Nieuws

Hoda Hamdaoui opende het afwisselende programma namens het bestuur van de vijfjarige Emigratiegeneratie: De Emigratiegeneratie verzamelt de levensverhalen van mensen die in andere landen geboren werden. Vandaag zijn Marokkaanse vertelopa’s en oma’s aan het woord met migratieverhalen opdat die niet worden vergeten. In samenwerking met Bibliotheek Neude is een aantrekkelijk programma samengesteld. Amina Berkane, de ‘moeder van Kanaleneiland’ is bekend door haar rol voor verschillende groepen van ouderen en jongeren, zij zorgt dat ze in gesprek blijven en leidt vanmiddag de talkshow.

Jalal Bouzamour
Filmmaker Jalal Bouzamour vertelde aan Amina Berkane over de totstandkoming van de documentaireserie Mocronado’s over het erfgoed van pensionado’s uit de eerste generatie van Marokkaanse gastarbeiders. Eerder al was hij actief als documentairemaker.
Jalal kreeg ooit van zijn vader Ahmed een videocamera cadeau. Dat was de start voor het filmen van zoals hij het noemt de wandelende musea. Deze mannen hebben een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse economie geleverd en ze hebben elk een bijzonder verhaal te vertellen over hoe ze hier kwamen en hoe hun leven was. Het verlies van zijn vader tijdens het maakproces tijdens de documentaire was zwaar maar het versterkte ook de betekenis van zijn werk. Het kostte moeite om de migranten met gesprekken te filmen, ze waren dat niet gewend, en tóch vertelden ze open over hun komst, hun liefde en hun werk. Heel indrukwekkend is het afscheid dat ze ooit moesten nemen, de eerste keer, maar ook bij het jaarlijks weerzien. Veel was hun nooit gevraagd zoals over de rol van de liefde en hoe dat integreren ging.

Mbarek Ougajou
Amina Berkane sprak met Mbarek over zijn leven. Toen Mbarek vijf jaar was overleden zijn ouders. Dat was niet makkelijk voor een Berber uit de buurt van Agadir die alleen Berbers sprak. Hij ging als 16-jarige na een ziekenhuisverblijf op zoek naar avontuur: eerst ging hij naar Algerije om drie jaar te werken in een drukkerij en tegelijk Frans te leren, en daarna naar Parijs. Daar vond hij het koud, hij reisde door. Via Amsterdam kwam hij naar Utrecht. Hij was een jaar illegaal en vond het ook koud in Nederland. Toch kon hij met zijn drukkerij ervaring in 1972 drie maanden op proef bij drukkerij De Boer Cuperus op Kanaleneiland. Hij woonde eerst op een kamer. Via het bedrijf vond hij een flat in Nieuwegein. Hij werkte er 40 jaar. Na een week kennismaking is hij getrouwd met zijn vrouw. Leren is belangrijk, zegt hij. Mbarek heeft vier kinderen die hebben gestudeerd, en zes kleinkinderen. Mbarek is Nederland dankbaar voor de toekomst die is opgebouwd, voor hem en zijn familie. Hij blijft actief, nu met sport, met hardlopen en basketbal.

Ries Adriaansen
Ries was in Breda in opleiding voor zijn droom, hij wilde missionaris worden in verre landen. Hij stapte over op sociaal werk voor gastarbeiders in Nederland. Hij was in het onderwijs actief, eerst met verbetering van taallessen. Deze lessen werden vaak gegeven door studenten en mensen van kerken. Ries werd actief met de Stichting Buitenlandse Arbeiders in Utrecht. Het doel van de Stichting was het verbeteren Nederlandse lessen en hulpverlening. De stichting groeide tot een omvang van 50 mensen. Ze kwamen in actie voor integratie en goede huisvesting. Een beroep op de politiek was noodzaak om de huizen in Lombok te behouden en te renoveren. Ries was ook actief met oprichting sportclubs. En met het eerste moskeetje in Nederland, aan de Bemuurde Weerd. Ries voelt zich een boer die zaaide om te kunnen oogsten. Er is sinds juni 2024 een kunstwerk in het Majellapark ter ere van alle gastarbeiders uit de jaren ’60 en ’70 omdat ze bijdroegen aan de economische en culturele groei en bloei van de stad Utrecht. De eerste generatie is heel bescheiden maar als ze de kans krijgen om te delen doen ze dat graag.

Verteloma Latifa
Latifa woont 55 jaar in Utrecht, ze kwam in het kader van gezinshereniging in 1969 uit Tetouan. Toen haar vader op vakantie kwam in Marokko zei ze: ik ga mee! Ze was toen acht jaar. Ze is de jongste van vier, de rest kwam pas later, na vier maanden. De mensen vonden haar leuk en schattig met haar mooie haar en namen haar mee naar de dierentuin etc. Meteen al ging ze naar school, de Thijsseschool. Na vier maanden kon ze al aardig Nederlands spreken. Ook was er veel te doen zoals rolschaatsen en sneeuwpoppen maken. Ze werd hartelijk ontvangen door de buurt. Zo mocht ze Sinterklaas vieren met de buren op de Willem Arntszkade.
Er waren toen vier Marokkaanse gezinnen in Utrecht. Veel mannen kwamen met idee het is tijdelijk en dat is veranderd, hun gezinnen kwamen pas later. De moeder van Latifa was al eens in Utrecht geweest voor een kort bezoek, ze kwam na Latifa over met de drie oudere kinderen.
Latifa: De integratie is actueel. We hebben al heel veel bereikt, onderwijs is alles, dit is mijn land, ik ga nergens naartoe!

De bijeenkomst werd afgesloten met een oproep die kort gezegd neerkomt op: Rijk elkaar de hand!

Daarna werd de nieuwe collectie boeken over Marokkaanse verhalen en cultuur van Bibliotheek Utrecht onthuld, en er was Marokkaanse thee met sfenj en oliebollen.

Een beeld uit de documentaire....

Lees hier eerdere verhalen: een interview met Ries Adriaansen en het verslag van de onthulling van het eerbetoon voor de gastarbeiders.