Literatuur van en over multicultureel Utrecht
Utrechter Erik van den Bergh heeft twee literatuurlijsten samengesteld over vluchtelingen en migranten in Utrecht. Deze overzichten kunnen onderzoekers en andere geïnteresseerden van nut zijn. Naast historische en sociologische publicaties op de eerste lijst, bevat de andere literatuur door migranten zelf. Hieronder geeft Van den Bergh een toelichting (zie ook dit interview). De twee lijsten staan onderaan als PDF.
Foto boven: Bevrijdingsdag 1999 uit de serie Feestdagen door Nol van Dongen
"Meer dan 130.000 Utrechters hebben een migratieachtergrond (36%). Ruim de helft van hen is in het buitenland geboren (1e generatie), de andere helft in Nederland (2e generatie). Utrecht heeft een diverse bevolking met 172 verschillende nationaliteiten." Utrecht Monitor 2021.
Wat zijn de persoonlijke ervaringen van vreemdelingen die Utrecht bezochten? Welke collectieve herinneringen hebben migranten die zich in Utrecht vestigden? Wat maakten Utrechters mee die vervolgd werden vanwege hun etnische achtergrond? Waren vluchtelingen welkom in Utrecht? Welke steun boden vluchtelingenorganisaties, kerken en maatschappelijke bewegingen aan nieuwkomers? Welk beleid ontwikkelde de gemeente om integratie van nieuwe Utrechters te bevorderen?
Een zoektocht naar antwoorden op deze vragen leverde twee (voorlopige) bestanden op. In Vluchtelingen & migranten in multicultureel Utrecht worden publicaties vermeld over de ervaringen van nieuwkomers in de stad. Daarbij gaat het om wetenschappelijk onderzoek (o.a. proefschriften & masterscripties), beleidsstukken en journalistieke publicaties met betrekking tot o.a. migratiegeschiedenis, (taal-)onderwijs, religie, zorg en de arbeidsmarkt.
In Literatuur van & over vluchtelingen en migranten komen vooral literaire publicaties van en over vreemdelingen en etnische minderheden aan bod. De nadruk ligt op romans, verhalen, essays en poëzie. Ook relevante autobiografieën, portretten en interviewbundels worden vermeld. Dat geldt ook voor vertalingen van werk van Utrechtse migrantenauteurs, multiculturele kinderboeken en jeugdliteratuur.
Een aantal Utrechtse organisaties werd gevraagd om aanvullingen op deze overzichten. Sommige instellingen - zoals het Centraal Museum - bleken bereid op zoek te gaan naar relevante publicaties. Voor andere organisaties - o.a. de gemeente Utrecht - bleek dit een lastige vraag.
De twee lijsten vormen een eerste aanzet tot een overzicht. Er is zonder twijfel meer materiaal. Reacties, correcties en aanvullingen zijn dan ook zeer welkom.
Erik van den Bergh
Bijlage(n)
Bibliografie multicultureel Utrecht.pdf
Literatuur migranten Utrecht.pdf