Nieuws

Huizen met een slavernijverleden

We hebben bij het Utrechts Archief gezocht naar beelden uit het slavernijverleden in de stad Utrecht. Van de gevonden beelden hebben we er een aantal in de kop van onze website geplaatst, iedere klik door onze website levert een nieuw beeld.

Hieronder een overzicht met de beschrijving van de verschillende afbeeldingen.


01 Kromme Nieuwegracht 80 > Dit pand speelde een belangrijke rol bij de Vrede van Utrecht (1712). Tussen Nederland en Engeland werd een contract gesloten met betrekking tot de slavenhandel. De Engelsen kwamen als winnaar uit de bus, en daarmee was het trieste lot van vele tot slaaf gemaakten bezegeld. (HUA 30716, A.E. Grolman, 1895)



02 Nieuwegracht 62 > Woonhuis George Beens (1699-1779) die steenrijk werd door slavenhandel. (HUA 813017, Fotodienst GAU 1976)



03 Lange Nieuwstraat 18 > Tijdens zijn studie woonde Quint Ondaatje (1758-1818) hier op kamers. Hij was een patriot en vocht in de Bataafse tijd voor gelijke rechten. Hij is erg gepest vanwege zijn gemende afkomst; zijn vader was een Tamil en zijn moeder een Amsterdamse. (HUA 903388 Fotodienst HUA 2022)



04 Oudegracht 382 > In het woonhuis van Jan Ackersdijck (overl. 1861) kwam een groep vrienden bijeen die tegen slavernij was. Zij wilden betere inrichting van politiek en maatschappij. Slavernij hoorde niet bij een beschaafd land. (HUA 67896 Fotodienst GAU, 1992)



06 Janskerkhof 15a > Woonhuis van Laurens Johannes Nepveu tot zijn dood in 1823. Nepveu had een aantal plantages waarop mensen in slavernij en onvrijheid moesten zwoegen tot ze erbij neervielen. Nepveu was steenrijk. (HUA 830907, J.A. Moesman, 1900-1905)



07 Janskerkhof 13 >Woonhuis van Gideon Boudaen (1686-1744), rijk geworden door kolonialisme en erfenissen. Als opperkoopman actief betrokken bij slavernij. Jan van Voorst kocht het huis in 1765, hij liet honderden tot slaaf gemaakten verschepen naar Suriname. (HUA 59373, F.F. van der Werf, 1959)



08 Drift 27 > Sinds 1781 het woonhuis van Joan Gideon Loten (overl. 1789) en zijn tot slaaf gemaakte Sitie. Sitie werd aan Loten cadeau gedaan, vanaf 1752 woonde zij in Utrecht. Loten heeft tonnen verdiend aan slavernij. Zijn sporen in de Jacobikerk zijn door de patriotten in 1795 verwijderd. In de Londense Westminister Abbey heeft hij een groot grafmonument. (HUA 56383, Fotodienst GAU, 1995)



09 Boothstraat 6> Woonhuis van Nicolaas Beets (1814-1903) een fel tegenstander van slavernij en voorvechter van de afschaffing ervan. (HUA 26452, vervaardiger onbekend, 1900-1906)



10 Drieharingsteeg > In deze steeg woonde de vrijgekochte tot slaafgemaakte Eduard van Akaboa sr., die trouwde met Ida van Voorst. Eduard was wapengraveerder. In 1662 was hij leerling. Meer feiten en waar zijn huis stond zijn niet bekend. (HUA 500860, J.P.C. Grolman, 1885)



11 Lange Lauwerstraat 18 > Het woonhuis van de kopergieter Eduart Abrahamszoon van Akaboa (achterkleinzoon van Eduard in de Drieharingstraat). In 1749 werd hij meester in het kopergieten. Rechts zien we nummer 24, helemaal links nummer 18. (HUA 117085, Fotodienst GAU, 1996)



12 Nieuwegracht 30 > Woonhuis van Petronella Moens (1762-1843). Deze blinde schrijfster was fel tegenstander van slavernij en was voorstander van kiesrecht voor vrouwen. Links is nummer 30. (HUA 65078, Fotodienst GAU, 1988)



13 Nieuwegracht 63 > Woonhuis van Dirk Wernard van Vlooten (18e eeuw). Via hypotheek-achtige constructies (negotiaties) wist Van Vlooten van de koloniale handel en slavernij te profiteren. Met de hypotheken liep het slecht af, maar Dirk is er ontzettend rijk door geworden. (HUA 35646, vervaardiger onbekend, 1815)



14 Lucasbolwerk (Stadsschouwburg) > Op deze plek stond tussen 1721-1744 een suikerraffinaderij waar ruwe rietsuiker, geproduceerd door tot slaaf gemaakten, van de plantages werden verwerkt tot huishoudsuiker. Niet voor niets heette de plantage Utrecht. Afbeelding vlak voor de afbraak in 1860. (HUA 35539, J.P. van Wissselingh, 1855-1860)


 


16 Ganzenmarkt 14 > De locatie waar de Provinciale Utrechtse Geoctroyeerde Compagnie (Utrechtse Compagnie) tussen 1720-1752 kantoor hield. Particulier initiatief, met overheidssteun, met een doel: rijk worden. Dat ging het snelste met plantagebezit, waar tot slaafgemaakten aan het werk werden gezet. Ook investeerde de maatschappij in transportschepen voor het vervoer van tot slaaf gemaakten. (HUA, 902114, D.C. Goosen, 2021)



17 Korte Minrebroederstraat 4 > Huis waar Johanna Louisa Schusler (1817-1868) enige tijd woonde. Johanna was een dochter van een plantagehouder en een van zijn tot slaafgemaakten. Dit deel van de straat waar het huis stond is gesloopt. (HUA 122566, vervaardiger onbekend, 1942-1943)



18 Minrebroederstraat 20 > Woonhuis van Sara Sibilla Verdion (1709-1767) die door aandelen in plantages rijk werd. Haar Indonesische bediende Sibilla van Batavia woonde bij haar in en kreeg na Sara’s dood een jaarlijkse pensioenuitkering van 50 gulden. (HUA 38074, vervaardiger onbekend, 1905-1911)



19 Oudegracht 119 > Klein Blankenburg was in bezit van George Beens, die dit kasteel -met geld verdiend aan koloniale handel- voor zijn zoon kocht. (HUA 500879, vervaardiger onbekend, 1920-1930)



20 Kromme Nieuwegracht 6 > Hier woonde Henry Adams in de 19e eeuw, een paar jaar in bij het echtpaar Wolbers. Julien Wolbers (1819-1889) was voorvechter voor afschaffing van slavernij. Hij was erg gehecht aan Henry. (HUA 129302, vervaardiger onbekend, 1930-1940)