Nieuws

Tarq was de eerste gemeentelijk archeoloog van Utrecht en werd in 1972 aangesteld. Hij kon altijd prachtig vertellen over die eerste jaren waarin hij met beperkte middelen zijn werk als Utrechtse archeoloog moest doen. Toch waren er regelmatig spectaculaire opgravingen, waarbij de vondst van twee middeleeuwse schepen bij de Waterstraat in 1974, de opgraving van kasteel Vredenburg in 1976 en later de opgravingen in Wijk C rond de Jan Meijenstraat absolute hoogtepunten waren. De enorme opgraving op het Vredenburg bracht niet alleen veel bijzondere vondsten aan het licht, zoals de tientallen loodzware kanonskogels of een vrijwel ongeschonden 16de-eeuws bierglas, maar gaf ook veel nieuwe inzichten over het ontwerp en de bouw van de dwangburcht. Dat intrigeerde Tarq zodanig dat hij vrijwel zijn gehele verdere leven met het onderzoek naar Vredenburg zou bezig blijven. Daardoor was hij tientallen jaren lang regelmatig in verschillende archieven te vinden op zoek naar geschreven bronnen over het kasteel. In de jaren zeventig of begin tachtig ging hij daarvoor zelfs eens op de brommer – hij kon niet autorijden – helemaal naar Brussel en Lille om daar in de archieven meer te weten te komen. 

Met zijn onderzoeken in de jaren 70 en 80 was hij de pionier van de Utrechtse archeologie, al kreeg hij al snel hulp van enkele bouwhistorici en andere archeologen. Tussen 1972 en 1992 werden alle onderzoeksresultaten gepubliceerd in de Archeologische en Bouwhistorische Kroniek van de gemeente Utrecht waar Tarq niet alleen zelf veel voor schreef, maar ook verantwoordelijk was voor de eindredactie. De kroniek is na al die jaren nog steeds een belangrijke informatiebron voor onderzoekers. Daarnaast was hij op allerlei andere terreinen actief. Zo was hij een van de initiatiefnemers van de Van der Mondelezing, en was hij zeer betrokken bij de vereniging Oud-Utrecht en bij Open Monumentendag en Kerken Kijken. Ook schreef hij menig artikel over de Utrechtse geschiedenis, waarbij Vredenburg weliswaar zijn meest favoriete onderwerp was, maar hij kon met net zoveel liefde en kunde schrijven over talloze andere historische onderwerpen of gebouwen, zoals het Catharijneconvent of de oude topografie van de stad. Daarnaast gaf hij talloze lezingen, rondleidingen en interviews over de Utrechtse geschiedenis. Op 30 april 1998 mocht hij tijdens het bezoek van koningin Beatrix achter de microfoon van de NPO plaatsnemen om verslag te doen over de Utrechtse historie waar het koninklijk bezoek doorheen liep.

Na zijn pensioen in 2001 bleef hij nauw betrokken bij de afdeling Erfgoed van de gemeente Utrecht. Minstens twee dagen in de week was hij op het Pandhuis aan de Zwaansteeg te vinden, waar de Utrechtse archeologen en bouwhistorici van 1991 tot 2016 gehuisvest waren. Daarnaast deed hij ook nog één à twee dagen per week onderzoek naar Vredenburg in Het Utrechts Archief, waarbij hij duizenden pagina’s vol schreef met transcripties van originelen. Allemaal even nauwkeurig gecheckt en gespeld, tot in het kleinste detail. Als geen ander had hij daardoor een beeld van het 16de-eeuwse Utrecht.

Ook nadat hij in 2015 half verlamd raakte na een herseninfarct bleef hij met de geschiedenis van de stad bezig. Nieuw verschenen boeken werden nog steeds vol overgave gelezen en hij gaf menig interview over het onderzoek waar hij in de afgelopen decennia bij betrokken was geweest. Helaas zou het van een grote publicatie over Vredenburg niet meer komen, maar hij stelde zijn onderzoekswerk graag beschikbaar voor andere onderzoekers. Zo dacht hij tot het laatst aan toe nog actief mee over de tentoonstelling en het bijbehorende boek van De ommuurde stad die dit jaar te zien zal zijn in het Centraal Museum. 

Tarq Hoekstra was niet alleen een zeer kundig archeoloog en historicus, maar vooral ook een prettig mens, met een enorm netwerk. Hij heeft heel veel voor de Utrechtse en Nederlandse archeologie betekend. Daarnaast was hij een kundig schrijver en verteller. Dankzij hem hebben we talloze prachtige verhalen aan de geschiedenis van de stad kunnen toevoegen!

René de Kam

-------------

Hoe is het mogelijk, specialist in de Utrechtse geschiedenis Tarq Hoekstra overleed op 2 juni 2020, de verjaardag van Utrecht, 898 jaar nadat Utrecht stadsrechten kreeg.
Ook buiten zijn werk als archeoloog heeft Tarq Hoekstra zijn sporen nagelaten.Via historische vereniging Oud-Utrecht had Tarq betekenis voor alle inwoners. Hij was zeer actief met de onderwerpen van archeologie, geschiedenis en monumenten in lezingen, rondleidingen en publicaties. In het Tijdschrift en Jaarboek Oud-Utrecht publiceerde hij recente vondsten en diepgravend onderzoek. Tarq werd bestuurslid Oud-Utrecht en ook oprichter en geestelijk vader van de STABU, de Stichting voor Archeologie en Bouwhistorie Utrecht. Deze stichting zorgde voor publieksgerichte activiteiten over erfgoed als de Van der Mondelezing, de Open Monumentendag en Kerken Kijken. Tarq Hoekstra werd door Vereniging Oud-Utrecht voor al zijn activiteiten benoemd tot erelid. In zijn laatste jaren was Tarq als het even kon aanwezig bij historische cafés en ‘zijn’ Van der Mondelezing. We gaan Tarq missen maar zetten zijn werk voort. Bedankt Tarq!

Dick de Jong, voorzitter historische vereniging Oud-Utrecht

Foto’s: 

Tarq Hoekstra met favoriete archiefstuk, een tekening van het beleg van Vredenburg, 2008, foto HUA

Tarq Hoekstra bij opgraving Vredenburg in 1976, foto HUA

Bestuur Oud-Utrecht bij Ledenvergadering in 1983, Tarq Hoekstra zit hier als derde van links, foto HUA

Bijlage: pdf van Tijdschrift Oud-Utrecht augustus 2012 met artikel over Tarq Hoekstra en 40 jaar stadsarcheologie

Bijlage(n)
Overzichtsartikel stadsarcheologie Tarq Hoekstra