraaie tuin met bomen, waar Utrechters bijna 135 jaar lang van hebben kunnen genieten. Dit is de tiende bijdrage van Michiel Plomp over groen erfgoed in Utrecht.

De Utrechtse edelsmeden Adam en Paulus van Vianen

De twee beroemdste zilversmeden uit de Nederlandse geschiedenis zijn Adam (1569-1627) en Paulus (1570-1613) van Vianen. Ze zijn beiden in Utrecht geboren en bij Utrechtse zilversmeden in de leer geweest. Hun vakmanschap was onovertroffen en ze waren heel innovatief met de ontwikkeling van de kwabstijl. Adam bleef zijn hele leven in deze stad wonen en werken. Paulus vertrok rond 1590 naar Frankrijk, reisde door naar Duitsland en vestigde zich in Praag waar hij door keizer Rudolf II als hofedelsmid in dienst genomen werd. Zij, maar ook andere leden van de familie zoals Ernst, Christiaen en Martinus van Vianen, behoorden tot de zeer kleine groep edelsmeden die als beeldende kunstenaars werden gewaardeerd en gehonoreerd. 

Cultureel erfgoed in het nieuws (23-01)

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

Tuinfoto’s van een 19de-eeuwse hoofdonderwijzer

De fotografie was in opmars in het midden van de 19de eeuw. Door technische en chemische verbeteringen daalden de kosten waardoor de populariteit van het medium groeide. Een foto maken was wel een omslachtig procedé en daardoor sterk aan huis gebonden. Binnenopnames waren echter lastig te maken vanwege gebrek aan licht. Vandaar dat veel vroege foto’s situaties laten zien rond het huis of in de tuin. In de negende bijdrage van Michiel Plomp over groen erfgoed in Utrecht bekijken we het oeuvre van de amateurfotograaf Jordaan Everhard van Rheden (1822-1890). Hij legde zijn familie en huisgenoten steeds in de achtertuin van zijn huis op de gevoelige plaats vast, aanvankelijk in Utrecht, en na 1870 in Wijk bij Duurstede.

'Ik wilde me wel meer bezig houden met de geschiedenis van de stad'

Het Jaarboek van Oud-Utrecht heeft het afgelopen jaar drie nieuwe redactieleden gekregen. Een van de nieuwe redactieleden is Lieke Wijnia, conservator bij Museum Catharijneconvent en docent aan het University College Utrecht. 'Het leek me erg leuk om met een groep redactieleden bezig te zijn met de geschiedenis van Utrecht.'

De mooiste kerststal van Nederland

Vorig jaar verwierf Museum Catharijneconvent een gigantische, wonderschone achttiende-eeuwse kerststal afkomstig uit het Italiaanse Napels. Na maanden bouwen en restaureren is het nu zover: de onthulling van de mooiste kerststal van Nederland. Iedereen kan tussen 18 december en 8 januari gratis binnenlopen om te genieten van honderden eeuwenoude, handgemaakte kerststalfiguren die samen een betoverende stad in miniatuur vormen. En dat alles in Utrechtse sferen: de kribbe staat onder de Domtoren en de beroemde Utrechtse grachten fungeren als decor. Kunst van grote klasse!

Presentatie Jaarboek 2022

Het eerste exemplaar van Jaarboek Oud-Utrecht 2022 is zondagmiddag door hoofdredacteur Wilbert Smulders uitgereikt aan Iris Vos van Utrecht 900.

Tentoonstelling Castellum Fectio, vanaf 1 juni 2023

Vanaf 1 juni 2023 tot en met 31 oktober 2024 presenteert het Rijksmuseum van Oudheden een tentoonstelling Vondsten uit Fort Vechten, met 100 objecten over het Romeinse Castellum Fectio. Daarin aandacht voor de oudste opgravingen én meer recente vondsten. Hieronder meer over Castellum Fectio, de opgravingsgeschiedenis en de vondsten.

Utrechtse Regenboogcanon gelanceerd

Op 9 december, Paarse Vrijdag, lanceerde Queer U Stories (QUS) de nieuwe Utrechtse Regenboogcanon (www.queerustories.nl). De canon toont pieken en dalen uit de historie van de Utrechtse queergemeenschap; van 18de eeuwse sodomietenvervolging tot de Utrecht Pride. De canon vertelt verhalen die tot nu toe vaak verdoezeld werden en is daarmee een bron van kennis, inspiratie en identificatie voor de Utrechtse queergemeenschap. 

'Een artikel moet geen omgevallen kaartenbak zijn'

 Het Jaarboek van Oud-Utrecht heeft het afgelopen jaar drie nieuwe redactieleden gekregen. Een van de nieuwe redactieleden is Floortje Tuinstra van Het Utrechts Archief. Tuinstra vindt artikelen leuk die over een bepaalde plek of locatie in Utrecht gaan. 'Dat je er langs loopt en dan bedenkt dat je er een artikel over hebt gelezen in het Jaarboek.'

Geschiedenis Spoorwegmuseum

Het Spoorwegmuseum begon op de Moreelselaan, in 1928. Sinds 1951 is het gevestigd in het Maliebaanstation. Het is nu de best bezochte attractie van de stad Utrecht.

Cultureel erfgoed in het nieuws (22-12)

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

De ontwikkeling van het Utrechtse tolrecht

Dit jaar viert Utrecht dat het 900 jaar geleden stadsrecht heeft gekregen. Op 2 juni 1122 ontvingen de Utrechters echter nog een tweede oorkonde van de Duitse keizer. Deze bevatte de tarieven die kooplieden van elders in Utrecht moesten betalen aan de tollenaar van de bisschop.

Adrianus, de Nederlandse paus

Op eerste kerstdag zendt KRO-NCRV om 19.30 uur Adrianus, de Nederlandse paus uit. Deze documentaire van regisseur Bart Ruijs vertelt het spannende leven van de enige Nederlandse paus ooit, Adrianus VI. Het is dit jaar precies 500 jaar geleden dat hij gekozen werd.

Het verblijf van de Zwitserse wetenschapper Johann Heinrich Lambert in Utrecht

Midden achttiende eeuw woonde en werkte een geniale autodidact, een ‘uomo universale’, acht maanden in Utrecht: de Zwitserse wetenschapper en filosoof Johann Heinrich Lambert. Hij begeleidde twee adellijke jongemannen op hun Grand Tour door Europa.