Nieuws

Graadt van Roggen

‘Ik hoop niemand te kort te doen, wanneer ik het welslagen van de viering van het 290-jarig bestaan der Utrechtsche Hoogeschool voornamelijk toeschrijf aan den student, die het denkbeeld tot het spel ontwierp, het scenario ervan dichtte en in het spel de rol van Horemheb vervulde. Te Utrecht kent men zijn naam wel; hij zal dien, naar ik verwacht, mettertijd nog wel door andere prestaties, ook buiten Utrecht, bekend maken.’ Professor Dr. G.W. Kernkamp schreef dit in de zomer van 1926 in de Groene Amsterdammer, waarvan hij toen hoofdredacteur was, met betrekking tot het openluchtspel, dat het Utrechts Studentencorps dat jaar als hoofdnummer gaf van de lustrumviering.

De naam van de student - iedereen kende hem inderdáád, ofschoon zijn naam in de programma's niet werd vermeld - was Coen Graadt van Roggen, de geniale zoon van een veelzijdig vader: Willem Graadt van Roggen. Die had ook bijzondere gaven als journalist, letterkundige, historicus, politicus en bestuurder. Hij was een van de oprichters van Oud-Utrecht, werd penningmeester en chef propaganda. Als secretaris-generaal van de Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs was hij een energieke pionier. De Utrechtse Graadt van Roggenweg kreeg zijn naam van Willem.

Zoals rechtenstudent Coen Graadt van Roggen in intellect en geest boven zijn meeste studiegenoten uitstak, zo was hij ook in het typisch conservatief-liberale Utrechtse Studenten Corps een buitenbeentje in politiek opzicht. Hij stak het namelijk niet onder stoelen of banken, dat hij een fel anti-militairist was. Hij maakte kennis met de fascinerende en fanatieke figuur van de Egyptische Ichnaton, de jonge keizer-dichter, die de Zon aanbad, de machtige priesters van Ammon en hun duister veelgodendom weerstreefde en gewelddadig ingrijpen ten enenmale afzwoer. Alle geschriften, die over Ichnaton te vinden waren, werden door hem verslonden en in de zomer van 1925 in een vakantie met vrienden in Locarno doorgebracht, schreef hij de opzet voor een spel. Coen werd verkozen tot voorzitter van de maskeradecommissie.

Coen Graadt van Roggen werd een mooie toekomst toegedicht. Hij koos na zijn afstuderen voor een start bij het NRC en werd daar redacteur binnenland en specialist voor films. Later ging hij naar Nederlands-Indië, waar hij gedesillusioneerd van terugkwam. Coen Graadt van Roggen overleed in 1933, 29 jaar oud.

Ichnaton

De keuze voor de Egyptische farao Ichnaton als lustrumfiguur is geen toeval: in 1922 hebben de Britse archeoloog Howard Carter en Lord Carnarvon het koningsgraf van Toetanchamon ontdekt en de hele wereld gaat los met een Egyptomanie. Toetanchamon, de meest onbenullige farao van het oude Egypte, die nog voor zijn zeventiende overleed, is in één klap de beroemdste Egyptenaar van de twintigste eeuw. Egypte werd bron van inspiratie voor de mode in meubels, kleding, sieraden en evenementen. Het lustrum Ichnaton werd groots gevierd, de hele stad was versierd. Er reden speciale treinen, er was een intocht van reünisten, een maskerade optocht die een keer overdag en een keer in de avond werd uitgevoerd. Heel Utrecht liep uit. En er was het openluchtspel Ichnaton aan de Vossegatsedijk. Albert van Dalsum regisseerde het lustrumspel over de tegenstelling tussen “den Pharao Ichnaton, den dichter-heerscher, die moet wijken voor den man van den daad, den veldheer Horemheb.”
Een door Gerrit Rietveld ontworpen plaquette is het cadeau van de spelers voor Van Dalsum, als dank voor zijn inspirerende leiding. Het spel Ichnaton is zo succesvol dat het twee jaar later, in 1928, als officiële opening van de Olympische Spelen in Amsterdam wordt opgevoerd.

Lustrumviering met maskerades

Lustrumvieringen bestaan al sinds de oprichting van Universiteit Utrecht in 1636 en waren lange tijd hét hoogtepunt in het studentenleven. In de 19de eeuw namen deze vieringen een vogelvlucht. Studenten organiseerden aan de hand van een thema steeds grotere en zeer indrukwekkende maskerades en feesten. 

Voor meer over de lustrumvieringen van Universiteit en stad, ga kijken bij Het Utrechts Archief! In de tentoonstelling laten foto’s, films, kostuums en persoonlijke verhalen uit de periode 1901 – 1961 u zien hoe de universiteit, studenten en inwoners van Utrecht samen uitbundig feest vierden. De tentoonstelling is vanaf 17 juni geopend.

Bronnen: C.A. Schilp, Maatstaf Jaargang 4, Universiteit Utrecht, Het Utrechts Archief

Maskerade

Intocht der reünisten.

Lange Jansstraat

Penningen van Horemheb en Ichnaton, ontwerp door Gerrit Rietveld