Het hoekje van de Zeeheldenbuurt
Achter iedere voordeur zit een verhaal. Dat wordt duidelijk uit het voorbeeldige boek over het buurtje in Utrecht-Oost, bestaande uit de zes straten van de Zeeheldenbuurt ten oosten van de spoorlijn die de Biltstraat kruist. In tijdschrift Oud-Utrecht van oktober 2012 stond een korte bespreking van dit boek. Dat is inmiddels alweer tien jaar geleden. Reden om hier opnieuw aandacht te vragen voor Buurt van zeehelden, stille helden en andere mensen in Utrecht-Oost.
Ingang van de Willem Barentszstraat met trammetje in 1880.
Het boek gaat over het soort buurt dat je in meer Nederlandse steden aantreft. Geen bijzondere, wel een redelijk gegoede buurt. Klein, want het aantal huisnummers haalt bij elkaar opgeteld nog niet de vijfhonderd. En nog altijd een buurt aan de rand van de stad, ingesloten tussen een spaarzaam bereden spoorbaan en een rondweg. Een soort eiland, te klein om een kruidenier of kroegbaas voldoende klandizie te leveren. Een buurt die bestaat uit drie lange en drie korte straten.
De Buijs Ballotstraat aan de oostkant van het spoor met de eerste huizen.
Al vanaf het begin van onze jaartelling liepen er mensen rond. Toen was er moeras, zoals op veel meer plekken in de provincie Utrecht. Het boek zoekt naar sporen van watertjes, groen, wild, vogels en vissen. Na de afdamming van de Kromme Rijn in 1122 wordt het gebied ontgonnen. Uit die periode dateren een aantal sloten die het polderlandschap ten noordoosten van Utrecht bepalen. In 1884 lag de spoorbaan er met aan de Biltstraat een station voor de trein naar Hilversum. En aan de overzijde van het spoor lag het Ooglijdersgasthuis. Eind negentiende eeuw ontstond de buurt met de statige herenhuizen: de Buys Ballotstraat, de Willem Barentszstraat, de Cornelis Houtmanstraat en de Heemskerkstraat. In de jaren vijftig werd de Karel Doormanlaan aangelegd met vier markante flatgebouwen. Vlak daarna werden de allerlaatste huizen van de buurt gebouwd in de Cornelis Houtmanstraat.
Station Biltstraat met de trein uit Hilversum.
Het boek beschrijft wie er kwamen wonen en hoe die mensen met elkaar omgingen. De Tweede Wereldoorlog drukte een stempel op de buurt. Het boek verhaalt over de afschuwelijke gebeurtenissen. En over hoe na de oorlog het aanzien veranderde door de komst van gastarbeiderpensions, studentenhuizen en woongroepen.
Opgepakte NSB-ers in de W. Barentszstraat.
Er waren tijden dat de huizen in deze straten weinig populair waren. Later veranderde dat weer. Sommige bewoners herinneren zich nog precies waarom en wanneer. De buurt die misschien niet tot Utrechts’ mooiste behoort en die ooit als saai en stijf bekend stond, is nu geliefder dan ooit.
In dit boek gaan de auteurs op zoek naar de geuren, de kleuren en de geheimen van de zes straten uit het hoekje van de Zeeheldenbuurt. Het gaat om vragen die je over elke buurt kunt stellen. De antwoorden gaan niet alleen over voorgevels en stenen, maar ook over mensen. Over wat hen beweegt, verbindt en uit elkaar drijft. Dat ieder huis zijn eigen geschiedenis heeft, blijkt uit de Gids van meer dan honderd huizen waarmee het boek besluit. Daarin staat van al die huizen wie er heeft gewoond en wat daar gebeurde.
Buurt van zeehelden, stille helden en andere mensen in Utrecht-Oost
Auteurs: Jos van Beurden, Hans van Dijk en Sipke de Jong
ISBN 978 90 9026712
Uitgave: 2012, 152 p. €15,-
Het boek is verkrijgbaar via Jos van Beurden, e-mail jos.vanbeurden@inter.nl.net
Een mooie bespreking van het boek staat ook op de site van de wijkkrant Wittevrouwen.
Bijlage(n)
Korte blik in het boek Buurt