Nieuws

Recept voor pestwater

Sinds de uitbraak van Corona in 2019 en in Nederland in 2020, lijkt het virus steeds weer in een andere variant op te duiken. Hoewel de virologen en de onderzoekers heel goed weten hoe de ziekte zich manifesteert en er bliksemsnel een vaccinatie werd ontdekt, lijkt het met de maatregelen in ons land niet altijd soepel te lopen. Hoe ging dat vroeger eigenlijk?

‘Bouw zelf een kerststal’

In de jaren na de oorlog werden in Utrecht allerlei advents- en kerstevenementen georganiseerd. Van een intieme viering bij de burgemeester thuis tot de Volkskerstzang in de Margriethal. Op het Vredenburg stond een levensgrote kerststal van Het Portaal vlak bij een pot van het Leger des Heils. De kerken zaten vol, en ook thuis was het feest. Lees hier een artikel uit 2018 van Ton van Schaik, historicus, publicist en oud-redacteur van Tijdschrift Oud-Utrecht.

Dompleingids

Er is een geïllustreerde gids (Nederlands - Engels) verschenen over het Domplein, bedoeld voor toeristen en historisch geïnteresseerden. Centraal hierin staat een wandeling over en rond het Domplein langs diverse items, zoals het beeld Jan van Nassau, de markering van het Romeinse castellum, bouwdetails Domkerk en plattegronden - in het plaveisel aangegeven - van vroegere kerken etc. Deze genummerde wandelroute staat aangegeven op een uitvouwbare kaart.   

Hoe de Sint-Catharina garnizoenskerk werd 

Het Jaarboek Oud-Utrecht 2021 besluit met een bijdrage van cultuurhistoricus Thomas von der Dunk. Hij beschrijft een vergeten episode in de geschiedenis van de Utrechtse Sint-Catharinakerk. 

Extra lezing over de Napolitaanse kerststal

De lezing over de Napolitaanse kerststal op 17 december is volgeboekt, er hebben zich 300 deelnemers gemeld. Daarom komt er een extra lezing op 23 december om 16:00 uur.

De Vollekstaol van de stad Uterech

Op vrijdag 10 december 2021 verschijnt de 6de herziene druk van het woordenboek ‘De Vollekstaol van de stad Uterech’. Het boek is samengesteld door de in 2011 overleden Bernard Martens van Vliet. De 5de druk verscheen in 2008. Anja van Putten, weduwe van Bernard Martens van Vliet, ontving het eerste exemplaar van de handzame 6e druk in café Willem Slok uit handen van Oud-Utrecht voorzitter Dick de Jong. Koos Marsman en René van Maarsseveen namen het initiatief tot de 6de druk. Hieronder de toespraak van Koos Marsman op Bingo FM. 

De Korte Nieuwstraat

In 1655 schilderde de Utrechtse Folpert van Ouwenallen een gezicht in de Korte Nieuwstraat met op de achtergrond de Dom. De Korte Nieuwstraat kwam tot stand als een verbindingsweg tussen het Domplein en de Lange Nieuwstraat, die vóór dat jaar gewoon Nieuwstraat heette.

Stoutenburg

In het Jaarboek 2021 dat op 28 november is gepresenteerd heeft Ton Reichgelt een bijdrage geschreven, getiteld Stoutenburg. Groei van een boerengemeenschap tot omstreeks 1830: de ontwikkeling tot 45 boerderijen. Wilbert Smulders heeft Reichgelts suggestie ter harte genomen, op Amersfoort CS een fiets gehuurd en het gebied doorkruist. Hij is zo nu en dan afgestapt om aan de hand van enkele van de zeer gedetailleerde kaartjes die Reichgelt presenteert, na te gaan wat er in de huidige staat van het gebied nog te zien is van zijn geschiedenis. Dat was even een hoop gepuzzel, maar gaf wel extra voldoening aan het verblijf in dit mooie domein van het Utrechts Landschap. 

Presentatie Jaarboek Oud-Utrecht 2021

Zondagmiddag 28 november is het Jaarboek Oud-Utrecht 2021 met een livestream gepresenteerd. Leden en auteurs volgden de presentatie via Zoom. 

Artikel Houtplein en documentaire De Onmaatschappelijken

In het decembernummer van Tijdschrift Oud-Utrecht verschijnt een artikel van Jasper Bongers en Duco Heijs over het Houtplein. Onder toezicht van een opzichtersechtpaar werd daar rust, reinheid en regelmaat bijgebracht aan ‘onmaatschappelijken’. Het artikel gaat vooral over het einde daarvan in de jaren 70, waarbij het Aktiecomité Pijlsweerd een belangrijke rol speelde. Er verscheen onlangs ook een documentaire over de 'woonscholen', die online is terug te zien.

Cultureel erfgoed in het nieuws (21-12)

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

Literatuur van en over multicultureel Utrecht

Utrechter Erik van den Bergh heeft twee literatuurlijsten samengesteld over vluchtelingen en migranten in Utrecht. Deze overzichten kunnen onderzoekers en andere geïnteresseerden van nut zijn. Naast historische en sociologische publicaties op de eerste lijst, bevat de andere literatuur door migranten zelf. Hieronder geeft Van den Bergh een toelichting (zie ook dit interview). De twee lijsten staan onderaan als PDF.

De Utrechtse humorist Jan van Laar

Jan van Laar (1872-1949) is een van de vele vergeten artiesten die ooit stad en land afreisden met komische voordrachten en liedjes. Om het vak te leren verruilde hij zijn geboortestad Utrecht voor artiestenmekka Amsterdam. Daar zou hij verreweg het grootste deel van zijn werkzame leven wonen. Zijn claim to fame als liedjesschrijver is de evergreen ‘Daar bij die molen’. In 1935 had Willy Derby er een hit mee die blijvende effecten had. 

Lage Vuursche

Pannenkoekenparadijs, groen en cultureel erfgoed: een klein dorp in gemeente Baarn, met de uitgestrekte Vuursche bossen, kasteel Drakensteyn en de beroemde kei. Restaurant De Lage Vuursche bestaat al sinds 1865 met nu de vijfde generatie van familie Van Oosterom.

Jacob van Eyck, In Fluyt en Klokken-spel een aller eeuwen wonder

De muzikale Utrechtse toppers van nu zijn Kensington, Kyteman, Janine Jansen en Malgosia Fiebig. De Utrechtse Jacob van Eyck was in zijn tijd de topper en wordt nog steeds gespeeld, hij was beiaardier, klokkendeskundige, blokfluitist en componist. Blind en klein van stuk, maar boven alles een muzikaal multi-talent. Zonder hem zouden de klokken van veel Utrechtse kerken nooit geklonken hebben zoals ze nu klinken. Hier volgt een portret door musicoloog Thiemo Wind uit het Tijdschrift Oud-Utrecht 2007.

De Tempelberg van dominee Schouten

Sinds juni staat in Museum Catharijneconvent een negentiende-eeuws model van De Tempelberg/Haram al-Sharif. Het is gerestaureerd en terug van weggeweest. De maquette was vanaf 1879 een van de bezienswaardigheden in het huis van dominee Leendert Schouten (1828-1905) in Utrecht. De Tempelberg als heilige plaats voor joden, christenen en moslims dient nu als gespreksstarter voor scholieren uit het basisonderwijs. Het maakt duidelijk hoe nauw joden, christenen en moslims met elkaar zijn verbonden.

Fontein in de Pandhof met kanunnik Wstinc

Universiteit Utrecht restaureert de Pandhof. En hee, de fontein met de schrijvende kanunnik is weg uit de Pandhof! Waar komen het beeld en de bronzen fontein eigenlijk vandaan? Het was een cadeau van stad Utrecht aan de Universiteit bij de viering van haar 100-jarig herstel. De fontein is ontworpen door een beroemdheid van toen, kunstenaar Jan Hendrik Brom.

Straatnamen in Utrecht

Hanengeschrei, Massegast, Lange Nieuwstraat, Hekelsteeg, Langerakbaan, Hardebollenstraat, Othellodreef, er zijn veel bijzondere en verschillende straatnamen in Utrecht. Welk verhaal zit erachter? Wie bedenkt ze? Hoe werkt het eigenlijk met nieuwe straatnamen? Voor kinderen en hun ouders werd er dit jaar een aflevering van Het Klokhuis aan gewijd met Wilbert Smulders, voorzitter van de commissie straatnaamgeving.

Cultureel erfgoed in het nieuws (21-11)

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.