Nieuws

Gouden eresabel voor generaal Eisenhower, als dank voor de bevrijding van Nederland

Koningin Wilhelmina had een bijzonder gouden geschenk voor generaal Eisenhower, de opperbevelhebber van de geallieerde strijdkrachten in Europa. Als dank voor de bevrijding van Nederland. Het geschenk had een echt Utrechts tintje, want het was ontworpen en gemaakt met het vakmanschap van Brom’s edelsmederij in Utrecht.

Bedreigd boekenbezit

In een eerder verhaal heeft A. Brom verteld, dat het Utrechts psalterium bijna door de bezetter was geroofd. Het is diezelfde Wehrmacht geweest, die in de jaren 1940-1945 voor de Universiteitsbibliotheek, zij het op andere wijze, storend en belemmerend heeft gewerkt en grote schade heeft aangericht. Hier weer een verhaal uit de Universiteitsbibliotheek in de Tweede Wereldoorlog door A. Brom.

Documentaire over Truus van Lier

Zij bleef niet aan de kant staan is een documentaire over Truus van Lier. Op 3 september 1943 schoot deze jonge Utrechtse verzetsstrijder, de NSB hoofdcommissaris G.J. Kerlen dood. Op UStad is nu een aantal keren een documentaire te zien, gemaakt door Edith Wegman.

4 mei dodenherdenking Utrecht

Het Utrechts Nieuwsblad van 4 mei 1949 berichtte over de onthulling van het verzetsmonument op het Domplein. Na een herdenkingsdienst in de Domkerk gingen op de orgeltonen van het Wilhelmus de deuren open. Mensen verspreidden zich over verschillende vakken op het plein. De erewacht nam zijn plaats in, het was stil, en vijf voor vier klonk gezang van het koor ‘Euterpe’. Om vier uur klonken de klokken van de Domtoren, waarna motorengeronk de aankomst van Z.K.H. prins Bernhard aankondigden. De heer Boellaard sprak namens het Comité tot oprichting van een monument voor de Gevallenen in het Verzet en nodigde prins Bernhard uit om het monument te onthullen. Na de onthulling en overdracht van het monument aan het gemeentebestuur sprak burgemeester De Ranitz. Hij kondigde aan dat er vanaf die avond elk jaar op 4 mei een herdenking zou zijn op het Domplein.

De Stem des Volks Utrecht

De Stem des Volks Utrecht was één van de vele arbeiderszangverenigingen die begin vorige eeuw werden opgericht. Ruim 100 jaar later is het koor nog steeds trots op de socialistische roots. Het koor zingt nu naast strijdliederen ook wereldmuziek en klassiek en religieus repertoire. RTV Utrecht maakte een documentaire over de geschiedenis van het koor. 

Stadskraan Utrecht herrijst

Aan de Oudegracht ter hoogte van de huidige Winkel van Sinkel stond vanaf 1402 tot 1839 een stadskraan, waarmee goederen van de schepen op de werf of naar de straat werden getakeld. Op de Museumwerf Vreeswijk verrijst stukje bij beetje een reconstructie van de middeleeuwse stadskraan van Utrecht. Op 21 mei 2022 wordt hij in gebruik genomen aan de Weerdsingel, naast de Monicabrug.
Er is drie jaar aan gewerkt door de Stichting Stadskraan, met leerlingen van de Ambachtsschool Vreeswijk die worden opgeleid tot vakkracht hout- en metaalbewerking. Binnenin het bouwwerk komt een mechanisme voor de bediening van de kraan. Met tredraderen, waar mensen in lopen, wordt de hijskraan aangedreven. Al met al bereikt de stadskraan straks een hoogte van ongeveer 13,5 meter en een gewicht van 13.000 kilo.

Hieronder een artikel over de geschiedenis van de stadskranen, door Kees Smit, oud-medewerker Het Utrechts Archief, in Tijdschrift Oud-Utrecht 2002.

Cultureel erfgoed in het nieuws (22-05) 

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie. 

Water! Vriend of vijand?

In samenwerking met het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden organiseert Het Utrechts Archief een tentoonstelling over waterbeheer in Utrecht. Dit bestaat, net als de stad, 900 jaar en dat had met elkaar te maken. De tentoonstelling is te zien bij Het Utrechts Archief, locatie Hamburgerstraat 28 en duurt tot en met 11 november 2022. Hieronder volgt een bespreking.

1122. Een Utrechtse familiekroniek.

Oud-Utrecht is partner bij de ontwikkeling van een stripboek Utrecht 900 door stripcollectief De Inktpot. Het stripboek verschijnt op de verjaardag van de stad op 2 juni 2022 en is dan te koop in de webwinkel van Oud-Utrecht. De prijs voor leden Oud-Utrecht is 900 Eurocenten, voor niet-leden 11,22 Euro.

Een speelhuisje aan de Drift

In zijn vierde bijdrage over groen erfgoed in Utrecht schrijft Michiel Plomp over een speelhuisje aan de Drift, dat hoorde bij Drift 8. Tuinhuisjes en theekoepels waren bijzonder populair in Nederland in de achttiende en negentiende eeuw. De schrijver Potgieter meldt in 1838 dat ze ‘er in Holland bij honderden’ waren. Deze kleine plezierhuisjes kennen we nu nog aan de Vecht, de Amstel, of in Broek in Waterland. We denken daarbij niet aan binnensteden. Maar daar waren ze ook, zelfs van de straat zichtbaar. Zo kon je ze in Utrecht vinden op het Domplein, aan het Janskerkhof, bij de Bemuurde Weerd en aan de Drift.  

Museum Catharijneconvent kiest voor KAAN Architecten

KAAN Architecten gaat het ontwerp maken voor de verbouwing van Museum Catharijneconvent. De beoordelingscommissie, onder leiding van rijksbouwmeester Francesco Veenstra, koos unaniem voor de visie van het Rotterdamse bureau waarin het monument en de nieuwe architectuur elkaar optimaal versterken. Vijf bureaus dongen mee naar de opdracht.

Hoe Utrecht fietsstad werd

Utrecht telt twee keer zoveel fietsen als inwoners en nergens in Nederland wordt er zoveel gefietst. Hoewel de massale aanwezigheid van fietsers geen nieuw verschijnsel is, kregen ze lange tijd geen prioriteit in het verkeersbeleid. Vanaf de jaren zeventig veranderde dat, onafwendbaar. Veel Utrechtse wegen als Voorstraat, Wittevrouwenstraat, Nachtegaalstraat en Burgemeester Reigerstraat zijn heringericht voor de hoofdgebruikers van verkeer in Utrecht: fietsers en voetgangers. Utrecht heeft inmiddels de grootste fietsenstalling ter wereld, en biedt gastvrijheid aan grote fietsevenementen. In augustus dit jaar start de Vuelta vanuit Utrecht nadat eerder al de Giro d ’Italia in 2010 en de Tour de France in 2015 de stad aandeden.

Kerken kijken Utrecht (vacature)

Kerken Kijken Utrecht verzorgt de openstelling van vele kerkgebouwen in het centrum van Utrecht tijdens het zomerseizoen. Ook buiten deze periode zijn enkele kerkgebouwen geopend voor bezoekers en bent u van harte welkom om de culturele rijkdommen te aanschouwen! De toegang is gratis. Het bestuur van de stichting heeft nu een vacture.

Nieuw boek: Joods Utrecht

Het boek Joods Utrecht, van Els Boon & Han Lettinck is nu verschenen. Hier leest u een beschrijving van de inhoud en waar het wordt uitgegeven.  

De spoken van het stadhuis

Op 2 juni 1122 kreeg Utrecht stadsrechten. Precies negenhonderd jaar later verscheen het kinderboek De Spoken van het Stadhuis, en andere Utrechtse verhalen. Burgemeester Sharon Dijksma overhandigde op 2 juni de eerste exemplaren van De Spoken van het stadhuis aan Utrechtse kinderen. Het is een bundel van 20 spannende verhalen van 20 Utrechtse schrijvers bij 20 prominente plekken in Utrecht, van de Dom tot Amelisweerd en van Kanaleneiland tot het Rietveld Schröderhuis. De hoofdrolspelers zijn jonge en oudere Utrechters: dappere, maar ook supergewone stadsgenoten. Hun verhalen bewijzen dat geschiedenis niet saai is, maar interessant en leerzaam, en soms zelfs heel leuk. Het is kinderboekenweek, daarom opnieuw aandacht voor De spoken van het stadhuis. 

Hoogt en Slachtstraat Filmtheater

Vier jaar na de sluiting van Cultureel Centrum ‘t Hoogt opent op de plek van het vroegere Utrechtse filmhuis het nieuwe Slachtstraat Filmtheater. Een grondige restauratie brengt drie zalen met 100, 40 en 30 zitplaatsen op Slachtstraat 5 en Hoogt 4-6. Donderdag 14 april gaan de deuren van de Slachtstraat Filmtheater open voor publiek. De ingang van de filmtheaters, het café en het restaurant is aan de Slachtstraat 5. Het Kruideniersmuseum Utrecht en andere culturele activiteiten komen in de panden Hoogt 8 en 10.

Een sprookjestuin aan de Van Asch van Wijckskade

In zijn derde bijdrage over groen erfgoed in Utrecht schrijft Michiel Plomp over een heel bijzondere tuin in de binnenstad, de zogenoemde ‘Anatole France-tuin’ tussen de Van Asch van Wijckskade, de Plompetorengracht en de Wijde Begijnestraat. Met zijn vierduizend vierkante meter is deze tuin bijna net zo groot als die van de Oude Hortus bij het Universiteitsmuseum. Ooit was het een uitzonderlijk fraai aangelegd privépark, waar in zijn glorietijd luisterrijke tuinfeesten werden gehouden, totdat het verval inviel en de tuin compleet verwaarloosd raakte. Nu wacht hij als een Doornroosje erop weer wakker te worden gekust maar of dat happy end er ook komt, en door welke prins, is nog niet echt duidelijk. 

Utrechts Schip 

Het Utrechtse schip dat in de kelder van het Centraal Museum ligt beschikt over de uitzonderlijke eigenschap steeds jonger te worden in plaats van ouder. Na de vondst in 1930 dacht men met een Romeins vaartuig te maken te hebben. Twijfels werden weggewuifd, want Utrecht was in de ban van de Romeinen. We weten inmiddels veel meer, lees hier het verhaal van historicus Renger De Bruin. 

De Moesmannen

Twee Moesmannen, vader Johannes en zoon Joop, voegden iets bijzonders toe aan de stad Utrecht. De expositie ‘Utrecht door de lens van Moesman’ is van 10 oktober 2024 tot en met 27 april 2025 te zien bij Het Utrechts Archief. Daarin staan de foto's van Johannes Moesman centraal.

Cultureel erfgoed in het nieuws (22-04) 

Er verschijnen regelmatig interessante berichten over cultureel erfgoed in de kranten en op internet. In dit bericht vindt u een actuele selectie.