Utrechtse oriëntalist Willem de Famars Testas
Willem de Famars Testas (1834-1896) staat centraal op de tentoonstelling 'Yalla Yalla! Zie je in Egypte' in Teylers Museum, Haarlem. Deze Utrechtse schilder verbleef lang in Egypte en wordt gezien als vroegste Nederlandse vertegenwoordiger van het oriëntalisme, de verbeelding van het Oosten in de westerse kunst. Vorig jaar verscheen in Tijdschrift Oud-Utrecht een artikel (zie pdf hieronder) over de Utrechtse jaren van Testas. Hij legde ruiters en wedrennen vast aan de Maliebaan en was zeer actief bij Genootschap Kunstliefde.
In 1858 ging de nog jonge kunstenaar mee op expeditie naar Egypte. De geuren, kleuren, geluiden, de armoede, het klimaat – alles was anders, zo blijkt uit het dagboek dat hij bijhield en de brieven die hij schreef: 'Die drukte en bedrijvigheid die hier heerscht, is zeer curieus.' Het inspireerde Testas tot schetsen, tekeningen, aquarellen en schilderijen. Zulke voorstellingen waren een geliefd in de negentiende-eeuwse Europese kunst, maar ze laten ook een stereotype beeld zien.
'Podwalk' met Sabri
Teylers Museum vroeg de Egyptisch-Nederlandse acteur en theatermaker Sabri Saad El-Hamus om zijn perspectief te geven op Testas’ werk en dagboeken. In de voetsporen van Testas reisde hij met conservator Terry van Druten naar Egypte. Ze bezochten plekken waar hij tekende en spraken met Egyptenaren en met elkaar over toen en nu.
Sabri Saad El-Hamus: 'Toen ik het reisdagboek las, was ik verbaasd over Testas’ blik op Egyptenaren. Soms toont hij zich totaal wereldvreemd, of ronduit racistisch. Maar hij zegt ook dingen over Egypte die waar zijn, ook nu nog. Ik herkende ook wel iets in hem: dat gevoel van vervreemding en heimwee als jongeling in een compleet andere wereld, had ik ook toen ik naar Nederland kwam.'
Op de tentoonstelling leidt een 'podwalk' met de stemmen van Sabri, Terry en podcastmaker Tjitske Mussche leidt de bezoek door een theatraal decor met schilderijen en tekeningen, fotografie, film, muziek en poëzie. 'Yalla Yalla! Zie je in Egypte' is t/m 9 februari 2025 te zien en horen in in Teylers Museum.
Testas in Utrecht
In Tijdschrift Oud-Utrecht van februari 2023 schreef Arjan den Boer een artikel over Willem de Famars Testas in zijn geboortestad. Hij groeide op aan de Oudegracht en woonde later bij zijn tante aan de Maliebaan, waar hij ruiters en wedrennen vastlegde. aan de Maliebaan en was zeer actief bij het Genootschap Kunstliefde. Het artikel is hier als pdf te downloaden.
