Nieuws

De Meern, Rijksstraatweg, Collectie Berry Meester

Eduard Sanders, afkomstig uit Groningen, reisde tussen 1905 en ca. 1917 door stad en land om tegen betaling foto’s te maken van boeren, burgers en buitenlui. Aanvankelijk fotografeerde hij vooral in het noorden en oosten van het land, waar hij rondreisde per trein, schuit en met de paardentram. Middenstanders, notabelen en landbouwers lieten zichzelf en hun winkels, woonhuizen en boerderijen vereeuwigen in een tijd waarin een fototoestel nog een bijzonderheid was.
Ernstig maar trots poseerden de bakkers, de vleeschhouwers en de sigarenhandelaren met hun gezinnen, personeel en soms met hun huisdieren. Notabelen lieten hun woning fotograferen zonder zelf op de kiek te gaan, maar vaak wel met hun dienstboden of huispersoneel prominent in beeld als blijk van hun positie. Boeren toonden niet alleen trots hun echtgenote en hun kinderen, ook het paard en de hond gingen vaak vanzelfsprekend mee op de foto.
De in kleine oplages afgedrukte fotokaarten werden door de afnemers naar familie en andere relaties verstuurd, of vonden hun uiteindelijke bestemming in een fotoalbum of een lijstje aan de wand. Berry en Jan vonden hierin een interessant en dankbaar verzamel- en studieobject.
In 1912 vestigde Eduard Sanders zich in Utrecht en reisde daarna vooral door midden-Nederland. Hij maakte ook honderden foto’s in onze stad en provincie. Na 1917 ging hij zich steeds meer toeleggen op het uitgeven van prentbriefkaarten van door anderen gemaakte foto’s, wat in 1923 resulteerde in de oprichting van de N.V. Uitgeversmaatschappij Rembrandt.
De Joodse fotograaf Sanders en zijn gezin werden in augustus 1942 gedeporteerd en zij vonden (via het kamp Westerbork) uiteindelijk hun droevige levenseinde in het vernietigingskamp Auschwitz. Van hun persoonlijke bezittingen en nalatenschap bleef niets bewaard. Met hun website willen Meester en Spoolder een blijvende herinnering mogelijk maken aan Eduard Sanders, zijn werk en zijn gezin.

Utrecht, Predikherenstraat 25-29 Collectie Erik de Geus

Website www.eduardsanders.nl
 In 2018 gaf Jan Spoolder een lezing voor Oud-Utrecht over de Utrechtse periode van Eduard Sanders en in oktober 2019 verscheen een artikel in het tijdschrift Oud-Utrecht onder de titel “Een tijdsbeeld zonder opsmuk”. Door verschillende oorzaken stond het onderhoud aan de website sinds 2021 tijdelijk op een lager pitje maar sinds enkele maanden zijn de site en de bijbehorende Facebook-pagina weer volop actief.
Op de nieuwe website www.eduardsanders.nl zijn honderden fotokaarten die Sanders maakte te bewonderen, voor een groot deel uit hun eigen verzameling maar ook beschikbaar gesteld door diverse collega-verzamelaars, particulieren, musea, beeldbanken en archieven. Voor nieuwe foto’s zijn Berry en Jan mede afhankelijk van deze welwillende bruikleengevers.
Wekelijks worden er nieuwe exemplaren op de website gepresenteerd, zoals recent uit o.a. Utrecht, Zeist, Baarn, Doorn, IJsselstein, Kamerik en andere steden en dorpen. De komende weken zullen er nog tientallen volgen die de afgelopen jaren aan de (digitale) verzameling werden toegevoegd.
De website geeft een fraai tijdsbeeld van Nederland in de jaren 1905-1915 en omvat ook een uitgebreide biografie en genealogisch overzicht van de (fotografen)familie Sanders. Een interactieve landkaart laat zien welke plaatsen door Eduard Sanders zoal werden bezocht. Op de pagina met nog niet gelokaliseerde stads- en dorpsgezichten wordt een beroep gedaan op uw historische en topografische kennis van stad en provincie Utrecht. Misschien weet u wel waar Eduard Sanders geweest is?

Baarn, Sophialaan 6, Collectie Berry Meester.

 Bijlage: artikel over Eduard Sanders in Tijdschrift Oud-Utrecht