Tip voor Open Monumentendag Utrecht: Manenburg
Hier lichten we alvast een monument uit dat op Open Monumentendag is te bezichtigen. Manenburg was één van de bastions die rond 1550 in opdracht van keizer Karel V werden gebouwd. In de loop der tijd verloor het zijn militaire functie en bij de aanleg van het Zocherplantsoen in de 19e eeuw werd een groot deel gesloopt. De binnenplaats met de kazematten (de plek waar de kanonnen stonden opgesteld) is goed bewaard gebleven en werd vanaf 1940 gebruikt als atelier van beeldhouwer Pieter d’Hont. Uit die tijd stamt ook de glazen overkapping. Nog steeds is Manenburg in gebruikt als atelier.
Een stijlvolle restauratie
Bij de restauratie van het bolwerk zijn door de afdeling Monumenten van Gemeente Utrecht bijzondere vloeren en originele schietgaten uit de middeleeuwen blootgelegd. En ook de oude stadsmuur kwam in beeld. De binnenplaats werd daarna overdekt om deze als atelier te kunnen gebruiken en er kwam een woonhuis bij.
In Maandblad Oud-Utrecht 1946 schreef K.A. Rombach over het woonhuis: ‘Boven de gewelven van het bolwerk stond sinds 1564 achter het huis „Manenborg" een oude, onoogelijke schuur, van binnen donker en onherbergzaam. In 1664 werd door de vroedschap besloten om bij een eventueele pestepidemie aldaar patiënten te huisvesten. Of er ooit pestlijders verpleegd zijn, is mij niet bekend.
Thans wordt die schuur omgebouwd tot een stijlvol antieke woonstede. Het uit rooden baksteen opgetrokken voorgeveltje is een lust voor het oog: een eikenhouten boven- en onderdeur, een grooter en kleiner raam terzijde, onder een toog, waarboven —asymmetrisch gesteld — een aardig gevelsteentje met de voorstelling van een bezigen beeldhouwer. Het huis binnengaand ziet men rechts in de vestibule een kleine keuken met haardstede, links een doucheruimte met W.C., terwijl vóór ons de groote, goed verlichte woonruimte ligt, afgesloten door een oude eikenhouten deur.
Daarin is een schouw gemetseld met een allegorische voorstelling, waaraan de beeldhouwer (d’Hont), die het huis zal bewonen, druk doende is. De tegenover de deur gelegen lange wand bevat een breede toog waarin flinke vensters zijn aangebracht, alles in stijl. In den linkerhoek van het woonvertrek leidt een trap naar een galerij, die tot de slaapkamer, met een venster in den voorgevel, toegang geeft.’
Voorgevel atelier Manenburg Lauwers 1950 HUA
Manenburg FF van der Werf vanaf de onderdoorgang van het politiebureau Tolsteeg
Atelier Manenburg
Modellen in atelier Manenburg 1984
Pieter d’Hont
De Utrechtse beeldhouwer Pieter d’Hont gebruikte zevenenvijftig jaar lang (van 1940 tot 1997) bolwerk Manenburg als zijn atelier. Talloze beelden van zijn hand sieren de stad Utrecht en vele andere steden in het land. Het oeuvre van Pieter d’Hont is niet alleen buitengewoon omvangrijk, het getuigt ook van grote veelzijdigheid: in de keuze van onderwerpen en materialen, in de technische uitvoering en in de verbeelding. Bekend in Utrecht is zijn beeld van Anne Frank op het Janskerkhof, maar ook de tympaan versiering van het Stadhuis.
Plaatsing beeld Anne Frank 1960 FF van der Werf HUA
Pieter d Hont werkt aan tympaanversiering voor stadhuis 1957
Na zijn overlijden heeft het atelier leeggestaan, Mitros werkte mee om het weer open te stellen. Op 20 oktober 2001 is atelier Manenburg feestelijk heropend door burgemeester Annie Brouwer-Korf. Manenburg heeft daardoor naast zijn historische betekenis als bolwerk, nog steeds als hoofdfunctie de werkplaats voor een beeldhouwer en ruimte voor exposities.
Expositie
Op Open Monumentendag 2022 is er een expositie van beeldhouwers Amiran Djanashvili en Emilio Timp in Atelier Manenburg, Wijde Doelen 27, van 11 tot 17 uur.
Zie ook: https://www.openmonumentendagutrecht.nl/
Gevelsteen op woonhuis met beeldhouwer aan het werk.
Manenburg vanaf het water van de Stadsbuitengracht.