Tijdschrift april 2020

Een overzicht van de inhoud van het aprilnummer van het Tijdschrift Oud-Utrecht. Bestellen kan ik de webwinkel.

 

01 rhijnauwen

NSB-kamp Rhijnauwen (1945-1948)

Jim Terlingen is journalist en heeft een bijzondere interesse voor de Tweede Wereldoorlog in Utrecht.

Het is dit jaar 75 jaar geleden dat Nederland werd bevrijd. Voor NSB'ers en anderen die in de oorlog de kant van de bezetter kozen, was 1945 het begin van een interneringsperiode. Speciaal voor de mannen onder hen werd net buiten Utrecht een kamp gebouwd. Over Kamp Rhijnauwen was tot nu toe zeer weinig bekend. Het ging er nogal chaotisch aan toe, zo blijkt.

 

02 alba

Eeuwige vriendschap Zes plus één Utrechtse alba amicorum

Kees Smit werkt als vrijwilliger bij Het Utrechts Archief en de Universiteitsbibliotheek Utrecht aan de ontsluiting van de handschriften van Buchelius, die ook twee alba heeft nagelaten.

Sinds kort zijn de oudste alba amicorum die in Utrecht bewaard worden, gedigitaliseerd en online te bekijken. Het zijn zeven vriendenboeken van rond 1600 uit Het Utrechts Archief en de Universiteitsbibliotheek. Zes van deze alba werden door studenten meegenomen op hun reizen van de ene universiteit naar de andere. Het zevende album was van een adellijke dame, Anna van Boetzelaer. Als vrouwenalbum vormt het een categorie apart.

Bekijk hier de directe links naar de gedigitaliseerde alba.

 

03 gerucht

Het geheim van het Gerucht (2)

Felix Visser is stiefzoon van Joop Moesman, die 13 jaar lang gehuwd was met zijn moeder, de kunstenares Erika Visser. Hij is voorzitter van Stichting Muzum, organisator van MoesMánia2020.

De vraag die menig kunsthistoricus bezighield — is Het gerucht van Joop Moesman nu magisch realisme of surrealisme? — werd door de kunstenaar zelf korzelig afgedaan met de strijkstoksmoes: het was gewoon een juffrouw op zoek naar een strijkstok. En waarom dit intrigerende werk anders plaatsen dan André Breton had gedaan met het verheffen van Moesman tot ‘de enige surrealist van de Lage Landen’? Toch valt over deze kwestie nog wel iets nieuws te zeggen.

 

04 moesman

Moesman(nen) bij het Spoor

Arjan den Boer is publicist over onder andere spoorweggeschiedenis en eindredacteur van dit blad.

De surrealistische schilder Joop Moesman (1909-1988) werkte van 1925 tot 1968 bij de Nederlandse Spoorwegen om in zijn onderhoud te voorzien. Hij liet zich meermaals geringschattend uit over zijn werk als tekenaar-lithograaf bij 'het Spoor'. Toch heeft hij een aantal interessante dingen gedaan voor de NS. Joop was overigens niet de enige Moesman bij de spoorwegen; zijn neef Frans bekleedde er dezelfde functie op een andere afdeling.

 

05 uithoflijn

Uithoflijn werd Uitstellijn 50 jaar plannen voor een sneltram

Frieda van der Heijden is musicoloog en mediëvist en auteur van de 'Hotspot-monitor gemeente Utrecht 2013-2017'.

De Uithoflijn is niet alleen een van de duurste tramlijnen ter wereld geworden, maar heeft ook een aanloop gekend van een halve eeuw. Al vanaf het ontstaan van het universiteitscomplex aan de rand van de stad was er een tekort aan openbaar vervoer. Later stond buslijn 12 bekend als de 'sardientjesbus'. Waarom heeft de sneltram dan toch zo lang op zich laten wachten?