De Korte Nieuwstraat
In 1655 schilderde de Utrechtse Folpert van Ouwenallen een gezicht in de Korte Nieuwstraat met op de achtergrond de Dom. De Korte Nieuwstraat kwam tot stand als een verbindingsweg tussen het Domplein en de Lange Nieuwstraat, die vóór dat jaar gewoon Nieuwstraat heette.
Vóór 1618 eindigde de (Lange) Nieuwstraat bij een van de poorten die toegang gaf tot het terrein van de St. Paulusabdij. Die poort, de Pauluspoort, lag bij de tegenwoordige kruising Lange Nieuwstraat-Hamburgerstraat. Door de reformatie verloor de Paulusabdij haar functie en kon de Korte Nieuwstraat aangelegd worden.
Volgens de Utrechtse architect en kunstverzamelaar Christiaan Kramm zou het ‘Gezigt door de Kortenieuwstraat naar het Munsterkerkhof en Domtoren en Kerk te zien’, geschilderd zijn vanaf de Paulus poort, ‘waarboven eene kamer was, daar hij op zijn gemak zulks kon verrichten’.
Folpert van Ouwenallen werd op 10 september 1635 gedoopt in de Dom. In 1677 vertrok hij naar Wenen waar hij een jaar later hofschilder van keizer Leopold I werd. In 1706 ontving Folpert van Ouwen Allen een pensioen van de keizer. Bijna tien jaar later overleed hij te Wenen.
Vogelvlucht stad Wenen Folpert van Ouwenallen 1686 Wien Museum
Voorblad Vogelvlucht op stad Wenen Wien Museum
Kunsthistoricus Jos de Meyere van het Centraal Museum schreef in zijn boek Utrecht op schilderijen: ‘Folpert Van Ouwen Allen was weliswaar hofschilder te Wenen, maar dat betekent niet dat zijn werk van hoge kwaliteit is. Met zijn werk in het Centraal Museum valt in ieder geval weinig eer te behalen. Maar daarbij moet men wel bedenken dat de schilder toen amper twintig jaar oud was en dus nog lang niet ‘volleerd’.
Gezicht op de Dom vanuit de Korte Nieuwstraat 2021, rechts hangt een tegeltableau met het schilderij van Van Ouwenallen
Van de situatie die Van Ouwenallen schilderde is weinig meer over. Behalve de huizen die werden gesloopt, is ook de Dom niet meer in dezelfde staat. Het zuidelijke schip van de Domkerk zou negentien jaar later, bij de storm van 1674, instorten en nooit meer worden opgebouwd. De straat is breder weergegeven dan hij was. In de 20e eeuw is de Korte Nieuwstraat verbreed.
Onder de naam Folbert van Alten Allen zijn stadsgezichten bekend die hij in Wenen, Praag, Brno en andere steden maakte en die zijn vereeuwigd in gravures. Een voorbeeld is de vogelvlucht op stad Wenen van 1686 in Wien Museum.
Bronnen: Jos de Meyere, Utrecht op schilderijen, 1988 en Een Utrechts stadsgezicht door Folpert van Ouwen Allen, Maandblad Oud-Utrecht, 1987