Historische winkelpuien Twijnstraat
Onlangs verscheen de SteenGoed-editie 'Historische winkelpuien Twijnstraat - puien, ondernemers erachter en hun overig nagelaten erfgoed’ van Ton Hooft. Het gaat om zo'n 20 nog oorspronkelijke of zo goed als oorspronkelijke winkelpuien uit de periode 1850-1909. Naast vooral 'beschrijvingen' van de puien met veel afbeeldingen gaat het ook over de ondernemer/winkeliers die er, figuurlijk en letterlijk, achter zaten en het brengt diverse nieuwtjes. In zijn inleiding beschrijft Ton Hooft wat hij ons biedt.
Graag breek ik een lans voor historische winkelpuien, in dit SteenGoed gaat het over die in de Utrechtse Twijnstraat. In een oude monumentale straat moet je vooral omhoog kijken om het mooiste te zien. In een winkelstraat kijken de meesten op ooghoogte, dat is logisch. In de Twijnstraat loont het om het mooie van de winkelpuien te willen zien. En voor het mooiste van deze puien moet je vaak nét boven ooghoog- te kijken. Gezien mijn roots gaat het in dit Steen- Goed over de straat waar ik opgroeide, ruim een kwart eeuw boven de winkel van m’n ouders woonde en waar ik nog graag regelmatig kom.
Het SteenGoed dat u nu leest, is bewust geen verhaal met allerlei termen op het gebied van architectuur van winkelpuien. Waar het hout snijdt, werp ik licht op de achtergrond van de architectuur. Waar het onvermijdbaar is om jargon te gebruiken, worden architectuur-termen toegelicht. Foto’s en tekeningen moeten het meeste zeggen.
Naast beschrijvingen en ‘plaatjes’ van winkelpuien heb ik verhaald over de ondernemers achter de geselecteerde puien. Mijn voorgevoel dat je meer van de puien begrijpt en meer ziet als je weet wie erachter zat, werd bevestigd. Via Adresboeken Utrecht onderzocht ik welke winkeliers vanaf circa 1850 op de bewuste adressen gevestigd waren en wat hun nering was. Doorgaans waren zij eigenaar van het pand en vroegen de vergunningen aan om de winkelpuien te plaatsen. Hun handel of ambacht bepaalde nogal eens het gezicht van onderdelen van de pui. Verder bleek er nog genoeg ander bijzonders rond hen te vinden en vertellen, ook via ‘plaatjes’. Negentien winkelpuien, geplaatst tussen 1850 en 1909, selecteerde ik voor dit SteenGoed. Dat historische winkelpuien ook ‘unique selling points’ zijn, leest u in het volgende hoofdstuk.
De ondertitel van deze SteenGoed-editie staat naast de winkelpuien voor ander aan de adressen en ondernemer/winkeliers gerelateerd bedrijfscultureel erfgoed, zowel materieel als immaterieel. Materieel gaat het vooral om de monumentale pakhuizen die deze ondernemers vaak bij hun winkelpanden hebben laten bouwen of verbouwen. Immaterieel gaat het vooral om hun bedrijfsgeschiedenissen in woord en beeld, concreet in de betreffende Twijnstraat-panden. U treft tevens historisch reclame- materiaal zoals visitekaartjes en advertenties van hen aan, ook dát valt onder hun bedrijfscultureel erfgoed.
De afbeelding in de header (HUA):
Prentbriefkaart, beschreven, met een gezicht in de Twijnstraat en rechts het uithangbord van de Firma L.M. Ros, [Boekbinderij, Twijnstraat 17] te Utrecht.
