Nieuws

Het programma startte met een Surinaams plengoffer. Er waren verschillende sprekers waaronder Leroy Lucas, voorzitter van het Comité 30 juni/1 juli met zijn boodschap: 'Wij komen van ver'. Burgemeester Sharon Dijksma dankte het Comité: met dit monument is er nu een plek om te gedenken, maar het roept ons ook op om te blijven strijden. Ze citeerde de Amerikaanse abolitionist William Lloyd Garrisson: 'vrijheid is niet genoeg, je moet ook de vrijheid van anderen nastreven'. Er was een interview van wethouder Linda Voortman met kunstenaar patricia kaersenhout, een spoken-word voordracht van Elisa Lo-A-Njoe, een muzikale bijdrage van Denise Jannah en een optreden van Sites of Memory. Ook werden er kransen gelegd.

Hier is de toespraak van burgemeester Sharon Dijksma.

Dichter Elisa Lo-A-Njoe (23) eerde haar tot slaaf gemaakte voorouders middels een poëtische voordracht: ‘Met mijn gedichten breng ik hun verhalen dichtbij’ 

Lees verder het verslag van Keti Koti Utrecht

Lees verder het verslag in DUIC

En hier is een verslag van een interview over het monument.

patricia kaersenhout (kunstenares) en Migaisa Poeketi (vice-voorzitter Keti Koti Utrecht)

Bij de aftrap van de herdenkingsmaand op 1 juni in de bibliotheek interviewde Migaisa Poeketi kunstenares patricia kaersenhout over het monument Vlucht en Verzet. Zij vertelde over de achtergronden en de symboliek in het monument. 

Ik heb altijd het gevoel dat de voorouders op mijn schouders staan en dat het verhaal aan mij gegeven wordt. Ik mag het vertellen in de hoop dat er meer begrip ontstaat en dat de geschiedenis niet een eenzijdig verhaal is, maar dat er veel meer lagen zijn. Ik heb onderzoek gedaan naar de geschiedenis van de gemeente Utrecht. Bij de Vrede van Utrecht werd alleen aandacht besteed aan de vrede maar niet aan de andere kant daarvan, de gevolgen voor de slavernij. 

De symboliek in het monument Vlucht en Verzet
De driehoek in het monument verwijst naar een schip maar ook naar driehoekshandel over de Atlantische oceaan tussen Europa, Afrika en Amerika. De figuren daarboven zijn de Flying Africans: tot slaaf gemaakte mensen stopten met zout eten omdat ze dachten dat ze dan lichter werden en terug konden vliegen naar Afrika. Voor mij staat dat symbool voor de kracht van verbeelding, het lichaam kan gebonden zijn maar in de geest kun je vrij denken. De haren van de figuren zijn in cornrow gevlochten. Het haar wordt heel dicht tegen de hoofdhuid gevlochten en daarin worden ook zaden en rijstkorrels verstopt. Maar ook kaarten, vluchtelingen hadden de route op het haar gevlochten en dan wisten zo hoe te vluchten en waar naartoe. En als je vlucht gelukt was had je ook eten bij je want je kon de zaden planten. Daar zat zoveel creativiteit in, ik zou willen dat daar veel meer aandacht aan besteed wordt, zeker voor de jongere generatie.
Onder het monument liggen kauri schelpen. In het Caribische gebied werden kaurischelpen opgehaald en die gingen naar Europa en West-Afrika en daar werden mensen mee gekocht. Kaurischelpen zijn spiritueel belangrijk maar waren ook een belangrijk betaalmiddel in West-Afrika, dat is pas in 1943 afgeschaft. Met kaurischelpen kon de kolonisator voor heel weinig mensen verhandelen. Je ziet de kaurischelpen niet maar er liggen 20.000 kaurischelpen onder het monument, de prijs voor één totslaafgemaakte. Ik wil dat mensen zich dat inbeelden, hoeveel is 20.000 kaurischelpen en hoe ziet dat er uit? Dat is een onderdeel van het interactieve van het monument.
In de zijkanten van het monument zou je kunnen liggen. Daar zijn openingen gemaakt en dat zijn de exacte maten van tot slaaf gemaakte mannen, vrouwen, jongens en meisjes. Als je die maten ziet is het huiveringwekkend, hoe weinig ruimte ze hebben. Wij passen er niet meer in maar je kunt het wel voelen met je handen en als je weet wat het is, hoop ik dat het een emotie bij je oproept.

Conversation piece
Ik maak vaak mee dat mensen denken dat je slavernij als een neutraliteit kunt benaderen maar ik vind dat je dat alleen emotioneel kunt benaderen. Het gaat over miljoenen mensen die onnoemelijk geleden hebben. Dan mag je niet in cijfers denken en dat het al zolang geleden is gebeurd. Bij het monument is een QR-code, ik lees vijf verhalen van vlucht en verzet voor. Ik hoop dat mensen met elkaar in gesprek gaan, dat het een conversation piece wordt. Dan kan er taal ontwikkeld worden, ook voor dingen die heel pijnlijk zijn en veel te lang zijn blijven liggen. Dan kan er verbinding ontstaan en ook heling. Ik ben ook bij jongeren langs geweest in het Griftpark en heb met ze gepraat om uitleg te geven over het monument. Ik heb ze gevraagd of ze ambassadeur van het monument willen worden. Ik merkte dat ze het verhaal van het monument mooi vonden en ze willen ook allemaal op 30 juni komen om te helpen.

Hoe gaat het verder
Migaisa Poeketi vertelt dat het werk doorgaat. Er zijn plannen voor een educatieproject, daarmee kunnen kinderen via school kennismaken met de geschiedenis van de slavernij. Ook de gesprekken met jongeren in de buurt van het Griftpark krijgen een vervolg. Veel is nog open, er lopen nu gesprekken met de gemeente en de provincie. 
Op de site van Oud-Utrecht staan nu afbeeldingen van huizen met een slavernijverleden. 

Meer informatie over het monument in DUIC.  

Meer informatie op de site van de gemeente Utrecht. 

Meer informatie over het Herdenkingsjaar Slavernijverleden voor Utrechtse scholen.
Het is belangrijk dat kinderen en jongeren leren over het slavernijverleden. Want ook al is het geschiedenis, de gevolgen ervan dreunen nog altijd na in de levens van nu. Landschap Erfgoed Utrecht en Kunst Centraal helpen het onderwijs met een overzichtelijke site met informatie en inspiratie om dit onderwerp te verwerken in de lessen. Kijk hier voor informatie voor het Voortgezet Onderwijs over het Herdenkingsjaar slavernijverleden in Utrecht. En er is een venster ovor sporen van slavernij in de Utrechtse canon in de klas, lees hier verder.