Nieuws

Stad Utrecht was lang de belangrijkste stad in de noordelijke lage landen. Na de stadsrechten van 1122 werd een eigen stadsverdediging opgebouwd met een stadswal, gracht, muur, torens en poorten. In 1528 nam keizer Karel V de wereldlijke macht over van de Utrechtse bisschop en startte de bouw van kasteel Vredenburg en nieuwe bastions om Utrecht te verdedigen tegen Gelre. Maar Gelre werd verslagen en het kasteel bleek een dwangburcht om Utrecht eronder te houden met Spaanse soldaten.

In 1576 kwam Utrecht in opstand en de Spanjaarden schoten vanaf 21 december met kanonnen op de stad. De Utrechters verzamelden hun eigen kanonnen en startten een beleg. Na vele beschietingen was het kasteel zwaar beschadigd en kon een overeenkomst worden gesloten. In de middag van 11 februari 1577 vertrokken de Spanjaarden met stille trom en opgerold vaandel en met achterlating van geschut en munitie. De vendels van Utrechtse burgers trokken met vliegend vaandel het kasteel in.

Veel burgers waren bang dat het kasteel opnieuw bezet zou worden door vreemde troepen. Ze wilden dat Vredenburg afgebroken zou worden. Toen het stadsbestuur aarzelde, besloten ze op 2 mei 1577 het heft in eigen hand te nemen. Volgens overlevering zou Catharina (Trijn) van Leemput daarin het voortouw hebben genomen, met pikhouweel en als vaandel een blauw schort aan een ragebol.

Meer over De Ommuurde Stad bij de Van der Monde-lezing door René de Kam op 11 februari en de tentoonstelling vanaf 20 juni in het Centraal Museum.

Bronnen:

J.G. Riphaagen, Een standbeeld voor Trijn van Leemput, Jaarboek Oud-Utrecht 1977
Publieksbrochure Kasteel Vredenburg, Op de drempel van een nieuwe tijd, 2008, Erfgoed Gemeente Utrecht

foto’s Centraal Museum:
Beleg van Vredenburg, Joost Cornelisz Droochsloot, 1646,
Kasteel Vredenburg, Willem Cornelisz van Swanenburgh, 1658,
Catharina van Leemput, maker onbekend.