Nieuws

Kerken Kijken Utrecht: 900 jaar Nicolaïkerk

De stad Utrecht heeft veel cultureel erfgoed. De Nicolaïkerk, ook vaak Klaaskerk genoemd, is een van de twaalf binnenstadskerken die zijn opengesteld voor Kerken Kijken Utrecht, van 2 juni tot en met 11 november 2022. In de Nicolaïkerk is tot en met 11 november een fototentoonstelling over 900 jaar Nicolaïkerk-een baken in de stad. 

Cultureel erfgoed in het nieuws (22-07) 

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie. 

Upstairs,downstairs in de Stationsstraat, 1908

In zijn vijfde bijdrage over groen erfgoed in Utrecht schrijft Michiel Plomp over de tuin van de familie Van Beresteyn aan de Utrechtse Stationsstraat nummer 6. De foto van de familie aan de achterkant van hun huis is exceptioneel, omdat er maar heel weinig oude foto’s bestaan waarop zowel tuinen als mensen zijn te zien. De foto zal gemaakt zijn als een portret van de familie met het personeel en niet zozeer als weergave van de tuin, maar dat doet er even niet toe. We zien er een stuk van en juist de combinatie van ‘binnen en buiten’, van cultuur en natuur, maakt deze afbeelding zo fascinerend.

Van Ghent en het Rampjaar in de Domkerk

Op dinsdag 7 juni werd Rampjaar 1672 herdacht en overdacht. Centraal stond Willem Joseph Baron van Ghent, de vice-admiraal en domkannunik die precies 350 jaar geleden stierf tijdens de Slag bij Solebay. Niet toevallig vond de bijeenkomst plaats in de Domkerk, waar het graf van Van Ghent te vinden is.

Middeleeuws handelshuis aan de Steenweg

Onderstaande tekst is afkomstig uit de rubriek 'De Vondst' in het themanummer '50 jaar zorg voor Utrechts erfgoed' van Tijdschrift Oud-Utrecht en voorzien van extra plattegronden en doorsnedes (onderaan de tekst).

Presentatie themanummer 50 jaar Erfgoedzorg

Het dubbeldikke themanummer van Tijdschrift Oud-Utrecht is op woensdagmiddag 8 juni gepresenteerd in het Stadhuis. Het gaat over '50 jaar zorg voor Utrechts erfgoed': een halve eeuw archeologie, bouwhistorie en monumentenzorg bij de gemeente Utrecht. Deze periode begon in 1972 met de aanstelling van Tarq Hoekstra als stadsarcheoloog, al snel gevolg door de eerste bouwhistoricus. Samen met monumentenzorg vormen deze disciplines tegenwoordig de afdeling Erfgoed.

Het hoekje van de Zeeheldenbuurt

Achter iedere voordeur zit een verhaal. Dat wordt duidelijk uit het voorbeeldige boek over het buurtje in Utrecht-Oost, bestaande uit de zes straten van de Zeeheldenbuurt ten oosten van de spoorlijn die de Biltstraat kruist. In tijdschrift Oud-Utrecht van oktober 2012 stond een korte bespreking van dit boek. Dat is inmiddels alweer tien jaar geleden. Reden om hier opnieuw aandacht te vragen voor Buurt van zeehelden, stille helden en andere mensen in Utrecht-Oost.

Cultureel erfgoed in het nieuws (22-06) 

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.

Zegel

Oorkonden, zegels en plieken

Een oorkonde, handvest of charter is een perkamenten blad waarop informatie staat geschreven. Meestal gaat het over afspraken, toezeggingen, nieuwe wetten of een verkoop van een stuk grond of een huis: de akte. Om aan te geven dat iedereen het met de afspraak en met de inhoud eens was, werd het document bezegeld. Het zegel was het waarmerk van echtheid en werd aan een strook vastgemaakt en onderaan vastgehecht aan het document.

Clare Lennart in 'Utrecht. Stad en Provincie'

‘Het is zeer wel mogelijk dat je Utrecht pas werkelijk kent, als je er verdwaald bent geweest.’ Dat schreef Clare Lennart in 1962 in haar overzichtswerk Utrecht. Stad en provincie. Dit informatieve boek over Utrecht staat 60 jaar later nog steeds bij veel Utrechters in de kast. Aan de hand van de prachtige foto’s van Wim Steffen en de teksten van Clare Lennart krijg je een uniek tijdsbeeld van de jaren zestig, toen Utrecht nog een provinciestad was waarin je kon verdwalen.

De verdwenen oud-katholieke hoveniers van Utrecht

 

Eeuwenlang leverden hoveniers in de omgeving van de stad groenten aan de Utrechtse samenleving. Hun groentetuinen bevonden zich tot aan het begin van de 20e eeuw direct buiten de stadsgracht. De kleine akkertjes werden vanwege hun ligging bij het eigen huis ‘de hof’ genoemd, vandaar het begrip 'hovenier'. Inmiddels zijn de meeste oud-katholieke hoveniers verdwenen. Coen van Kasteel beschreef ruim tien jaar geleden hun geschiedenis in Hoveniers, humor en heiligheid. Inmiddels zijn de meeste oud-katholieke hoveniers verdwenen. Mario Gibbels sprak de auteur.

Een standbeeld en stadsopera voor Trijn van Leemput

Op 25 mei is er een Oud-Utrecht lezing in het Bartholomeus Gasthuis over Trijn van Leemput. Otto Nelemans schetst dan de achtergronden bij stadsopera Trijn, die wordt uitgevoerd in TivoliVredenburg op 12, 18 en 19 juni 2022. Met deze opera is Trijn terug op de plek waar ze in 1577 het toenmalige Vredenburg-kasteel bestormde. De stadsopera Trijn sluit aan bij de festiviteiten van Utrecht 900, de viering van 900 jaar stadsrechten van Utrecht. Om in te lezen hier alvast een artikel van J.G. Riphaagen uit Jaarboek Oud-Utrecht 1977.

Het wonder van Sint-Maarten – de gelukkige stad

In de zomer van 2022, als de stad Utrecht haar 900-jarig bestaan viert, viert de Universiteit Utrecht het zomerfeest van stadspatroon Sint-Maarten. Op 3 en 4 juli 2022 is er een festival, een cadeau van de Universiteit Utrecht voor de jarige stad. Van 10 juni tot en met 11 augustus in de Domkerk de tentoonstelling ‘De gelukkige stad’ te zien.

Utrechtse Sleuteldragers in rampjaar 1672

In het Jaarboekje Oud-Utrecht (1944, p.109-121) verscheen onderstaand artikel van G.A. Evers over de Utrechtse sleuteldragers in het rampjaar 1672. Het gaat over de sleutels van de stad die het onverdedigde Utrecht in 1672 moest overhandigen aan de Fransen, maar ook de pamflettenstrijd na het vertrek van de Fransen. De titel ‘Utrechtse sleuteldragers’ bleek ‘framing’ van de Hollanders. In Utrecht waren ze daarmee niet akkoord. Ze gaven lik op stuk met pamfletten: ‘Utrechtsche peperkoek op het smadig grollen der malle Hollanders, omtrent het gedroomde sleuteldragen van die van Utrecht’.

Universiteitsmuseum Utrecht

Na een lange verbouwing wordt het Universiteitsmuseum Utrecht in 2022 bouwkundig opgeleverd, het gaat na herinrichting in de zomer van 2023 open voor bezoek. Het museum presenteert zichzelf als hét onderzoeksmuseum van Nederland, waar je wetenschappelijk onderwijs en onderzoek in verleden en heden kunt ontdekken. In 1938 opende het als Universiteitsmuseum Utrecht. Het museumgebouw was een cadeau van de stad bij het lustrum van 300 jaar universiteit in 1936. 
Hieronder volgt een artikel van historicus Armand Heijnen over de aanloop naar het Universiteitsmuseum, het verscheen eerder in Tijdschrift Oud-Utrecht 2019.

Gouden eresabel voor generaal Eisenhower, als dank voor de bevrijding van Nederland

Koningin Wilhelmina had een bijzonder gouden geschenk voor generaal Eisenhower, de opperbevelhebber van de geallieerde strijdkrachten in Europa. Als dank voor de bevrijding van Nederland. Het geschenk had een echt Utrechts tintje, want het was ontworpen en gemaakt met het vakmanschap van Brom’s edelsmederij in Utrecht.

Bedreigd boekenbezit

In een eerder verhaal heeft A. Brom verteld, dat het Utrechts psalterium bijna door de bezetter was geroofd. Het is diezelfde Wehrmacht geweest, die in de jaren 1940-1945 voor de Universiteitsbibliotheek, zij het op andere wijze, storend en belemmerend heeft gewerkt en grote schade heeft aangericht. Hier weer een verhaal uit de Universiteitsbibliotheek in de Tweede Wereldoorlog door A. Brom.

Documentaire over Truus van Lier

Zij bleef niet aan de kant staan is een documentaire over Truus van Lier. Op 3 september 1943 schoot deze jonge Utrechtse verzetsstrijder, de NSB hoofdcommissaris G.J. Kerlen dood. Op UStad is nu een aantal keren een documentaire te zien, gemaakt door Edith Wegman.

4 mei dodenherdenking Utrecht

Het Utrechts Nieuwsblad van 4 mei 1949 berichtte over de onthulling van het verzetsmonument op het Domplein. Na een herdenkingsdienst in de Domkerk gingen op de orgeltonen van het Wilhelmus de deuren open. Mensen verspreidden zich over verschillende vakken op het plein. De erewacht nam zijn plaats in, het was stil, en vijf voor vier klonk gezang van het koor ‘Euterpe’. Om vier uur klonken de klokken van de Domtoren, waarna motorengeronk de aankomst van Z.K.H. prins Bernhard aankondigden. De heer Boellaard sprak namens het Comité tot oprichting van een monument voor de Gevallenen in het Verzet en nodigde prins Bernhard uit om het monument te onthullen. Na de onthulling en overdracht van het monument aan het gemeentebestuur sprak burgemeester De Ranitz. Hij kondigde aan dat er vanaf die avond elk jaar op 4 mei een herdenking zou zijn op het Domplein.

De Stem des Volks Utrecht

De Stem des Volks Utrecht was één van de vele arbeiderszangverenigingen die begin vorige eeuw werden opgericht. Ruim 100 jaar later is het koor nog steeds trots op de socialistische roots. Het koor zingt nu naast strijdliederen ook wereldmuziek en klassiek en religieus repertoire. RTV Utrecht maakte een documentaire over de geschiedenis van het koor.