Nacht van de Utrechtse Geschiedenis 2021: aan het werk
Zaterdag 9 oktober spoedden velen zich naar de vierde editie van de Nacht van de Utrechtse Geschiedenis. Ook deze keer met het thema van de Maand van de geschiedenis: Aan het werk! De Nacht is een initiatief van Oud-Utrecht om de geschiedenis van stad en regio Utrecht te vieren. Deze keer was dat met een stadstour door de stad, een programma over werken aan de Neude, en een Oud-Uterechse Geschiedenis Quiz bij Het Utrechts Archief.
Neude
Er was een lezing over Werken aan de Neude door Nettie Stoppelenburg van Het Utrechts Archief. Ze vertelde over de Neude als plek voor grote riddertoernooien, terechtstellingen en een korenmarkt, maar ook over het Ceciliaklooster, de Rijksmunt en daarna het postkantoor en de bibliotheek op deze plek. Daarna was er een rondleiding voor en achter de schermen van Bibliotheek Utrecht, het voormalige postkantoor.
Stadstour
Elk kwartier vertrok een stadstour met een van de gidsen van Gilde Utrecht vanaf Het Utrechts Archief aan de Hamburgerstraat. Eerst naar de Oudegracht om te horen en beleven hoe het was in deze twee kilometer lange haven met werfkelders en de handel in bier, wijn en meer.
Academiegebouw
Via het Domplein ging de stadstour naar de flitslezingen in de Aula van het Academiegebouw.
Een archeologische vondst per minuut. Sanne Witkamp van UtrechtAltijd toonde en vertelde over 5 archeologische vondsten, die zijn binnengekomen bij het Meldpunt Archeologie, die te maken hebben met het thema Aan het werk.
Utrecht aan het werk in de 19e en 20e eeuw. Bert Poortman van vereniging voor industrieel erfgoed USINE vertelde over industrie en arbeid in de negentiende en twintigste eeuw. Het verhaal ging langs een tijdbalk van de groeiende stad Utrecht. Een grote variatie van bedrijvigheid kreeg de ruimte in Utrecht. De opkomst en bloei van de industrie bereikte haar top rond 1965.
Utrechtse Geveltekens. Deze vertellen de geschiedenis van een pand en haar bewoners en het werk dat ze doen. Je kunt ze ‘lezen’ als de geschiedenis van de stad. Paul Krijnen en Marjet Douze van het Utrechts Geveltekenfonds brachten een paar mooie exemplaren in beeld, en lieten zien hoe je meer informatie kunt vinden over de geveltekens.
De loopbaan van Maria Magdalena. Katja Weitering, hoofd presentaties van Museum Catharijneconvent, bracht het levenswerk van deze fascinerende Bijbelse vrouw tot leven. Tot op de dag van vandaag inspireert Maria Magdalena velen, waaronder Dan Brown en Lady Gaga.
Dienstbode in Utrecht, aan het werk in een vreemd continent. Utrecht doemt wellicht niet direct op als eerste stad die je zou associëren met kolonialisme en slavernij. Een aantal Utrechters bracht (vaak slaafgemaakte) bedienden met zich mee uit Nederlands-Indië. Hoe was het voor deze "bedienden" om in een koud continent ver van hun geboorteplaats en familie te werken en leven? Professor Elise van Nederveen Meerkerk van Universiteit Utrecht gaf in vogelvlucht een inkijkje in het werk en de verhoudingen tussen meester(es) en dienstbode.
Het atelier van Dick Bruna. Bruna conservator Yolanda van den Berg vertelde over het werk van Dick Bruna, de Utrechtse kinderboekschrijver, tekenaar en vormgever; stadsicoon van internationale allure. Zijn hele leven woonde en werkte hij in Utrecht. Bijna elke dag fietste hij naar zijn atelier om daar -stipt om 8.15 uur- zijn werkdag te beginnen. Bruna's atelier, dat 30 jaar op de Jeruzalemstraat zat, staat sinds 2015 in het Centraal Museum.
Domkerk
Vanuit de Aula stonden we zo in de stille en donkere Pandhof en liepen naar de ingang van de Domkerk. Het was een heel bijzondere belevenis om bij zaklamplicht te horen van de gids over het bouwen en werken aan de kerk. Over merktekens op Bentheimer zandsteen en nieuwe terracotta kanthogels als versiering voor hoog aan de kerk.
Paleis Lofen
Na de Domkerk ging de stadstour vanaf het Domplein een stukje naar beneden, naar de Vismarkt. Eerst een wervelende presentatie over deze plek met Domkerk en twee paleizen. Daarna liepen we de kelders in tussen Vismarkt en Domplein voor een uniek inkijkje. Dit is de plek van het keizerlijk Paleis Lofen waar in 1122 het stadsrecht van Utrecht is bevestigd. En dat is volgend jaar 900 jaar geleden.
De Oud-Uterechse Geschiedenis Kwis
Na een ronde door de stad gingen we naar Het Utrechts Archief voor een kwis in drie rondes met Koos Marsman in onvervalst Uterechs. Een gezellige en spannende afsluiting om de kennis van Utrecht eens te testen.
Met dank aan de samenwerking van alle erfgoedpartners voor hun bijdrage aan de Nacht van de Utrechtse Geschiedenis:
Bibliotheek Utrecht, Centraal Museum, Domkerk, DOMunder, Gilde Utrecht, Het Utrechts Archief, Historische Vereniging Oud-Utrecht, Landschap Erfgoed Utrecht, Museum Catharijneconvent, Universiteit Utrecht, Usine, Utrechts Geveltekenfonds.
Afbeeldingen bij dit artikel: Marcella Dorigo, Joeb Mulder en Paulus van Dorsten.