Wat is eigenlijk een steeg?
Op 13 december heeft Bert Poortman het nieuwe Utrechtse Stegenboek Tussen Zwaansteeg en Achterom gepresenteerd. Maar wat is eigenlijk een steeg?
In 1832 voltooide het kadaster voor het eerst een nauwgezette tekening die de locatie van de Utrechtse stegen aangeeft in de ‘Oude Stad’ aangeeft. Daarbij hoorden in 1832 naast de binnenstad, ook stroken langs de Vecht, de Vaartsche Rijn en de Biltstraat. Wegen die in 1832 aangeduid werden met steeg, waren veelal smaller dan vijf meter en nog niet verhard. Al deze stegen, als ze in 1987 nog bestonden, zijn in een door de gemeente in dat jaar uitgevoerd onderzoek genummerd en beoordeeld. Het rapport uit 1987 onderscheidt vier verschillende stegen:
- steeg: een smalle verbinding en (veelal bewoonde) weg;
- slop: een smalle doodlopende en (veelal bewoonde) weg;
- achterom: een smalle doodlopende en onbewoonde weg, vaak aan de straatzijde afgesloten;
- hof: een steeg, slop of achterom met een kenmerkende ruime aanleg, met kleinschalige woningen.
In de periode 2016-2019 zijn alle stegen, sloppen en achterommen en hoven van deze ‘Oude Stad’ opnieuw bezocht door de Werkgroep Stegen van de Commissie Cultureel Erfgoed van de Historische Vereniging Oud-Utrecht. Aan het onderzoek zijn nieuwe stegen toegevoegd. Elke steeg is ingetekend en genummerd op de Stegenkaart Utrecht. Het Stegenrapport Oude Stad Utrecht is de digitale rapportage van alle bezochte stegen in het gebied. Het rapport geeft per steeg een korte beschrijving met een situatie op de kaart en foto’s. Grote veranderingen in de laatste dertig jaar worden genoemd. Stegenrapport Oude Stad Utrecht is alleen digitaal te vinden op het internet. Het Stegenboek Tussen Zwaansteeg en Achterom beschrijft de vorming van de stad en haar netwerk van wegen. De verhaallijn wordt geïllustreerd met kaartmateriaal en afbeeldingen.
Het boek Tussen Zwaansteeg en Achterom laat goed zien dat er stegen zijn in vele soorten en maten.
De Zwaansteeg (steeg 140) loopt van Oudegracht 221-223 door tot Springweg 84-86. De steeg is genoemd naar het huis De Swaen, eigendom van Hugo Zwaning, zoon van Willem van Abcoude, dat al wordt vermeld in het Charter van 1345.
Achterom (steeg 234) loopt van Nieuwekamp 12-14 naar Schalkwijkstraat 28-30. Je liep er door als je achter het Brigitten Convent om naar de stadswal ging.
Meer informatie over het boek Tussen Zwaansteeg en Achterom. Daar staat ook hoe u de publicaties over de Utrechtse stegen kunt kopen of downloaden.