Nieuws

Thuis in Lombok

Begin februari verscheen er een column van Babah Tarawally in Trouw. Hierin schrijft hij dat hij zich thuisvoelt bij zijn familie in Sierra Leone en in Utrecht. 'Mijn habitat', noemt hij het. Het gevoel van thuiskomen is volgens Tarawally verbonden aan de plaats waar je weinig of geen moeite hoeft te doen om geaccepteerd te worden.

Tarawally voelt zich thuis in Lombok door de mix van nationaliteiten in de wijk, vertelt hij in een koffiecafé aan het Haroekoeplein. 'Je hebt hier allerlei nationaliteiten, religies en culturele tradities en dat zorgt ervoor dat ik niet gezien wordt als een exotische zwarte man. Ik heb hiervoor in Leidsche Rijn gewoond en dat was in die tijd nog heel wit en daar viel ik de hele tijd op. Mensen keken me nieuwsgierig aan. Toen ik naar Lombok verhuisde veranderde dat. Hier lijken mensen op mij, je hebt hier een mix van alle nationaliteiten. Hoe diverser, hoe beter ik mij thuis voel.'

Waarom ben je in Lombok gaan wonen?
'Dat is eigenlijk toeval, een mooi toeval. In Leidsche Rijn had ik een veel mooiere woning met tuin. Hier woon ik veel kleiner maar toch vind ik het hier prettiger wonen. Ik ben verhuisd door de scheiding. Maar ik wilde niet te ver van mijn kinderen wonen, ik moest er met de fiets heen kunnen.'

Tarawally voelt zich ook thuis in het koffiecafé aan het Haroekoeplein in Lombok. 'Ik kom hier elke dag. Als ik geen lezing of training hoef te geven, dan zit ik hier te werken. Ook hier voel ik mij thuis, mensen kennen mij hier. Hier in Lombok ken ik veel mensen, herken ik veel gezichten. Als ik bijvoorbeeld naar Amsterdam ga, wat toch ook een heel gemixte stad is, voel ik me een toerist.'

Maar het meest thuis voelt Tarawally zich nog in zijn eigen huis. 'Mijn huis is mijn ambassade. Daar vind je alles wat met mijn cultuur heeft te maken, maskers, de hele inrichting. Daar kook ik Afrikaans. Daar kan ik helemaal mijzelf zijn. Zodra ik uit mijn huis ga, dan moet ik mij verhouden tot andere mensen.' 

Oorlog
Tarawally is 28 jaar geleden uit Sierra Leone gevlucht vanwege de oorlog. 'Ik loop er nu geen gevaar meer. Er is geen oorlog meer en ik kan gewoon mijn familie gaan opzoeken.' Tarawally heeft filosofie gestudeerd in Amsterdam. Hij heeft tijdens zijn opleiding filosofie een essay over Ubuntu geschreven met de titel 'Tussen Wij en Ik' en gepubliceerd in het boek Doordenken doorwerken; een liber amicorum aan de overleden interculturele filosoof Heinz Kimmerle. 'Tegenover het individualisme van de westerse wereld legt de ubuntu-filosofie de nadruk op het collectief. Maar je hebt het individu nodig om het collectief te versterken. Het individu moet naar school gaan, studeren, zich ontwikkelen om succes te hebben. Maar het individu moet vervolgens ook wat voor het collectief doen. Daarin moet je de balans zien te vinden.'

Geschiedenis is voor Tarawally heel belangrijk, vertelt hij. 'Een Afrikaans gezegde luidt als je niet weet waar je heen gaat, zorg dan dat je weet waar je vandaan komt. Van het verleden moet je leren voordat je überhaupt iets kunt betekenen voor de toekomst.'

Sierra Leone, waar Tarawally vandaan komt, is van oorsprong een Portugese kolonie, vertelt hij. 'Sierra Leone is afgeleid van Serra Leao, wat Portugees is voor Leeuwenberg. Later is de kolonie door de Engelsen overgenomen. En ook de Nederlanders zijn er geweest. Op een eiland voor de kust van Sierra Leone kun je nog graven van Nederlandse zeelieden vinden.' De geschiedenis van Sierra Leone is een geschiedenis van veel burgeroorlogen en rampen, vertelt Tarawally. 'Dat heeft de mensen van Sierra Leone tot weerbare mensen gemaakt. Ze hebben veel ellende doorgemaakt en zijn doorgegaan.'

Van de Nederlandse geschiedenis weet Tarawally nog niet zoveel. 'In een van mijn eerste columns in Trouw, zo'n vijf jaar geleden, schreef ik hoe ik naast een witte man zat in het vliegtuig en hoe hij mij de hele tijd wegduwde door heel breed te gaan zitten. Hij gedroeg zich als Willem van Oranje, schreef ik. De lezers uit het noorden van Nederland waren daar niet blij mee terwijl de mensen uit het zuiden zich er wel in konden herkennen. Ik was me toen nog helemaal niet bewust van de gevoeligheden tussen het protestantse noorden en het katholieke zuiden.'

In zijn column van februari heeft Tarawally het ook over het Mandingo-volk waar hij toe behoort. 'Voor de kolonisatie was het Mandingo-volk de heerser van West-Afrika en de koning van het Mandingo-volk was een van de rijkste mannen in de wereld. Mijn achternaam heeft daar ook mee te maken. Tara betekent namelijk gaan en wally halen. Toen de koning van het Mandingo-volk werd aangevallen zei hij ga de commandant, die al met pensioen was, halen. Hij was een voorvader van mij. En die heeft ervoor gezorgd dat de vijand werd verslagen. Tarawally was dus een adviseur van de koning.' Lachend. 'Eigenlijk zou ik hier dus de adviseur van de koning moeten zijn.'

Tarawally heeft inmiddels vier boeken geschreven. Twee romans, De God Met de Blauwe Ogen en De Verloren Hand, en twee non-fictie boeken, Gevangen in zwart wit denken en De Getemde Man. 'Ik ben nu bezig met een boek over de ubuntu-filosofie in relatie tot de actualiteit. Ik wil me niet langer verstoppen achter fictie maar recht door zee vertellen wat er allemaal gebeurt in de maatschappij. De verrechtsing van de maatschappij, het individualisme en het belang van de gemeenschap om daar een tegengewicht aan te bieden. Om toch weer dichter bij elkaar te komen. Ik verwacht dat het eind volgend jaar uitkomt.'.

 

Gevangen in zwart wit denken

Babah Tarawally