Nieuws

Dr. F.W. Bonnet (1890-1978) woonde op de Leonard Fuchslaan in Tuindorp. Tuindorp lag in die tijd tegen Utrecht aan, maar was tot 1954 onderdeel van gemeente Maartensdijk. Gelet op de foto’s moet Bonnet, leraar Plant- en dierkunde op de hbs, voor velen bekend en vertrouwenwekkend zijn geweest. Zijn vrouw staat regelmatig op de foto’s, zoals bij de voedseluitdeling en het uitsteken van de rood-wit-blauwe vlag bij de bevrijding.  

Het zijn foto’s die het dagelijks leven tijdens de oorlog laten zien. Maar ook moet Bonnet ze gemaakt hebben als commentaar op wat hij om zich heen zag gebeuren. Dat blijkt uit de persoonlijk gekleurde bijschriften, waarin hij bijvoorbeeld het leed van de Joodse medeburgers beschrijft en de tekorten aan voedsel en brandstof. 

De eerste tekenen van de lang verwachte bevrijding kwamen voor Utrecht op 2 mei 1945, toen de geallieerden voedselpakketten afwierpen boven Lage Weide, met aardappelpoeder, ‘meat and vegatables’, zeep, chocolade, kauwgom, sigaretten en lucifers. Maar de intocht van de bevrijders liet op zich wachten. De Duitsers gaven zich nog niet over. De Utrechters staken op 5 mei de vlaggen uit en gingen naar de Museumbrug bij de Biltstraat, maar er kwamen alleen vrachtwagens met hulpgoederen uit Rhenen aan en drie geallieerde motorrijders met witte vlag voor een kort bezoek.

Op maandagmorgen 7 mei verschennen gewapende Binnenlandse Strijdkrachten op straat om Duitse soldaten en NSB'ers te ontwapenen. Vanaf 10 uur arriveerden de eerste geallieerde voertuigen bij de Berekuil. En dan rijden de bevrijders vanaf de Biltstraat de stad in: de Polar Bears, de Britse 49th West Riding Infantry Division en onderdelen van de 1st Canadian Army.

De 570 foto’s komen uit vier fotoalbums uit de collectie van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. Bij de oprichting van het NIOD in mei 1945 werd opgeroepen documenten over de Duitse bezetting te bewaren en aan het instituut te schenken. Dat hebben veel Nederlanders gedaan. Sinds de bevrijding in 1945 zijn vele, vaak persoonlijke, documenten zoals dagboeken en brieven bij het NIOD terecht gekomen - waaronder dus die van Bonnet. We tonen hier een aantal van de foto's van Bonnet, inclusief de originele bijschriften.

1941

Openbare schuilpaats. De eerste primitieve vorm.

De Jodenvervolging. Begon gematigd met verbod van cafe en bioscoopbezoek. Deze bordjes verschenen bij vele gemeenten.

De Jodenvervolging. Begon gematigd met verbod van cafe en bioscoopbezoek. Heldendaden tijdens de nacht.

1942

De barre winter 1941-1942. Van Januari tot Maart waren de wegen vol sneeuwhopen.

Spoedig ontstond gebrek aan brandstof die afgehaald moest worden.

Foto van Bonnet voor diens persoonsbewijs.

Foto van mevrouw Bonnet voor háár persoonsbewijs.

Zomer 1942. Nederland leert in de rij staan. Bij Vroom en Dreesman 's morgens om 8 uur voor een paar kousen.

Zomer 1942. Nederland leert in de rij staan. Bij Nutricia voor een flesch yoghurt.

De laatste 3 maanden van 1942. De inbeslag genomen fietsen op het Paleisterrein Amsterdam.

1943

Aanplakbiljetten maart - april 1943. Deze verschrikkingen moeten ons tot vrienden maken. Mei 1940 is echter nog niet vergeten. Gratis feesten wat wilt U nog meer.

De successen der Russen hebben een grote antirussische actie ten gevolge. Nog een reeks vergaderingen.

In mei 1943 werd de Rijks H.B.S. gevorderd. De ontruiming. In de hal wordt alles klaargezet. De boeken worden meegevoerd.

Te midden der verhuizing ging het eindexamen verder.

De verplichte ster voor onze Joodsche medeburgers.

Geen rubber meer. De bakfiets met karwielen.

1944

Inleveren lakens voor een regenjas. Februari 1944.

Uitdeling van Vitamine C op school wegens gebrek aan vruchten. Mei 1944.

Wat wij dagelijks zagen passeren. Vrouwen en meisjes met allerhande vervoermiddelen. Eindelijk thuis. Oktober, 1944.

Thuisgekomen moet het hout nog klein gemaakt. 

Met de snoeischaar worden de takken fijngeknipt. Bonnet aan het werk.

Op school tijdens luchtalarm. Onder de bank. 1944.

Wel bonnen voor aardappelen maar ze zijn er niet. Hier komt een straks een wagen en we staan uren in de rij.

1945, de eerste maanden

De weg van Amersfoort naar Zwolle laat een droeve optocht zien. Januari 1945.

De kraan loopt nog maar twee uur per dag. Gauw het bad vullen. Februari 1945.

De vijand nadert. De Duitscher zet het land onder water.

Het eten wordt in grote gamellen gebracht.

Oud en jong komen de kleine of grote porties halen, april 1945.

De Centrale Keuken. Nog een groepje opschepsters, april 1945.

1945, 5 mei

Het Rood Wit Blauw wordt uitgestoken. 5 mei 1945, Tuindorp.

In heel Utrecht wapperen de vlaggen ondanks de Duitschers. 5 mei 1945 op de Steenweg.

Het draaiorgel op het Vreeburg speelde onder veel belangstelling vaderlandsche liederen.

1945, 6 mei

Voedselautos blijven steeds rijden. Biltstraat. 6 mei 1945.

Volgeladen met jeugd wordt doorgereden.

Ook vliegmachines brengen voedsel aan.

1945, 7 mei

's Morgens neemt de BS de politiedienst reeds waar. 7 mei 1945 bij Fort De Bilt.

De Binnenlandsche Strijdkrachten treden aan en komen in actie.

Aankomst Geallieerden 7 mei 1945.

Ze worden vriendelijk ontvangen.

De eerste wagens worden door de jeugd stormenderhand genomen.

Volgeladen met jeugd wordt doorgereden.

De herrezen padvinderij zoekt het hoog.

Moeder maakt het zich gemakkelijk.

Motorrijder met Rode Kruis zuster als duo engel.

Ook patiënten zijn aangevoerd om de intocht gade te slaan.

1945, na de bevrijding

Portretten van Hilter en consorten worden verscheurd, mei 1945.

De barricaden verdwijnen, mei 1945.

Voorlopig opgeborgen in het gymnastieklokaal, NSB'ers

.

Utrecht voor en na de bevrijding. Arresteren NSB'ers.

Gearresteerde NSB'er.

Verhoor van een NSBer door de BS.

Tuindorp houdt 's avonds een optocht en in de tent speelt een muziekcorps.

Onder de muziektent zit een bunker welke ons vele angstige uren bezorgd heeft.

Oproep tot annexatie van Duits grondgebied Elten en Tudderen.

Het begraven koper wordt weer te voorschijn gehaald.

.

De ondergedoken motorfiets wordt van zolder gehaald, mei 1945.

De Fuchslaan was met een jongere en een oudere groep present, bevrijdingsfeest Tuindorp augustus 1945.

Bevrijding. Volksspelen, augustus 1945.

Bevrijdingsfeest. Volksspelen. Tonnetje rollen.

Bron: Beeldbank WO2 - NIOD - Collectie F.W. Bonnet, met dank aan Harco Gijsbers.