Nieuws

Veel koren gaan prat op hun lange, respectabele geschiedenis. Dat geldt ook voor Utrechtse koren als het Toonkunstkoor (opgericht 1829), de Koninklijke Utrechtse Mannenzang Vereniging (1849-1962), de Koninklijke Oratorium Vereniging Kerkgezang (1853) en de Utrechtse Oratoriumvereniging (1940).

In de geschiedschrijving van het Nederlandse koorleven krijgt de oorlogsperiode meestal weinig aandacht. Gebrek aan (archief)materiaal of beperkte kooractiviteiten tijdens de oorlog kunnen die omissie slechts ten dele verklaren. Weinig koren - en hun besturen - lijken tot nu toe de behoefte te hebben gehad om precies uit te zoeken hoe ze omgingen met de beperkingen die de bezetter hen oplegde.

In Blijven zingen of zwijgen? onderzoeken de auteurs op systematische en toegankelijke manier hoe de genoemde vier Utrechtse koren en hun overkoepelende bonden tijdens de oorlog opereerden. De koren blijken vooral te verschillen in hun reactie op de (automatische) aansluiting bij de Kultuurkamer en hoe ze daarover na de oorlog verantwoording aflegden. Interessant zijn de grijsgradaties tussen de drie protestants-christelijke koren waarin verschillende opvattingen heersten over hoe te reageren op het wereldlijk gezag. Gecollaboreerd hebben de Utrechtse koren niet, zo concluderen de auteurs, wel hebben ze zich, zoals zo vele Nederlanders en organisaties geaccommodeerd: zoveel mogelijk doorgaan zonder gehoor te geven aan verdergaande verlangens van de bezetter.

Gerard Maassen m.m.v. Frederiek Eggink, Blijven zingen of zwijgen? De grote Utrechtse koren in tijden van bezetting en Kultuurkamer. Utrecht, ISBN 9789.0903.20625, eigen beheer, 2020. 105 blz. € 15,00 plus porto; bestellen via e-mail: g.h.maassen@hetnet.nl.